„Moja droga siostro” – epistolarne lekcje sztuki Vincenta van Gogha

Agnieszka Materne

doi:10.36578/BP.2025.10.50

Published : 2025-12-21

Vol. 10 No. 3 (2025)

„My Dear Sister”: Vincent van Gogh’s Epistolary Lessons of Art

Agnieszka Materne

https://orcid.org/0000-0001-5473-5772

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.50

Abstract

The paper presents the letters of Vincent van Gogh—particularly those addressed to his sister Willemien—as a unique educational resource. It highlights van Gogh’s reflections on artistic creation and the philosophy of life. The author analyzes the potential of these letters within the framework of epistolary pedagogy, emphasizing their value as tools for cultural transmission and pedagogical reflection. The paper draws attention to contemporary reinterpretations, such as LEGO® sets inspired by his paintings, which demonstrate the continued educational relevance of van Gogh’s art. The artist’s epistolography emerges here as a model of integrated art—marked by artistic humility, emotional depth, and cognitive self-insight.

Keywords:

Vincent van Gogh, letters, art education, education through art, LEGO®

Most read articles by the same author(s)

Agnieszka Materne, Corrado Ricci – at the Sources of Research on Children's Art , Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education]: Vol. 8 No. 2 (2023)

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Materne, A. (2025). „My Dear Sister”: Vincent van Gogh’s Epistolary Lessons of Art. Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education], 10(3), 123–144. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.50

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Źródła

Vincent van Gogh. The letters, Van Gogh Museum, https://vangoghletters.org/vg/letters.html, 20.04.2025.

Opracowania

Arnheim R., Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, tł. J. Mach, Warszawa 1978.

Arnheim R, Myślenie wzrokowe, tł. M. Chojnacki, Gdańsk 2011.

Chęcińska U., Transcende te ipsum. O sztuce życia w listach prof. Zygmunta Mysłakowskiego i Joanny Kulmowej, Szczecin 2024.

Czermińska M., Pomiędzy listem a powieścią, „Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja”, 4 (1975) s. .

Demetrio D., Autobiografia. Terapeutyczny wymiar pisania o sobie, tł. A. Skolimowska, przedmowa O. Czerniawska, Kraków 2000.

Dewey J., Sztuka jako doświadczenie, tł. A. Potocki, wstęp I. Wojnar, Wrocław 1975.

Gage J., Kolor i znaczenie: sztuka, nauka i symbolika, tł. J. Holzman, A. Żakiewicz, współpr. M. Machowski,, Kraków 2010.

Gardner H., Multiple Intelligences: New Horizons, New York 2006.

Gładyszewska-Cylulko J., Arteterapia w pracy pedagoga. Teoretyczne i praktyczne podstawy terapii przez sztukę, Kraków 2011.

Goban-Klas T., Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, Warszawa 2009.

Van Gogh as a Letter-Writer. A New Edition, https://vangoghletters.org/vg/letter_writer_1.html, dostęp: 10.11.2025.

Gombrich E.H., Sztuka i złudzenie. Studium psychologii przedstawiania obrazowego, red. nauk. D. Folga-Januszewska, Warszawa 1981.

Gombrich E.H., Zmysł porządku. O psychologii sztuki dekoracyjnej, tł. J. Zarański, Kraków 2009.

Goodman N., Languages of Art: an Approach to a Theory of Symbols, Indianapolis, Ind. 1976.

Grzegorczyk A., Tolerancja – pokonanie własnej pychy, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, 7 (1995) s. 2-9.

Ingarden R., Studia z estetyki, Warszawa 1957, t. I.

Janukowicz M., Pedagogiczny kontekst pokory, Częstochowa 2008.

Janukowicz M, Pokora nauczyciela w optyce edukacji moralnej, „Podstawy Edukacji”, 6 (2013) s. 209–225.

Kandyński W., O duchowości w sztuce, Łódź 1996.

Lam W., Malarstwo, Warszawa–Poznań 1963.

Magda-Adamowicz M., Twórcze dziecko – twórcze zabawy, Kraków 2024.

Malarstwo, https://wsjp.pl/haslo/podglad/4230/malarstwo/3844568/dziedzina-tworczosci, dostęp: 10.11.2025.

Merleau-Ponty M., Oko i umysł: szkice o malarstwie, wyb., oprac., wstęp S. Cichowicz, Gdańsk 1996.

Nawroczyński B., Życie duchowe. Zarys filozofii kultury, w: Myśl pedagogiczna w XX wieku, t. 3, red. S. Wołoszyn, Kielce 1998, s. 9–55.

Obuchowski K., Człowiek intencjonalny, czyli o tym, jak być sobą, Poznań 2000.

Podrez E., Człowiek, byt, wartość. Antropologiczne i metafizyczne podstawy aksjologii chrześcijańskiej, Warszawa 1989.

Popek S., Psychologia twórczości plastycznej, Kraków 2010.

Read H., Wychowanie przez sztukę, tł. A. Trojanowska-Kaczmarska, wstęp I. Wojnar, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1976.

Strzemiński W., Teoria widzenia, Kraków 1974.

Szulakiewicz W., Korespondencja w badaniach historii edukacji i nauki, w: Badania historyczne w pedagogice. Konteksty źródłowe, red. W. Szulakiewicz, Toruń 2015.

Szuścik U., Edukacja plastyczna dziecka w wieku wczesnoszkolnym – założenia i celowość kształcenia, „Konteksty Pedagogiczne” 1 (2016) nr 6, s. 57–66, DOI: 10.19265/kp.2016.1.6.103.

Szuścik U., Kształtowanie percepcji wzrokowej jako stymulator działań plastycznych dzieci, „Chowanna”, 1 (1995) s. 26–31.

Szuścik U., Edukacja kulturalna a edukacja przez plastykę, „Chowanna”, 2 (2013) s. 81–92.

Szymańska M., Szymański S., Twórcza postawa człowieka wobec realizacji jego życiowego powołania, w: Septuaginta pedagogiczno-katechetyczna, red. J. Mółka i A. Walulik, Kraków 2017, s. 225–237.

Uberman M., Z historii szkolnictwa pedagogicznego w Polsce. Kształcenie nauczycieli rysunku, wychowania plastycznego, plastyki na potrzeby szkolnictwa podstawowego w latach 1944–1989, Rzeszów 2008.

van Gogh V., Listy do brata, tł. J. Guze, M. Chełkowski Warszawa 1970.

Verlinden W.J., The Van Gogh Sisters, London 2021.

Visser Y., Willemina Jacoba van Gogh, 2023, https://www.vggallery.com/international/dutch/misc/archives/wil.htm.

Wojnar I., Estetyka i wychowanie, Warszawa 1964.

Żywczok A., Postawa skromności – czynnik dynamizujący rozwój naukowy, „Pedagogika Szkoły Wyższej”, 19 (2016) s. 51–67.