Formacja intelektualno-duchowa jako punkt zwrotny w biografii moskiewskiego poety i teologa – Symeona Połockiego (1629–1680)

Norbert Mojżyn

doi:10.36578/BP.2024.09.64

Data publikacji : 30-12-2024

Tom 9 Nr 3 (2024)

Formacja intelektualno-duchowa jako punkt zwrotny w biografii moskiewskiego poety i teologa – Symeona Połockiego (1629–1680)

Norbert Mojżyn

https://orcid.org/0000-0002-4013-7664

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2024.09.64

Abstrakt

Osoba białoruskiego poety i teologa, Symeona Połockiego (Samuela Sitnianowicza-Piotrowskiego) stanowi kamień milowy w dziejach kultury rosyjskiej otwierającej się w 2 połowie XVII wieku na prądy artystyczne, filozoficzne i teologiczne płynące z Europy zachodniej. Punktem zwrotnym w życiu Połockiego, były studia w Akademii Wileńskiej, które przyczyniły się do sformowania się i krystalizacji dojrzałego światopoglądu społeczno-religijnego i wpłynęły na kształt jego pisarskiej twórczości w Moskwie. Dla wielu Białorusinów i Ukraińców w XVII wieku studia w Akademii były szansą wejścia do politycznej i duchownej elity Rzeczypospolitej, a nawet dalej, w Państwie Moskiewskim. Spośród studentów białoruskich i ukraińskich w Wilnie rekrutowało się wielu członków, w tym duchownych, Kościoła unickiego (Unia brzeska 1596). W tym celu w 1617 roku przy klasztorze św. Trójcy erygowano konwikt dla studentów zakonu bazylianów.

Własnoręczne notatki Samuela Sitnianowicza-Piotrowskiego wskazują, że był on studentem Akademii Wileńskiej oraz pozwalają przypuszczać, że w tym mieście i w tym czasie (1650-1654) wstąpił do zakonu bazylianów. W niniejszym artykule przedstawiono argumenty świadczące zarówno o studiach w Wilnie, jak i przynależności Połockiego do zakonu bazylianów, które stały się punktem zwrotnym w jego dalszej karierze artystycznej i teologicznej.

Słowa kluczowe:

Symeon Połocki [Simeon Polotskyi], wyższe studia, denominacja religijna, Moskwa, XVII wiek

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Mojżyn , N. (2024). Formacja intelektualno-duchowa jako punkt zwrotny w biografii moskiewskiego poety i teologa – Symeona Połockiego (1629–1680). Biografistyka Pedagogiczna, 9(3), 225–238. https://doi.org/10.36578/BP.2024.09.64

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bardovskyi P., Bazylianie wśród studentów braniewskich w XVII – XVIII wieku, „Studia Elbląskie”, 22 (2021) s. 127-160.

Bilec’kyi O.I., Stikhotvoreniya Simeona Polotskogo na temy iz wsheobshchey istorii, w: Zibrannia prac,’ t. 1, Kyiv 1965, s. 417-433.

Blazejovskyj D., Byzantine Kyivan Rite Students in Pontifical Colleges, and in Seminaries, Universities and Institutes of Central and Western Europe (1576-1983), Rome 1984.

Blazheyovskyi D., Ukrainian and Bielorussian Students at the Pontifical Greek College of Rome (1576-1976), „Analecta Ordinis S. Basilli Magni”, Sect. II, 10 (1979) fasc. 1-4, s. 132-192.

Bushkovitch P., Religion and Society in Russia. The Sixteenth and Seventeenth Centuries, New York–Oxford 1992.

Bylinin V. K., Neizuchennaya shkolnaya p’esa Simeona Polotskogo, w: Simeon Polotskiy i yego knigoizdatel’skaya deyatel’nost’, Moskva 1982, s. 309-317.

Bylinin V. K., Zvonareva L. U., Poezya Simeona Polotskogo, w: Simien Polotsky. Virshi, Minsk 1990, s. 5-20.

Chesnokova N.P., Gazskiy mitropolit Paisiy Ligarid v Rossii: Zametki k biografii, „Vestnik Pravoslavnogo Sviato-Tikhonovskogo gumanitarnogo Universiteta”, 96 (2020) s. 11-25.

Chynczewska-Hennel T., Z problematyki wpływów kultury polskiej na rosyjską w XVII wieku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 35 (1990) s. 107-135.

Ecarius J., Pedagogiczne badania biograficzne w Niemczech, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, 4 (2017) nr 1, s. 35-46, DOI: 0.18778/2450-4491.04.03.

Faber M., Concionum Opus Tripartitum: Pluribus in Singula Evangelia Argumentis Instructum, t. 1-2 Ingolstadt 1642.

Gerhard U., Patientenkarrieren, Frankfurt am Main 1986.

Golubev S. T., Otzyv o sochinienii V. O. Eyngorna (Ocherki iz istorii Malorossii v XVII v.), „Zapiski imperatorskoy Akademii nauk po istoriko-filologicheskomu otdeleniyu”, 6 (1902) nr 2, s. 87-137.

Gordeyev M. Yu., Novye dannye k biografii Simeona Polotskogo: Zaveshchanie materi prosvetitelia, „Slavianovedeniye”, 2 (1999) s. 37-47, https://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Russ/XVII/1640-1660/Simeon_Polockij/testament_08_07_1657.htm, dostęp: 14.04.2023.

Gromov M. N., Istoriya russkoy filosofskoy myśli, red. N. V. Motroshilova, Moskva 1995.

Gromov M. N., Tserkovnyy deyatel’, perevodchik, poet, dramaturg, w: Novaya filosofskaya entsiklopediya, t. 3, Moskva 2010.

Hippisley A., Luk’janova E., Simeon Polockij’s Library: A Catalogue, Köln–Weimar–Wien 2005.

Kempa T., Konflikty wyznaniowe w Wilnie od początku reformacji do końca XVII wieku, Toruń 2016.

Kiselev N. P., O moskovskom knigopechatanii XVII veka, w: Kniga. Issledovaniya i materiyaly, Moskva 1960, s. 123-186.

Korzo M.A., Nravstbennoye bogosloviye Simeona Polotskogo: osvoyenie katolicheskoy traditsii moskovskimi knizhnikami vtoroy poloviny XVII veka, Moskva, 2011.

Królikowska A., Profesorowie jezuickich seminariów nauczycielskich od XVI do XVIII wieku. Słownik biograficzny, Kraków 2017.

Ludwig M, Armutskarrieren. Zwischen Abstieg und Aufstieg im Sozialstaat, Opladen 1996.

Łużny R., Pisarze kręgu Akademii Kijowsko-Mohylańskiej a literatura polska. Z dziejów związków kulturalnych polsko-wschodniosłowiańskich w XVII–XVIII w., Kraków 1966.

Małek E., Symeon Połocki, w: Polski słownik biograficzny, t. 46, Warszawa–Kraków 2009, s. 235.

Maykov L. N., Ocherki iz istorii russkoy literatury XVII i XVIII stoletiy, Sankt-Peterburg 1889.

Maykov L. N., Simeon Polotskiy: Istoriko-literaturnyy ocherk, „Drevniaya i Novaya Rossiya”, 1875, s. 9-12.).

Melnikov F.Ye., Bluzhdayushcheye bogosloviye. Obzor veroucheniya gospodstvuyushchey tserkvi, Barnaul 2008.

Mudryi S.S., Narys istorii Ukrayins’koy Paps’koy Kolegyi Sv. Iosafata w Rymi, Rym 1984.

Panchenko A. M., Simeon Polotskiy. Slovar' knizhnikov i knizhnosti Drevney Rusi, t. 3 (XVII v.), Sankt-Peterburg 1998.

Pidruchnyi P., Vasiliyans’kyi chin vid Beresteys’kogo z’yednanniya (1596) do 1743 roku, w: Narys istoryi Vasiliyans’kogo chinu Sviatogo Yosafata, red. P. Pidruchnyi, Rym 1992, s. 96-182.

Piechnik L., Dzieje Akademii Wileńskiej, t. 2: Rozkwit Akademii Wileńskiej w latach 1600–1655, Rzym 1983.

Piechnik L., Dzieje Akademii Wileńskiej, t. 3: Próby odnowy Akademii Wileńskiej po klęskach potopu i okres kryzysu 1655–1730, Rzym 1987.

Pietrow P., Reguły św. Bazylego Wielkiego, „Elpis”, 16 (2014) s. 119-126.

Podtergera I., Reconstructing the Life of Simeon Polotskii on the Basis of Manuscripts, „Canadian Slavonic Papers / Revue Canadienne des Slavistes”, 49 (2007) nr 3-4, s. 293-306.

Polotskiy S., Obed dushevnyi, Moskva 1681, http://old.stsl.ru/manuscripts/staropechatnye-knigi/656, dostęp: 4.12.2023.

Polotskyi S., Zhezl pravleniya, wyd. 3, Moskva 1753.

Preobrazhenskaya A.A., Istochniki propovedey Simeona Polotskogo: perevod, pereskaz, adaptatsiya, w: Simiaon Polatsky; Svetapoglad, gramadska-palitychnaya i literaturnaya dzeynasc’, red. S.V. Gaurylava, Minsk 2019, s. 166-178.

Pushkarev L. N., Simeon Polotskiy, w: Russkiye pisateli XVII veka, red. D.A. Zhukov, L.N. Pushkarev, Moskva 1972, s. 197-334.

Reimer D., Subjective and Objective Dimensions of Turning Points, „Social Work & Society”, 12 (2014) nr 1, s. 1-19.

Reprintseva V. A., Istoriya głazami odnoy knigi, „Universitates. Nauka i prosveshcheniye”, https://web.archive.org/web/20110207023315/http://universitates.univer.kharkov.ua/arhiv/2006_1/reprinceva/reprinceva.html, dostęp: 1.06.2023.

Reytenfels Ya, Skazaniya svetleyshemu gertsogu Toskanskomu Koz’me Tret’emu o Moskovii, Moskva 1905.

Robinson A. N., Bor’ba idey v russkoy literature XVII veka, Moskva 1974.

Robinson A. N., Simeon Polotskiy i russkiy literaturnyy protsess, w: Simeon Polotskiy i yego knigoizdatel’skaya deyatel’nost’, Moskva 1982.

Robinson M. A., Sazonova L. I., Zametki k biografii tvorchestvu Simeona Polotskogo, „Russkaya Literatura”, 4 (1988) s. 134-141.

Rolland P. A., „Dulce est et fumos videre Patriae” – Four Letters by Simiaon Polacki, „Harvard Ukrainian Studies”, 9 (1985) nr 1-2, s. 166–181.

Rolland P. A., „Renovatus amor": Simiaon Polatski's Correspondence with Lazar Baranovych, Metodii Fylymonovych, Antonii Radyvylovs'kyi, and Meletii Dzyk, „Harvard Ukrainian Studies”, 23 (1999) nr 1-2, s. 109-127.

Samusik A.F., Adukatsyia bazyl’yan na terytoryi Belarusi u drugoy palove XVII st., „Vestsi Natsyianal’nay Akademii Navuk Belarusi. Seryia gumanitarnykh navuk”, 66 (2021) nr 1, s. 58-67, DOI: 10.29235/2524-2369-2021-66-1-58-6.

Sazonova L. I., Tak li był Simeon Polotskiy «taynym uniyatom»?, „Slavianovedeniye”, 2 (2018) s. 50-64.

Smirnov P.S., Istoriya russkogo raskola staroobriadstva, Sankt-Peterburg 1895.

Tarasiy (Kurganskiy, ieromonakh), Velikorossiyskoye i malorossiyskoye bogosloviye XVI i XVII vekov, (wyd. redakcji periodyka „Missionerskoye Obozreniye”), Sankt-Peterburg1903.

Tatarskiy Ye., Simeon Polotskiy: Yego zhizn’ i deyatelnost’. Opyt issledovaniya po istorii prosveshcheniya i vnutrenney tserkovnoy zhizni vo vtoruyu polovinu XVII veka, Moskva 1886.

Yefremova N. G., Istoki dramaturgii S. Polotskogo i pervaya russkaya tragediya „O navkhodonosore tsare”, „Voprosy Teatra”, 1-2 (2016) s. 179-200.

Yeriomin I.P. (red.), Symeon Polotskiy. Izbrannyie sochinieniya, Moskva–Leningrad 1953.

Yoakim (patriarkh), Osten. Pamiatnik russkoy dukhovnoy pis’mennosti XVII veka, Kazan’ 1865.

Yusim M. A., Knigi iz biblioteki Simeona PolotskogoSil'vestra Medvedeva, w: Trudy Otdela drevnerusskoy literatury, t. 47, Sankt-Peterburg 1993, 312-327.