Wychowanie religijne w koncepcji pedagogicznej Ewarysta Estkowskiego (1820–1856)

Ryszard Skrzyniarz

doi:10.36578/BP.2025.10.14

Data publikacji : 23-05-2025

Tom 10 Nr 1 (2025)

Wychowanie religijne w koncepcji pedagogicznej Ewarysta Estkowskiego (1820–1856)

Ryszard Skrzyniarz

https://orcid.org/0000-0002-1732-8155

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.14

Abstrakt

Wywodzący się z Wielkopolski Ewaryst Estkowski (1820–1856) uważał, że najważniejszym zadaniem w wychowaniu dzieci jest nauka religii, czytania, pisania, liczenia,
historii własnej Ojczyzny, geografii i rysunku oraz wychowania fi zycznego. Na tych filarach oparł swój szczegółowy program wychowania dzieci, które miało być wychowaniem
patriotyczno-religijno-moralnym. Naukę religii postrzegał on jako podstawę całej zdobywanej przez ucznia wiedzy, a głównym zadaniem procesu wychowania powinno być wykreowanie człowieka dobrego, prawego, kochającego Boga, bliźniego i swoją ojczyznę, czyli Polskę – państwo, o którym marzył, podobnie jak inni Polacy tamtych czasów.

Słowa kluczowe:

Ewaryst Estkowski, edukacja religijna, edukacja patriotyczna, szkoły elementarne, patriotyzm

Inne teksty tego samego autora

Ryszard Skrzyniarz, Dokumenty źródłem analiz i badań biograficznych w pedagogice , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 3 Nr 1 (2018)
Ryszard Skrzyniarz, Zygmunt Kukulski, Stefan Kunowski i Teresa Kukołowicz , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 3 Nr 1 (2018)
Ryszard Skrzyniarz, Źródła poznania drogi osobistego rozwoju, zainteresowań i działalności Edmunda Bojanowskiego – omówienie edycji źródeł , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 2 Nr 1 (2017)
Ryszard Skrzyniarz, Tomasz Janusz Wach (1961–2016) – biogram i wspomnienia pracowników oraz studentów Instytutu Pedagogiki KUL , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 2 Nr 1 (2017)
Ryszard Skrzyniarz, Wprowadzenie , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 3 Nr 1 (2018)
Ryszard Skrzyniarz, Andrzej Chodubski jako biografista , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 3 Nr 1 (2018)
Ryszard Skrzyniarz, Przegląd bibliograficzny , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 2 Nr 1 (2017)

<< < 1 2

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Skrzyniarz, R. (2025). Wychowanie religijne w koncepcji pedagogicznej Ewarysta Estkowskiego (1820–1856). Biografistyka Pedagogiczna, 10(1), 15–37. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.14

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bednarek A., Estkowski Ewaryst, w: Encyklopedia katolicka, t. 4, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, Lublin 1983, kol. 1152.

Bednarz-Grzybek R., Nauczanie i wychowanie religijne dzieci i młodzieży na łamach „Miesięcznika Katechetycznego i Wychowawczego” 1911–1914, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 114 (2020) s. 25–46, DOI: 10.31743/abmk.11769.

Bochwic F., Obraz myśli mojej : na pamiątkę exystencyi mojej żonie i dzieciom, Wilno 1841.

Bojanowski E., Prace, szkice i notatki Edmunda Bojanowskiego. Inedita, wyd. E. Gigilewicz, s. M.L. Opiela, Lublin 2016.

Bychowiec J.W., Rady dobrey matce, która pragnie usposobić swych synów do wychowania dobrego i wyższego oświecenia, Wilno 1827.

Chmielowski P., Co wychowanie z dziecka zrobić może i powinno? Wskazówki postępowania z dziećmi na doświadczeniu i nauce oparte, Warszawa 1874.

Choroszewski M., O ukształceniu duszy czyli wychowaniu moralnym, Wilno 1841.

Dybiec J., Nie tylko szablą. Nauka i kultura polska w walce o utrzymanie tożsamości narodowej 1795-1918, Kraków 2004.

Dziekoński T., O wychowaniu dzieci ze szczególniejszem do płci żeńskiej zastosowaniem, Warszawa 1828.

Estkowski E., Czego uczyć w polskich szkołach elementarnych wogóle, a w wiejskich szczególnie?, w: Ewaryst Estkowski (1820–1856), oprac. W. Osterloff, Skarbnica Pedagogiczna, t. 5, Łódź–Warszawa–Toruń 1921 1921.

Estkowski E., Jakie ma być ćwiczenie młodego rozumu, w: Ewaryst Estkowski (1820–1856), oprac. W. Osterloff, Skarbnica Pedagogiczna, t. 5, Łódź–Warszawa–Toruń 1921 1921.

Estkowski E., Kilka wstępnych słów o najpierwszej nauce elementarnej, w: Ewaryst Estkowski (1820–1856), s. 192 i nn.

Estkowski E., Ku poczciwemu żywotowi dziecię chowane być ma, w: Ewaryst Estkowski (1820–1856), oprac. W. Osterloff, Skarbnica Pedagogiczna, t. 5, Łódź–Warszawa–Toruń 1921 19214.

Estkowski E., Nauczyciel elementarny, uważany ze względu na powołanie, życie domowe i stanowisko, jakie gminie zajmuje, w: Ewaryst Estkowski (1820–1856), oprac. W. Osterloff, Skarbnica Pedagogiczna, t. 5, Łódź–Warszawa–Toruń 1921 1921.

Estkowski E., O sposobach uczenia, czyli o ważności metod, w: Ewaryst Estkowski (1820–1856), oprac. W. Osterloff, Skarbnica Pedagogiczna, t. 5, Łódź–Warszawa–Toruń 1921 1921.

Estkowski E., O wychowaniu religijnem, w: Ewaryst Estkowski (1820–1856), oprac. W. Osterloff, Skarbnica Pedagogiczna, t. 5, Łódź–Warszawa–Toruń 1921 1921.

Estkowski E., Wybór pism pedagogicznych, oprac. i wstęp M. Szulkin, Warszawa 1955.

Hellwig J., Ewaryst Estkowski (1820–1856). Prekursor nowatorstwa pedagogicznego w Polsce, Poznań 1984.

Herbst M., Kaliszewska A., Zabory a edukacja. Początki szkolnictwa na terytorium Polski w kontekście współczesnego zróżnicowania osiągnięć szkolnych, „Szkice Regionalne i Lokalne”, 68 (2017) nr 2, s. 5–29, DOI: 10.7366/150949956801.

Konopczyński W., Estkowski Ewaryst (1820–1856), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 6, Kraków 1948, s. 303–306.

Kramer J., O zadaniu młodzieży polskiej, kształcącej się w Uniwersytecie Jagiellońskim: mowa rektora uniwersytetu Józefa Kremera przy imartykulacyi dnia 16 grudnia 1870 r., Kraków 1879.

Kwiatek J., Ewaryst Estkowski, w: Wielkopolanie XIX wieku, t. 1, red. W. Jakóbczyk, Poznań 1966, s. 291–306.

Majorek Cz., Myśl pedagogiczna na ziemiach polskich pod zaborem austriackim 1772–1918, w: Nauki pedagogiczne w Polsce. Tradycje, współczesność, przyszłość, red. S. Michalski, Bydgoszcz 1994.

Nauka czytania i pisania w pismach Ewarysta Estkowskiego, oprac. Zarządu Okręgu Związku Zawodowego Nauczycielstwa Polskiego w Poznaniu, Poznań 1956.

Poznański K., Polska myśl pedagogiczna pod zaborem rosyjskim – do powstania styczniowego (1795–1863), „Przegląd Historyczno-Oświatowy”,35 (1992) nr 1–2, s. 9–31.

Sierociński T., Pedagogika czyli Nauka wychowania, Warszawa 1846.

Skrzyniarz R., Patriotic and Religious Education of Children and Young People in the Works of Ewaryst Estkowski, „Polska Myśl Pedagogiczna”, 10 (2024) nr 10, s. 56–58, DOI: 10.4467/24504564PMP.24.003.19957.

Służewski S., Wychowanie, środek uszczęśliwienia człowieka i społeczeństwa, Kraków 1833.

Szulkin M., Ewaryst Estkowski. Z dziejów polskiej postępowej myśli wychowawczej, Warszawa 1956.

Tańska-Hoffmanowa K., Pamiątka po dobrej matce, czyli Ostatnie jej rady dla córki, Warszawa 1819.

Trentowski F.B., Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej jako umiejętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży, t. 1–2, Poznań 1842.

Truchim S., Ewaryst Estkowski. Zarys monografii, Warszawa 1959.

Walewander E., Wychowanie chrześcijańskie w nauczaniu i praktyce Kościoła katolickiego na ziemiach polskich w II połowie XIX wieku, Lublin 1996.

Wiszniewski M., Pamiątka po dobrym ojcu, Warszawa 1825.

Wnęk J., Polska myśl pedagogiczna 1795–1863, Kraków 2007.

Wnęk J., Wychowanie religijne w polskiej myśli pedagogicznej XIX wieku, „Nasza Przeszłość”, 118 (2012) s. 171–182.

Żochowski J., Filozofia serca czyli mądrość praktyczna, Warszawa 1845.