Biografie znane i nieznane w rzeczywistości PRL: Bohaterki tekstów i ich wizerunek upowszechniany w periodyku dla kobiet  „Zwierciadło” (1957-1989)

Małgorzata Dajnowicz; Maria Bauchrowicz-Tocka

doi:10.36578/BP.2025.10.76

Published : 2025-12-30

Vol. 10 No. 4 (2025)

Biographies Known and Unknown in the Reality of the Polish People's Republic

Małgorzata Dajnowicz

https://orcid.org/0000-0001-6124-9983

Maria Bauchrowicz-Tocka

https://orcid.org/0000-0003-1691-2568

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.76

The Heroines of Texts and Their Image Disseminated in the Women's Periodical „Zwierciadło” (1957–1989)

Abstract

The weekly magazine „Zwierciadło”, which was published between 1957 to 1989, was addressed mainly to women. Its content devoted significant attention to the lives and experiences of Polish women. An analysis of the magazine’s texts allowed to distinguished of three categories of female protagonists, which are presented in the article. These heroines featured in „Zwierciadło” included women of various professions and backgrounds – those who achieved success, experienced failures and tragedies, as well as single women or had families. The analysis of these publications made it possible to identify common features of the women and categorize them. The article outlines three separate catalogues of female figures depicted in the press. The first catalogue presents women who achieved success in various fields. The second group consisted of women meant to be perceived by readers as representatives of the general public and the reality of the Polish People’s Republic: they worked professionally, dealt with family and household responsibilities, distinguished themselves through achievements, and engaged in party or organizational activities. The third catalogue comprised women with serious personal and social issues, presented as collective heroines entangled in broader societal problems. Women from the first and second catalogues were presented by name and surname, presented ostentatiously, especially in special issues such as those published in 1975 to mark International Women’s Day. Their and were intended to inspire to face life’s challenges with confidence. In many ways, these heroines contradicted prevailing narrative about women’s limited visibility in public sphere and managerial positions. These texts were accompanied by portrait photographs (the first catalogue) and narrative photographs (the second catalogue). Women facing severe difficulties appeared anonymously. Their stories reflected tragedies that affected many women at the time, turning them into representatives of shared female experiences.

Keywords:

weekly “Zwierciadło", history of women, women in the Polish People's Republic, women's work, successes, leaders, women's biographies, family, everyday life, social problems

Most read articles by the same author(s)

Małgorzata Dajnowicz, Janina Doroszewska – Educator, Woman of Science, Professor , Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education]: Vol. 9 No. 2 (2024)

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Dajnowicz, M., & Bauchrowicz-Tocka, M. (2025). Biographies Known and Unknown in the Reality of the Polish People’s Republic: The Heroines of Texts and Their Image Disseminated in the Women’s Periodical „Zwierciadło” (1957–1989). Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education], 10(4), 63–82. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.76

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Bauchrowicz-Tocka M., Moda dla kobiet na łamach „Zwierciadła” w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych”, 2024, nr 1, s. 157–172.

Bauchrowicz-Tocka M., Udział kobiet w wyborach do Sejmu Ustawodawczego na łamach prasy lokalnej. Wybrane przykłady, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych”, 2019, nr 1, s. 54–72.

Bauchrowicz-Tocka M., „Zakonspirowane mężatki”, czyli o ograniczeniach obyczajowych i prawnych wobec pracujących kobiet na łamach „Tygodnika Kobiety”, w: Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku, red. M. Dajnowicz, A. Miodowski, Białystok 2019, s. 103–116.

Bauchrowicz-Tocka M., „Zwierciadło” i tematyka reportaży jako pomysł badawczy, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych”, 2022, nr 2, s. 149–163.

Dajnowicz M., Bauchrowicz-Tocka M., Zaniewska A., Miodowski A., Liga Kobiet w terenie. Działalność organizacji i realia jej funkcjonowania na szczeblu regionalnym i lokalnym w rzeczywistości Polski Ludowej (1945–1989), Warszawa 2024.

Dajnowicz M., Kobiety – polityka – wybory w świetle „Zwierciadła”, pisma Ligi Kobiet Polskich (1982–1990), w: Rzeczpospolita w koncepcjach polskich partii i środowisk politycznych XX i XXI wieku, red. G. Radomski, M. Strzelecki, K. Sopolińska, Toruń 2018, s. 107–125.

Dajnowicz M., Kobiety w polityce w wypowiedziach prasowych Krystyny Kaszuby na łamach „Kobiety i Życia” (1985–1990), w: Komunikowanie polityczne, red. E. Maj, E. Podgajna, A. Szwed-Walczak, Ł. Jędrzejski, Lublin 2017, s. 199–210.

Dajnowicz M., Obchody Międzynarodowego Roku Kobiet 1975 na Białostocczyźnie (na tle głównych kierunków działalności Ligi Kobiet w kraju i regionie), „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych” 2017, nr 1, s. 9 – 27.

Dajnowicz M., Posłanki Ligi Kobiet Polskich i wybory parlamentarne 1989 roku (prezentacja w świetle „Zwierciadła”), w: Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku: polityka w prasie kobiecej, red. M. Dajnowicz, A. Miodowski, Białystok 2019, s. 205–215.

Dajnowicz M., Wizerunek kobiet sukcesu w latach 80. XX wieku (w świetle „Zwierciadła”, pisma Ligi Kobiet), w: Myśl polityczne. Biografistyka. Komunikowanie. Księga pamiątkowa dedykowana prof. dr hab. Ewie Maj z okazji jubileuszu pracy naukowej, red. A Szwed-Walczak, Ł. Jędrzejski, K. Mazurek, Lublin 2022, s. 741–753.

Dajnowicz M., Wzorce aktywności publicznej kobiet w początkach transformacji ustrojowej w Polsce w świetle „Kobiety i Życia" i „Urody" (1989–1995), w: Drogi kobiet do polityki (na przestrzeni XVIII–XXI wieku), red. T. Kulak, M. Dajnowicz, Wrocław 2016, s. 417–443.

Dajnowicz M., „Zwierciadło” – platforma polityczna Ligi Kobiet w okresie PRL (1957–1961, 1982–1989), „Rocznik Historii Prasy Polskiej”, 20 (2017) z. 3, s. 67–90.

Jędrzejski Ł., Dyskurs polityczny w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na łamach tygodnika „Zwierciadło”. Przypadek sporu o Tysiąclecie Państwa Polskiego, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych”, 2020, nr 2, s. 70–93.

Fidelis M., Kobiety, komunizm i industrializacja w powojennej Polsce, Warszawa 2015.

Grabowska M., Zerwana genealogia. Działalność społeczna i polityczna kobiet po 1945 r., a współczesny ruch kobiecy, Warszawa 2018.

Maj E., Wizerunek artystki w międzywojennej prasie dla Polek, w: Kobiety – kultura – życie publiczne – prawo, red. M. Dajnowicz, D. Dajnowicz-Piesiecka, J. Zajko-Czochańska, Białystok 2023, s. 43–60.

Madejska M., Aleja włókniarek, Wołowiec 2018.

Mrozik A., „Bo dziewczyna to ludzie”. Projekty i polityki emancypacji kobiet w powojennej Polsce, w: Komunizm: idee i praktyki w Polsce 1944–1989, red. K. Chmielewska, A. Mrozik, G. Wołowiec, Warszawa 2028, s. 185–224.

Podgajna E., Agitacja polityczna kobiet na łamach prasy ruchu ludowego, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych”, 2019, nr 2, s. 9–27.

Sokołowska U., Feminizm na łamach „Kobiety i Życia” (1970–1989), w: Ruchy kobiece na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Stan badań i perspektywy, Białystok 2020, s. 171–189.

Skórzyńska Z., Praca zawodowa kobiet a wychowanie, „Więź”, 1965, nr 6. s. 56–61.

Zajko-Czochańska J., Wybrane formy emancypacji kobiet wiejskich na łamach „Przyjaciółki” w latach 1956–1975, w: Ruchy kobiece na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Stan badań i perspektywy, Białystok 2020, s. 155–169.