Wychowawczo-oświatowe idee w wybranych pismach Józefa Sebastiana Pelczara (1842–1924)

Monika Kupczewska

doi:10.36578/BP.2025.10.18

Published : 2025-05-23

Vol. 10 No. 1 (2025)

Pedagogical and Educational Ideas in the Selected Writings of Józef Sebastian Pelczar (1842-1924)

Monika Kupczewska

https://orcid.org/0000-0003-2346-8821

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.18

Abstract

Joseph Sebastian Pelczar, as professor and rector of the Jagiellonian University and bishop of the diocese of Przemyśl, had a significant influence on the development of education and upbringing in Poland. This article presents his views on upbringing, showing him as an advocate of a religious-moral model of education in which moral and spiritual values played a key role. In his writings and public speeches, Pelczar promoted the idea of educating young people in the Catholic spirit, developing both their intellect and morality. The present text is an attempt at a synthetic presentation of his views and thoughts on education, based on his writing legacy and little-known texts deposited in the General Archive of the Servants of the Sacred Heart of Jesus, in the Joseph Sebastian Pelczar Archive group, which contains a set of publications by this author.

Keywords:

Józef Sebastian Pelczar, bishop, religious-moral model of upbringing

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Kupczewska, M. (2025). Pedagogical and Educational Ideas in the Selected Writings of Józef Sebastian Pelczar (1842-1924). Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education], 10(1), 61–82. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.18

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Źródła drukowane

Błogosławiony Józef Sebastian Pelczar Mowy i Kazania 1877-1899, red. C. Niezgoda, Kraków 1998.

Pelczar J.S., Mowa miana przy pożegnaniu profesorów i uczniów Uniwersytetu Jagiellońskiego przed odjazdem do Przemyśla 21 lutego r. 1899, w: tenże, Niektóre kazania i mowy przygodne, Przemyśl 1916, s. 356-359.

Pelczar J.S., Mowa miana podczas dyskusji sejmowej o szkołach średnich miana 5 listopada r. 1904, „Kronika Diecezji Przemyskiej”, 5 (1905) z. 1, s. 3-11.

Pelczar J.S., Wezwanie do pracy nad duchowym odrodzeniem się Narodu Polskiego. Do rodziców, Kraków 1915.

Pelczar J.S., Nauka I. O pobudkach miłosierdzia, w: Mowy i kazania 1877-1899, Kraków 1998, s. 104-108.

Pelczar J.S., List pasterski o krzewieniu chrześcijańskiej oświaty, „Kronika Diecezji Przemyskiej”, 6 (1906) z. 5, s. 247-253.

Pelczar J.S., Mowa przy poświęceniu szkoły ludowej w Korczynie, w: tenże, Mowy i kazania, Przemyśl 1916.

Pelczar J.S., List pasterski na Wielki Post r. 1905 o uświęceniu życia rodzinnego, „Kronika Diecezji Przemyskiej”, 5 (1905) z. 2, s. 39-48.

Pelczar J.S., Mowa rektorska miana przy immatrykulacji uczniów Uniwersytetu Jagiellońskiego, w: tenże, Mowy i kazania, Przemyśl 1916, s. 317-321.

Pelczar J.S., Przemówienie podczas sesji egzaminacyjnej na pensji Seweryny Górskiej 26 VI 1880, w: tenże, Mowy i kazania 1877-1899, Kraków 1998, s. 160-162.

Pelczar J.S., Mowy na zjeździe Chyrowiaków w 25 rocznicę utworzenia Zakładu w Chyrowie, w: J.S. Pelczar, Niektóre kazania i mowy przygodne, Przemyśl 1916, s. 513-517

Pelczar J.S., Mowy sejmowe: Mowa miana 10 lipca r. 1902 podczas dyskusji nad budżetem szkolnym, w: tenże, Mowy i kazania, Przemyśl 1916, s. 363-374.

Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914, Lwów 1914.

Opracowania

Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy, 1564-1995, red. L. Grzebień, Kraków 1996.

Kupczewska J.M., Biskupa Józefa Sebastiana Pelczara „Mój życiorys”, w: Święty Józef Sebastian Pelczar (1842–1924) rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego i biskup przemyski, red. A. Kubiś, J. Wołczański. Kraków 2005, s. 21-204.

Majka J., Myśl i działalność społeczna biskupa Józefa Sebastiana Pelczara, w: Biskup Pelczar. Materiały z sesji naukowej w 1974 r., red. B. Przybyszewski, M. K. Kasperkiewicz, Kraków 1975, s. 20-32.

Niezgoda C., Wierny ideałom, Kraków 1988.

Piech S., Błogosławiony Józef Sebastian Pelczar (1842-1924), w: Złota księga Papieskiej Akademii Teologicznej, red. S. Piech. Kraków 2000.

Pudłocki T., Rola biskupa Józefa Sebastiana Pelczara w życiu kulturalnym Przemyśla, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, 131 (2004) s. 138-154.

Szal A., Działalność społeczno-polityczna biskupa Józefa Sebastiana Pelczar, w: Józef Sebastian Pelczar w przededniu beatyfikacji. Materiały z sesji naukowej w 1991 r., red. F. Sankowska, Kraków1992, s. 94-110.

Szulakiewicz W., Motywy zainteresowań badawczych historyków wychowania II Rzeczypospolitej, w: Historycy wychowania II Rzeczypospolitej, red. W. Szulakiewicz, Warszawa 2000, s. 13-25.

Wawrzynkowska-Wierciochowa D., Górska Seweryna, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 8, red. red. Kazimierz Lepszy i in., Wrocław-Kraków-Warszawa 1959-1960, s. 433.

Monika Kupczewska

monika.kupczewska@kul.pl
https://orcid.org/0000-0003-2346-8821

Affiliation:

Ośrodek Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce, Instytut Historii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Dr Monika Kupczewska – adiunkt badawczy w Ośrodku Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce KUL oraz redaktor naukowy serii wydawniczej: Zakony żeńskie w PRL, a także przewodnicząca Komisji Historycznej przy Konsulcie Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych w Polsce. W badaniach naukowych koncentruje się na historii żeńskiego ruchu zakonnego na ziemiach polskich XIX i XX w., historii Polski i Kościoła XIX i XX w. Specjalizuje się w także archiwistyce kościelnej.