W poszukiwaniu wartości życia naznaczonego doświadczeniem raka piersi w perspektywie trajektorii biograficznej współczesnej kobiety

Arkadiusz Wąsiński; Kamila Rzosińska

doi:10.36578/BP.2023.08.30

Data publikacji : 28-11-2023 — zaktualizowane 28-11-2023

Tom 8 Nr 1 (2023)

W poszukiwaniu wartości życia naznaczonego doświadczeniem raka piersi w perspektywie trajektorii biograficznej współczesnej kobiety

Arkadiusz Wąsiński

https://orcid.org/0000-0003-1867-8541

Kamila Rzosińska

https://orcid.org/0000-0002-9485-2874

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2023.08.30

Abstrakt

Przeżycie choroby nowotworowej jest sytuacją, która wiąże się z uświadomieniem sobie kruchości życia. To odczucie bliskości śmierci ma wpływ na zmianę w odczuwaniu sensu istnienia, które jest niedostrzegalne w codziennej rutynie dnia. Odwołując się do filozofii Viktora Frankla, moment przełomowy, którym jest skonfrontowanie się z realnym ryzykiem kresu własnego życia, daje szansę na autorefleksyjne odniesienie się do doświadczenia choroby i nadanie jej własnego sensu. W artykule została przeanalizowana taka właśnie sytuacja o charakterze granicznym z perspektywy kobiety, która ma za sobą chorobę nowotworową- raka piersi. Interpretacja przeprowadzonego z Narratorkę wywiadu, pozwoliła na wygenerowanie jej osobistej trajektorii biograficznej naznaczonej tym trudnym doświadczeniem oraz uchwycenie wartości dostrzeżonych przez Nią w sytuacji. Artykuł nawiązuje również do kwestii związanych z intencjonalnym działaniem skierowanym na przejęcie kontroli nad własnym życiem, mających swój wyraz m.in. w podjętej przez Narratorkę decyzji o mastektomii zdrowej piersi. Dokonana analiza wywiadu porusza również tematykę związaną z ewaluowaniem lęku i kulturowo replikowanymi schematami patrzenia zarówno na innych, jak i na siebie.

Słowa kluczowe:

trajektoria biograficzna, doświadczenie biograficzne, cierpienie egzystencjalne, rak piersi, wartości, momenty przełomowe

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wąsiński, A., & Rzosińska, K. (2023). W poszukiwaniu wartości życia naznaczonego doświadczeniem raka piersi w perspektywie trajektorii biograficznej współczesnej kobiety. Biografistyka Pedagogiczna, 8(1), 641–676. https://doi.org/10.36578/BP.2023.08.30

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bajka J., Tobiasz-Adamczyk B., Szafraniec K., Zachowania w chorobie. Opis przebiegu choroby z perspektywy pacjenta, Kraków 1999.

Bandura A., Teoria społecznego uczenia się, Warszawa, 2015.

Barlow D. H., Unraveling the Mysteries of Anxiety and Its Disorders from the Perspective of Emotion Theory, „American Psychologist”, 50 (2000) s. 1247–1263, doi: 10.1037/0003-066x.55.11.1247.

Barłóg K., Trajektoria w analizach cierpienia osób z nagłą utratą sprawności, „Annales Universitatis Maria Curie-Skłodowska”, 28 (2015) nr 1, s. 83–98.

Buber M., Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, wybór, tłum. J. Doktór, Warszawa 1992.

Bulka R. P., Death in Life-Talmudic and I.ogotherapeutic Affirmations, „Humanitas”, 10 (1974) s. 33–42.

Cackowski Z., Ból. Lęk. Cierpienie, Lublin 1997.

Chmielińska A., Modrzejewska-Świgulska M., Spreading one’s Wings, Milestones, Deus ex Machina: Self-creation as a Process of Changing Your Life with the Examples of Narrations Provided by Women, „Creativity”, 8 (2021) nr 2, s. 67–84, doi: 10.2478/ctra-2021-0018.

Dąbrowski K., Osobowość i jej kształtowanie poprzez dezintegrację pozytywną, Lublin 1984.

Denzin, N. K., Interpretative Biography. Qualitative Research Methods, London–New Delhi 1989.

Dovidio J. F., Major B., Crocker J., Piętno: wprowadzenie i zarys ogólny, w: Społeczna psychologia piętna, red. T. F. Heatherton i in., red. nauk. pol. wyd. K. Skarżyńska; tłum. J. Radzicki, M. Szuster, T. Szustowa, Warszawa 2008, s. 23–47.

Dubas E., Uczenie się z własnej biografii jako egzemplifikacja biograficznego uczenia się, „Nauki o wychowaniu. Studia interdyscyplinarne”, 4 (2017) nr 1, s. 63–87, doi: 10.18778/2450-4491.04.05.

Fabiś A., Uczyć się z biografii Innego. Na przykładzie „Trzech Dzienników zestawionych przez Marię von Rosen i Ingmara Bergmana”, w: Uczenie się z biografii Innych, red. E. Dubas, W. Świtalski, seria: Biografia i Badanie Biografii, t. 2, Łódź 2011, s. 141–150.

Fabiś A., Muszyński M., Wąsiński A., Confrontation with inevitability of one’s death. The perspective of senior learners, “Polish Social Gerontology Journal” 1/18 (2020), s. 25–37.

Frankl V. E., Wola sensu. Założenia i zastosowanie logoterapii. Wydanie rozszerzone z nowym posłowiem autora, tłum. A. Wolnicka, Warszawa 2010.

Glasser B., Theoretical Sensitivity, San Fransisco 1978.

Goffman E., Piętno: rozważania o zranionej tożsamości, tłum. A. Dzierżyńska, J. Tokarska-Bakir, wstęp do wyd. polskiego J. Tokarska-Bakir,, Gdańsk 2005.

Guba E. G., Lincoln Y. S., Paradigmatic Controversies, Contradictions, and Emerging Confluences, w: The Sage Handbook of Qualitative Research, red. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, Los Angeles 2005, s. 191–215.

Karkowska M., Biografie i badania biograficzne – pojęcia, tworzywo, funkcje, „Biografistyka Pedagogiczna”, 6 (2021) nr 1, s. 263–277, doi: 10.36578/bp.2021.06.04.

Konecki K., Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa 2000.

Kowalski M., Viktora Emila Frankla konstrukty wartościujące człowieka. Analizy i refleksje, „Biografistyka Pedagogiczna”, 6 (2021) nr 1, s. 17–33, doi: 10.36578/bp.2021.06.03.

Lalak D., Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej, Warszawa 2010.

Lasocińska K., Autobiografia jako autokreacja. Twórcze aspekty procesu myślenia autobiograficznego w edukacji dorosłych, w: Biografie edukacyjne. Wybrane konteksty, red. E. Dubas, J. Stelmaszczyk, seria: Biografia i Badanie Biografii, t. 3, Łódź 2014, s. 33–46.

Lazarus R. S., Folkman S., Stress, Appraisal and Coping, New York 1984.

Längle A., Existenzanalyse – Die Zustimmung zum Leben finden, „Fundamenta Psychiatrica”, 12 (1999) s. 139–146.

Lewis-Smith H., Physical and Psychological Scars: The Impact of Breast Cancer on Women’s Body Image, „Journal of Aesthetic Nursing”, 4 (2015) nr 2, s. 80–83, doi: 10.12968/ joan.2015.4.2.80.

Lichtman M., Qualitative Research in Education: A User’s Guide, Los Angeles 2013.

Makselon J., Specyfika postaw wobec śmierci, „Studia Philosophiae Christianae”, 17 (1981) nr 2, s. 113–134.

Makselon J., Poczucie sensu życia a postawa wobec śmierci, , „Analecta Cracoviensia”, 15 (1983) s. 73–91.

Mayntz R., Holm K., Hubner P., Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, Warszawa 1985.

Mazurek E. Biografie edukacyjne kobiet dotkniętych rakiem piersi, Wrocław 2013.

Mazurek E., Status zdrowotny kobiet po rekonstrukcji piersi – ujęcie socjopedagogiczne, „Biografistyka Pedagogiczna”, 7 (2022) nr 1, s. 505–527, doi: 10.36578/bp.2022.07.13.

McAdams D., Power, Intimacy and the Life Story: Personological Inquiries into Identity, Homewood, Illinois 1985.

McAdams D., The Development of a Narrative Identity, w: Personality Psychology: Recent Trends and Emerging Directions, red. N. Cantor, D. Buss, Nowy Jork 1989, s. 160–177.

Musiał Z., Sendecka W., Zalewska-Puchała J., Jakość życia kobiet po mastektomii, „Problemy Pielęgniarstwa”, 21 (2013) nr 1, s. 38–46.

Okła W., Steuden S., Puzon P., Ocena jakości własnego życia u kobiet po mastektomii, w: Jakość życia w chorobie, red. W. Okła, S. Steuden, Lublin, 2006, s. 33–47.

Pacian A., Pakuła E., Gomółka S., Kraczkowski J. J., Przegląd populacji kobiet zrzeszonych w klubie amazonek oraz analiza ich sytuacji zawodowej i finansowej przed i po przebytym zabiegu mastektomii, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, 19 (2013) nr 3, s. 356–361.

Pineau G., Lani- Bayle M., Shmütz C., Histoire de morts au cours la vie, Paris 2012.

Rębiałkowska-Stankiewicz M. „Jestem” – społeczne nadawanie znaczeń narracji w chorobie przewlekłej, „Chowanna”, 2 (2018) s. 161–176.

Ricoeur P., O sobie samym jako innym, tłum. B. Chełstowski, oprac. i wstęp M. Kowalska, Warszawa 2005.

Riemann G., F. Schütze, Trajektoria jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesów społecznych, w: Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, red. K. Kaźmierska, Kraków 2012 s. 389–414.

Schütze F., Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, „Studia Socjologiczne”, (1997) nr 1/144, s.11–56.

Skinner B.F, Nauka i zachowanie człowieka, Warszawa 2022.

Szymborska W., Wiersze wybrane, Kraków 2000.

Tarnowski K., Człowiek i transcendencja, Kraków 2007.

Tillmann K. J., Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie, Warszawa 1996.

Tischner J., Filozofia dramatu, Kraków 2012.

Tischner J., Etyka wartości i nadziei, w: Wobec wartości, red. D. von Hildebrand, J. Kłoczkowski, J. Paściak, J. Tischner, Poznań 1992, s. 51–148.

Tobiasz-Adamczyk B., „Życie w ramach” wyznaczonych chorobą nowotworową – rola socjologii medycyny, „Przegląd Socjologiczny”, 61 (2012) nr 2, s. 81–118.

Twardowski A., Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych, w: Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, red. I. Obuchowska, Warszawa 1991, s. 18–54.

Ulaniecka N., Doświadczanie choroby nowotworowej. Aspekty psychologiczne, Poznań 2021.

Wąsiński A., Autokreacja w perspektywie narracji i biograficzności, w: Uczenie się z (własnej) biografii., red. E. Dubas, W. Świtalski, seria: Biografia i Badanie Biografii, t. 1, Łódź 2011, s. 29–42.

Wąsiński A., Autokreacja małżonków bezdzietnych do wielowymiarowego rodzicielstwa adopcyjnego. Perspektywa pedagogiczno-antropologiczna, Łódź 2018.

Ziemiński I., Obecność i nieobecność śmierci, „Etyka. Rozprawy”, 33 (2000) s. 9–28.