Ksiądz Eustachy Skrochowski – prekursor muzealnictwa kościelnego

Beata Skrzydlewska

doi:10.36578/BP.2023.08.81

Data publikacji : 30-12-2023

Tom 8 Nr 3 (2023)

Ksiądz Eustachy Skrochowski – prekursor muzealnictwa kościelnego

dr Beata Skrzydlewska

https://orcid.org/0000-0002-9326-8916

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2023.08.81

Abstrakt

Eustachy Tomasz Skrochowski urodził się dnia 18 września 1843 roku w Kotowej Woli, koło Tarnobrzega. Pochodził z rodziny ziemiańskiej, jego rodzicami byli Manswert Skrochowski i Salomea z Olszewskich. We Lwowie uczęszczał do szkoły realnej, również we Lwowie, podjął studia w Akademii Technicznej, które ukończył z wynikiem celującym. Dodać należy, że pogłębiał swoją wiedzę w innych ośrodkach europejskich w Wiedniu i w Paryżu, uzyskując dyplom inżyniera.
W trakcie pobytu w Paryżu poznał Waleriana Kalinkę, jednego z późniejszych założycieli Zgromadzenia Zmartwychwstańców. Dnia 9 listopada 1870 roku wstąpił do Zgromadzenia Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa. Rok później 30 listopada złożył pierwsze śluby zakonne, a 7 listopada 1874 roku profesję wieczystą. Podjął na Sapienzy studia filozoficzne, zaś teologiczne na Uniwersytecie Gregoriańskim znajdując wielkie uznanie u Kajsiewicza i Semenenki.
W tym czasie zaprojektował ołtarz główny oraz piedestał dla XIV wiecznego, siedmioramiennego świecznika do sanktuarium maryjnego w Mentorelli, zrealizowane w latach 1881-1883. Jednak Skrochowski postanowił wystąpić z zakonu, zwolnienie ze ślubów, otrzymał dnia 21 stycznia 1882 r. i rozpoczął pracę w Krakowie, gdzie pracował m.in. jako katecheta, ale także udzielał się czynnie na polu kultury. W roku akademickim 1886/1887 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim otrzymał tytuł dr. habilitowanego w zakresie historii i estetyki.
Następnie został zatrudniony na Wydziale Teologicznym UJ, gdzie pracował krótko, bo już od 14 stycznia 1891 r. został profesorem zwyczajnym na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu we Lwowie. temat dotyczący muzeów i konieczności ich zakładania na terenach dawnej Rzeczypospolitej, poruszył Eustachy Skrochowski.
Eustachy Skrochowski wykazywał wielkie zainteresowanie starożytnością chrześcijańską, był archeologiem teoretykiem, ale także pierwszym Polakiem, który pisał artykuły poświęcone sztuce wczesnochrześcijańskiej. Koncentrował się na propagowaniu idei muzealnictwa kościelnego i ochrony zabytków. Brał czynny udział w konferencjach poświęconych tym zagadnieniom.

Słowa kluczowe:

Lwów, Mentorelli, muzea diecezjalne, ochrona zabytków, zmartwychwstaniec, Eustachy Skrochowski

Inne teksty tego samego autora

Beata Skrzydlewska, Adam Chmielowski , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 6 Nr 2 (2021)
Beata Skrzydlewska, Klasztor Norbertanek w Imbramowicach , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 5 Nr 2 (2020)
Beata Skrzydlewska, Zofia Grothówna , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 2 Nr 1 (2017)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF
pdf EN (English)

Zasady cytowania

Skrzydlewska, B. (2023). Ksiądz Eustachy Skrochowski – prekursor muzealnictwa kościelnego. Biografistyka Pedagogiczna, 8(3), 333–345, 347. https://doi.org/10.36578/BP.2023.08.81

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Źródła archiwalne

Archiwum Muzeum Diecezji w Tarnowie, teczka: Ks. Jan Bąba , rkps.

Źródła drukowane

Kronika: Ks. Dr Eustachy Skrochowski, „Gazeta Lwowska”, 85 (1895) nr 214, s. 4.

Kronika: Restauracya katedry na Wawelu, „Gazeta Lwowska”, 86 (1886) nr 161, s. 3.

Okólnik Sekretariatu Stanu z dnia 10 grudnia 1907 roku.

Skrochowski E., O potrzebie zakładania muzeów dyecezyalnych dla zabytków artystycznego przemysłu, archeologii i sztuki kościelnej, w: Pamiętnik II Zjazdu Historyków Polskich we Lwowie, Lwow 1890.

Tarnowski S., X. Eustachy Skrochowski (Wspomnienie pośmiertne), „Kuryer Poznański”, 24 (1895) nr 252, s. 1.

Opracowania

Banaszak M., Historia Kościoła katolickiego 3, czasy nowożytne 1758–1914, Warszawa 1991.

Chodorowski C., O potrzebie utworzenia Muzeum Dyecezyalnego, „Kielecki Przegląd Diecezjalny”, 1 (1911) nr 1, s. 13–17.

Dębicki L., Z kroniki żałobnej, „Czas”, 48 (1895) nr 237, s. 1.

Dębowska M., Walka o przetrwanie. Klasztor sióstr norbertanek w Imbramowicach w okresie zaborów, „Między Wisłą a Pilicą. Studia i Materiały Historyczne”, 7 (2006) s. 137–139.

Górzyński W., O muzeach w ogólności i dyecezjalnych w szczególności, „Kronika Diecezji Kujawsko-Kaliskiej”, 4 (1909) s. 104–111.

Górzyński W., Rozwój historyi sztuki wśród innych narodów i w Polsce, Włocławek 1912.

Krętosz J., Józefi ński proces budowy Kości oła państwowego na terenie Monarchii Habsburskiej w okresie rządów cesarza Józefa ii (1780–1790), „Śląskie Studia Historyczno--Teologiczne”, 29 (1996) s. 41–67.

Kumor B., Granice metropolii i diecezji po lskich (968–1939), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 22 (1971) s. 319–402.

Micewski B., Skrochowski Eustachy Tomasz, w: Polski słownik biograficzny, t. 38, red. H. Markiewicz, Warszawa–Kraków 1997–1998, s. 392.

Michalewska K., Habilitacje na Uniwersytecie Jagiellońskim 1848–1918, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Humanistyczne”, 71 (1963) z. 12, s. 261–270.

Momidłowski S., Cele i zadania muzeów diecezjalnych, „Pamiętnik Muzealny”, (1933) nr 2, s. 23–26.

Momidłowski S., Muzeum dyecezyalne dla sztuki kościelnej w Przemyślu, „Rocznik Przemyski na rok 1909–1911”, (1911) nr 11, s. 67–76.

Momidłowski S., W sprawie muzeum dyecezyalnego, „Kronika Diecezji Przemyskiej”, 10 (1905) s. 307–310.

Podlacha W., Muzeum archidiecezji lwowskiej im. Jana Długosza, Lwów 1916.

Rokoszny J., O potrzebie zakładania muzeów dyecez[y]al nych dla zabytków sztuki kościelnej i archeologii, „Przegląd Katolicki”, 40 (1902) nr 9, s. 136–139.

Rokoszny J., Losy dzieł sztuki i zabytków przeszłości w naszych kościołach, „Przegląd Katolicki”, 42 (1904) nr 51, s. 806–807; nr 52, s. 821–823.

Sanak M., Ksiądz Eustachy Skrochowski (1843–1895) jako badacz starożytności chrześcijańskiej, w: Starożytność chrześcijańska. Materiały zebrane, red. J. C. Kałużny, t. 4, Kraków 2016, s. 117–150.

Szczebak W., Muzeum Diecezjalne w Tarnowie na tle dziejów muzealnictwa kościelnego w Polsce, Tarnów 2003.

Treter M., Muzea współczesne. Studjum muzeologiczne. Początki, rodzaje, istota i organizacja muzeów. Publiczne zbiory muzealne w Polsce i przyszły ich rozwój, Kijów 1917.

Walachowicz T., Kościół katolicki w prawodawstwie Księstwa War szawskiego, Lublin 1984.