„Moja droga siostro” – epistolarne lekcje sztuki Vincenta van Gogha

Agnieszka Materne

doi:10.36578/BP.2025.10.50

Data publikacji : 21-12-2025

Tom 10 Nr 3 (2025)

„Moja droga siostro” – epistolarne lekcje sztuki Vincenta van Gogha

Agnieszka Materne

https://orcid.org/0000-0001-5473-5772

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.50

Abstrakt

W artykule przedstawiono listy Vincenta van Gogha – szczególnie te kierowane do siostry Willemien – jako unikalne źródło edukacyjne. Podkreśla refleksje van Gogha na temat twórczości artystycznej, oraz filozofii życia. Autorka analizuje potencjał listów w kontekście pedagogiki epistolarnej, co podkreśla ich wartość jako narzędzi przekazu kulturowego i refleksji pedagogicznej. Zwraca uwagę na współczesne reinterpretacje, takie jak zestawy LEGO® inspirowane jego malarstwem, które ukazują aktualność edukacyjnej mocy sztuki van Gogha. Epistolografia artysty jawi się tu jako model sztuki zintegrowanej – nacechowanej pokorą artystyczną, emocjonalną głębią i poznawczym wglądem w samego siebie.

Słowa kluczowe:

Vincent van Gogh, listy, epistolografia, edukacja artystyczna, wychowanie przez sztukę, LEGO®

Inne teksty tego samego autora

Agnieszka Materne, Corrado Ricci – u źródeł badań nad twórczością plastyczną dziecka , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 8 Nr 2 (2023)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Materne, A. (2025). „Moja droga siostro” – epistolarne lekcje sztuki Vincenta van Gogha. Biografistyka Pedagogiczna, 10(3), 123–144. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.50

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Źródła

Vincent van Gogh. The letters, Van Gogh Museum, https://vangoghletters.org/vg/letters.html, 20.04.2025.

Opracowania

Arnheim R., Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, tł. J. Mach, Warszawa 1978.

Arnheim R, Myślenie wzrokowe, tł. M. Chojnacki, Gdańsk 2011.

Chęcińska U., Transcende te ipsum. O sztuce życia w listach prof. Zygmunta Mysłakowskiego i Joanny Kulmowej, Szczecin 2024.

Czermińska M., Pomiędzy listem a powieścią, „Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja”, 4 (1975) s. .

Demetrio D., Autobiografia. Terapeutyczny wymiar pisania o sobie, tł. A. Skolimowska, przedmowa O. Czerniawska, Kraków 2000.

Dewey J., Sztuka jako doświadczenie, tł. A. Potocki, wstęp I. Wojnar, Wrocław 1975.

Gage J., Kolor i znaczenie: sztuka, nauka i symbolika, tł. J. Holzman, A. Żakiewicz, współpr. M. Machowski,, Kraków 2010.

Gardner H., Multiple Intelligences: New Horizons, New York 2006.

Gładyszewska-Cylulko J., Arteterapia w pracy pedagoga. Teoretyczne i praktyczne podstawy terapii przez sztukę, Kraków 2011.

Goban-Klas T., Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, Warszawa 2009.

Van Gogh as a Letter-Writer. A New Edition, https://vangoghletters.org/vg/letter_writer_1.html, dostęp: 10.11.2025.

Gombrich E.H., Sztuka i złudzenie. Studium psychologii przedstawiania obrazowego, red. nauk. D. Folga-Januszewska, Warszawa 1981.

Gombrich E.H., Zmysł porządku. O psychologii sztuki dekoracyjnej, tł. J. Zarański, Kraków 2009.

Goodman N., Languages of Art: an Approach to a Theory of Symbols, Indianapolis, Ind. 1976.

Grzegorczyk A., Tolerancja – pokonanie własnej pychy, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, 7 (1995) s. 2-9.

Ingarden R., Studia z estetyki, Warszawa 1957, t. I.

Janukowicz M., Pedagogiczny kontekst pokory, Częstochowa 2008.

Janukowicz M, Pokora nauczyciela w optyce edukacji moralnej, „Podstawy Edukacji”, 6 (2013) s. 209–225.

Kandyński W., O duchowości w sztuce, Łódź 1996.

Lam W., Malarstwo, Warszawa–Poznań 1963.

Magda-Adamowicz M., Twórcze dziecko – twórcze zabawy, Kraków 2024.

Malarstwo, https://wsjp.pl/haslo/podglad/4230/malarstwo/3844568/dziedzina-tworczosci, dostęp: 10.11.2025.

Merleau-Ponty M., Oko i umysł: szkice o malarstwie, wyb., oprac., wstęp S. Cichowicz, Gdańsk 1996.

Nawroczyński B., Życie duchowe. Zarys filozofii kultury, w: Myśl pedagogiczna w XX wieku, t. 3, red. S. Wołoszyn, Kielce 1998, s. 9–55.

Obuchowski K., Człowiek intencjonalny, czyli o tym, jak być sobą, Poznań 2000.

Podrez E., Człowiek, byt, wartość. Antropologiczne i metafizyczne podstawy aksjologii chrześcijańskiej, Warszawa 1989.

Popek S., Psychologia twórczości plastycznej, Kraków 2010.

Read H., Wychowanie przez sztukę, tł. A. Trojanowska-Kaczmarska, wstęp I. Wojnar, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1976.

Strzemiński W., Teoria widzenia, Kraków 1974.

Szulakiewicz W., Korespondencja w badaniach historii edukacji i nauki, w: Badania historyczne w pedagogice. Konteksty źródłowe, red. W. Szulakiewicz, Toruń 2015.

Szuścik U., Edukacja plastyczna dziecka w wieku wczesnoszkolnym – założenia i celowość kształcenia, „Konteksty Pedagogiczne” 1 (2016) nr 6, s. 57–66, DOI: 10.19265/kp.2016.1.6.103.

Szuścik U., Kształtowanie percepcji wzrokowej jako stymulator działań plastycznych dzieci, „Chowanna”, 1 (1995) s. 26–31.

Szuścik U., Edukacja kulturalna a edukacja przez plastykę, „Chowanna”, 2 (2013) s. 81–92.

Szymańska M., Szymański S., Twórcza postawa człowieka wobec realizacji jego życiowego powołania, w: Septuaginta pedagogiczno-katechetyczna, red. J. Mółka i A. Walulik, Kraków 2017, s. 225–237.

Uberman M., Z historii szkolnictwa pedagogicznego w Polsce. Kształcenie nauczycieli rysunku, wychowania plastycznego, plastyki na potrzeby szkolnictwa podstawowego w latach 1944–1989, Rzeszów 2008.

van Gogh V., Listy do brata, tł. J. Guze, M. Chełkowski Warszawa 1970.

Verlinden W.J., The Van Gogh Sisters, London 2021.

Visser Y., Willemina Jacoba van Gogh, 2023, https://www.vggallery.com/international/dutch/misc/archives/wil.htm.

Wojnar I., Estetyka i wychowanie, Warszawa 1964.

Żywczok A., Postawa skromności – czynnik dynamizujący rozwój naukowy, „Pedagogika Szkoły Wyższej”, 19 (2016) s. 51–67.