Zmiany tożsamości i punkty zwrotne w doświadczeniu przejścia na emeryturę i zakończenia pracy zawodowej w narracjach inżynierów: Analiza wywiadów autobiograficznych metodą Fritza Schützego

Dorota Kowalska-Papke

doi:10.36578/BP.2025.10.04

Data publikacji : 20-11-2025

Tom 10 Nr 2 (2025)

Zmiany tożsamości i punkty zwrotne w doświadczeniu przejścia na emeryturę i zakończenia pracy zawodowej w narracjach inżynierów

Dorota Kowalska-Papke

https://orcid.org/0000-0001-8320-0355

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.04

Analiza wywiadów autobiograficznych metodą Fritza Schützego

Abstrakt

Przejście na emeryturę i zakończenie pracy zawodowej jest niewątpliwym punktem zwrotnym w biografii człowieka, który staje w obliczu licznych zmian społecznych, biologicznych i ekonomicznych. Dotykają one szeregu aspektów życia, takich jak: status społeczny i finansowy, utraty: pozycji zawodowej i władzy z nią związanej, sieci kontaktów, utrwalonych rutyn, postrzegania czasu, pełnionych ról i tożsamości, zdrowia. Celem badania była analiza i rekonstrukcja procesu przejścia z okresu pracy zawodowej przez fazę jej zakończenia do stania się emerytem. Do badania zostało zastosowane podejście teoretyczno-metodologiczne Fritza Schützego analizy autobiograficznych wywiadów narracyjnych. Otrzymane wyniki wskazują na różnorodność znaczeń nadawanych przez narratorów przeżywanym doświadczeniom w poszczególnych fazach procesu przejścia. Narratorzy wykazują odmienne formy nastawienia wobec własnego życia, co oznacza różne struktury procesowe, które kształtują ich biografię, i które różnorodnie są organizowane i porządkowane.

Słowa kluczowe:

przejście na emeryturę, autobiograficzne wywiady narracyjne, punkty zwrotne, transformacje tożsamości, struktury procesowe

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Kowalska-Papke, D. (2025). Zmiany tożsamości i punkty zwrotne w doświadczeniu przejścia na emeryturę i zakończenia pracy zawodowej w narracjach inżynierów: Analiza wywiadów autobiograficznych metodą Fritza Schützego. Biografistyka Pedagogiczna, 10(2), 531–552. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.04

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Atchley R.C., Social Forces and Aging. An Introduction to Social Gerontology, Belmont 1985.Bauman Z., Płynne życie, tł. T. Kunz, Kraków 2007.

Baza demografia. Trwanie życia, GUS, https://demografia.stat.gov.pl, dostęp: 28.01.2023.

Podstawowe dane, GUS,https://stat.gov.pl/, dostęp: 28.01.2023.

Jones I.R., Leontowitsch M., Higgs P., The Experience of Retirement in Second Modernity: Generational Habitus among Retired Senior Managers, „Sociology”, 44 (2010) nr 1, s. 103–120, DOI: 10.1177/0038038509351610.

Flick U., Projektowanie badania jakościowego, tł. P. Tomanek, Warszawa 2010.

Kaźmierska K., Waniek K., Autobiograficzny wywiad narracyjny. Metoda – technika – analiza, Łódz 2020.

Kowalska I., Sytuacja przejścia na emeryturę (w świetle badań diagnostycznych), „Edukacja Dorosłych", 1 (2015) s. 129–43.

Krzyżowski Ł. i in., Młodzi emeryci w Polsce. Między biernością a aktywnością, Warszawa 2014.

Kubacki K., Posłuszny Ł.G., Trajektorie bezrobocia: rozważania teoretyczne na podstawie konkursów pamiętnikarskich, „Studia Socjologiczne”, 4 (2019) s. 211–244.

Levy B.R. i in., Facebook As a Site for Negative Age Stereotypes, „The Gerontologist”, 54 (2014) nr 2, s. 172–176, DOI: 10.1093/geront/gns194.

Lohmann R.A., Aging as Symbolic Interaction, https://researchrepository.wvu.edu/faculty_publications/2770, dostęp: 22.04.2023.

Makita M. i in., Aging, Old Age and Older Adults: Social Media Analysis of Dominant Topics and Discourses, „Ageing & Society”, 41 (2021) nr 2, s. 247–272, DOI: 10.1017/S0144686X19001016.

Mead G.H. Umysł, osobowość i społeczeństwo, tł. Z. Wolińska, wstęp A. Kłoskowska, Warszawa 1975.

Merton, R.K., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tł. E. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski, Warszawa 1982.

Population (indicator), OECD, DOI: 10.1787/d434f82b-en..

Olszewski H., Starość i witaukt psychologiczny: atrybucja rozwoju, Gdańsk 2003.

Pierzchalska A., Klag P., Społeczne role osób starszych, https://www.umwd.dolnyslask.pl/uploads/media/Spoleczne_role_osob_starszych_-_artykul_01.pdf, dostęp: 26.05.2020.

Potent-Ambroziewicz M., Starość w języku młodzieży współczesnej, Lublin 2013.

Prawda M., Biograficzne odtwarzanie rzeczywistości (o koncepcji badań biograficznych Fritza Schütze), „Studia Socjologiczne”, 4 (1989) s. 81–99.

Schütze F., Analiza autobiograficzna ugruntowana empirycznie w autobiograficznym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować autobiograficzne wywiady narracyjne, tł. K. Waniek, w: Metoda biograficzna w socjologii: antologia tekstów, red. K. Kaźmierska, Kraków 2012, s. 141–278.

Strauss A.L. Transformacje tożsamości, tł. K. Waniek, w: Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, red. K. Kaźmierska, Kraków 2012, s. 529–550.

Strauss A.L., Zwierciadła i maski. W poszukiwaniu tożsamości, tł. A. Hałas, Kraków 2013.

Synak B., Młodzi emeryci, Warszawa 1987.

United Nations, World Population Prospects 2019. Highlights, New York 2019.

Van Gennep A., The Rites of Passage. A Classic Study of Cultural Celebrations, tł. M.B. Vizedom, G.L. Caffee, Chicago 1960.