Kresy Wschodnie II RP kulturowym fundamentem biografii oraz duszpastersko-pedagogicznej i społecznej misji ks. Henryka Nowika (XX–XXI w.)

Ryszard Małachowski

doi:10.36578/BP.2017.02.14

Published : 2017-12-10

Vol. 2 No. 1 (2017)

Eastern Borderlands of the Second Polish Republic as the Cultural Foundation of the Biography and the Pastoral, Pedagogical and Social Mission of Fr. Henryk Nowik (XX–XXI)

Ryszard Małachowski

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2017.02.14

Abstract

The article concerns Rev. Dr Henryk Nowik, born in 1933 in the Polish family of religious and patriotic background. He was an acolyte at first, in 1951 admitted to the Seminary in Gorzow Wielkopolski, and in 1957 he was ordained a priest. In 1958 he started studying Philosophy at the Catholic University of Lublin. In 1966 he received a PhD degree in Philosophy. Serving as a parish priest he led social and patriotic activity. In the domain of pastoral and educational work: sacerdotal and socio-political, as well as being a chaplain, he took part in social protests of Polish workers, was an adviser to small farmers, inspired the protection of unborn life and organised pastoral pilgrimages of agricultural workers. Rev. Dr Nowik is the “Aristocrat of the Spirit”, a morally sensitive man, scholar of asceticism, spirit of prayer and an academic with the extraordinary level of scientific knowledge (theologian, biologist, philosopher, educator). His hidden mystical personality is characterised by not frequently encountered outstanding intellectual and moral culture. He represents decades of great and genuine commitment to his “Homeland”, the Catholic Church, the man and the society. Despite the off ensive dictatorship of relativism in the twentieth and twenty-first century, he involved in the process of culture creation hundreds, if not thousands of Poles dedicated to Homeland and the Church, including academic youth. Therefore, in the opinion of the community of Lower Silesia he is a model priest similar to late Cardinal Stefan Wyszynski, a great personality, confessor and priest-educator. He is a promoter of the historical ethos of ”Western Borderlands”, a patriot, and a continuator and co-founder of Polish national culture, and at the same he is an eminent social worker, worthy of emulation by lay people and clergy.

Keywords:

borderland educational biography, pastoral and educational mission, priest, social worker, patriot

Most read articles by the same author(s)

Ryszard Małachowski, Manowce nowożytnych koncepcji wychowania , Biografistyka Pedagogiczna: Vol. 1 No. 1 (2016)

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Małachowski, R. (2017). Eastern Borderlands of the Second Polish Republic as the Cultural Foundation of the Biography and the Pastoral, Pedagogical and Social Mission of Fr. Henryk Nowik (XX–XXI). Biografistyka Pedagogiczna, 2(1), 209–238. https://doi.org/10.36578/BP.2017.02.14

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Białek J. Z., Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1918–1939, Zarys monograficzny, Materiały, Warszawa 1979.

Bonusiak W., Polska podczas II wojny światowej, Rzeszów 1995.

Dziedzictwo Kresów – nasze wspólne dziedzictwo?, red. J. Purchla, Kraków 2006.

Edukacyjne przestrzenie. Wybrane problemy pedeutologii, opieki i wychowania w ujęciu komplementarnym, red. R. Fudali, Zielona Góra 2010.

Encyklopedia Kresów, red. M. Karolczuk-Kędzierska, Kraków [b.r.].

Europa nieprowincjonalna: przemiany na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej (Białoruś, Litwa, Łotwa, Ukraina, wschodnie pogranicze iii Rzeczypospolitej Polskiej) w latach 1772–1999, red. K. Jasiewicz, Warszawa 1999.

Fijałka M., 27. Wołyńska Dywizja Piechoty AK, Warszawa 1986.

Fijałkowski W., Urodzić się w domu, w: Oblicza dzieciństwa, red. D. Kornas-Biela, Lublin 2001.

Filar W., Wołyń 1939–1944. Eksterminacja czy walki polsko-ukraińskie. Studium historyczno-wojskowe zmagań na Wołyniu w obronie polskości, wiary i godności ludzkiej, Toruń 2003.

Filar W., Wołyń 1939–1944. Historia, pamięć, pojednanie, Warszawa 2009.

Gałka B. W., Ziemianie i ich organizacje w Polsce lat 1918–1939, Toruń 1997.

Głębocki H., Kresy imperium, Szkice i materiały do dziejów polityki Rosji wobec jej peryferii (XVIII–XXI wiek), Kraków 2006.

Grabińska J. M., Myśl patriotyczna księdza profesora doktora Henryka Nowika – charyzmatycznego Kapłana oddanego Kościołowi i Ojczyźnie, „Nad Odrą”, (2013) nr 9–12.

Grocholewski Z., Relatywizm niszczy formację akademicką, „Nasz Dziennik”, (2015) nr 96.

Gronowski D., Bp Wilhelm Pluta. Biografia, Gorzów Wielkopolski-Zielona Góra 2015.

Grünberg K., Adolf Hitler, Biografia Fürera, Warszawa 1988.

Hadaczek B., Historia literatury kresowej, Szczecin 2008.

Hadaczek B., Wychowanie przez literaturę w Polsce międzywojennej (związki literatury dla dzieci i młodzieży z pedagogiką), Rozprawy i Studia, t. 4, Warszawa–Poznań 1973.

Kalbarczyk S., Polscy pracownicy nauki, Ofiary zbrodni sowieckich w latach ii wojny światowej. Zamordowani, więzieni, deportowani, Warszawa 2001.

Kaniowska-Lewańska I., Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864: zarys rozwoju. Wybór materiałów, Warszawa 1973.

Kapralska Ł., Pluralizm kulturowy i etniczny a odrębność regionalna Kresów południowo-wschodnich w latach 1918–1939, Kraków 2002.

Karłowicz L., Od Zasmyk do Skrobowa, Opole 1994.

Kaszuba E., System propagandy państwowej obozu rządzącego w Polsce w latach 1926–1939, Toruń 2004

Konkol K., Organy bezpieczeństwa wobec Niższego Seminarium Duchownego w Słupsku, „Słupskie Studia Historyczne”, 2014, nr 20.

Korman A., Stosunek UPA do Polaków na ziemiach południowo-wschodnich ii Rzeczypospolitej, Wrocław 2002.

Kornat M., Bolszewizm, totalitaryzm, rewolucja. Rosja. Początki sowietologii i studiów nad systemami totalitarnymi w Polsce (1918–1939), cz. 4, Kraków 2003.

Kowalczyk S., Z refleksji nad człowiekiem. Człowiek-społeczność-wartość, Lublin 1995.

Krasowski L. „Lech”, Wołyński oddział „Kozaka”, Szczecin 1996.

Kresy – pojęcie i rzeczywistość, Zbiór studiów, red. K. Handke, Warszawa 1997.

Lewandowska S., Życie codzienne Wilna w latach ii wojny światowej, Warszawa 2001.

Lewkowska A., Lewkowski J., Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej, Województwo wileńskie na obszarze Republiki Białorusi, Warszawa 2007.

Lipiński W., Walka zbrojna o niepodległość Polski 1905–1918, wyd. 2, rozszerzone, Warszawa 1935.

Lista strat kultury polskiej (1.IX.1939 – 1.III.1946), zestawił: B. Olszewicz, Warszawa 1947.

Małachowski R., Działalność wychowawcza księdza Aleksandra Zienkiewicza na Kresach Wschodnich Rzeczypospolitej i Dolnym Śląsku, Zielona Góra 2013.

Małachowski R., Kroskulturowe aspekty wojny i walki w globalnej przestrzeni wychowania. Perspektywa historiozoficzna, w: Edukacyjne przestrzenie, Wybrane problemy pedeutologii, opieki i wychowania w ujęciu komplementarnym, red. R. Fudali, Zielona Góra 2010, s. 11–62.

Mierzwiński B., Ojcostwo Boże źródłem i wzorem ojcostwa ziemskiego, w: Oblicze Ojcostwa, red. D. Kornas-Biela, Lublin 2001.

Nawroczyński B., Polska myśl pedagogiczna. Jej główne linie rozwojowe. Stan współczesny i cechy charakterystyczne, Lwów–Warszawa 1938.

Nieciuński W., Przemoc i masowe zbrodnie hitleryzmu i stalinizmu. Próba studium porównawczego, Warszawa 1998.

Nodzyński T., „Strażnica Zachodnia” 1922–1939. Źródło do dziejów myśli zachodniej w Polsce, Zielona Góra 1997.

Nowik H., Autobiograficzne wspomnienia rodzinne księdza Henryka Nowika, Kresy Południowo-Wschodnie (1918–2016), Zielona Góra 2016, mps w zbiorach autora.

Oblicze ojcostwa, red. D. Kornas-Biela, Lublin 2001.

O dialogu kultur wspólnot kresowych, red. S. Uliasz, Rzeszów 1998.

Okoń Z., Kresowi sąsiedzi. W szponach trzech ludobójczych hord, Rzeszów 2005.

Okupacja sowiecka ziem polskich 1939–1941, red. P. Chmielowiec, Rzeszów–Warszawa 2005.

Parzyszek M., Rodzina w nauczaniu kardynała Stefana Wyszyńskiego. Aspekt pedagogiczny, Lublin 2012.

Piotrowski Cz., Wojskowe i historyczne tradycje 27. Wołyńskiej dywizji Piechoty Armii Krajowej, Warszawa 1993.

Podlaski K. (Bohdan Skaradziński), Białorusini, Litwini, Ukraińcy, Białystok 1990.

Poliszczuk W., Dowody zbrodni OUN i UPA, Integralny nacjonalizm ukraiński jako odmiana faszyzmu, t. 2: Działalność ukraińskich struktur nacjonalistycznych w latach 1920–1999, Toronto 2000.

Poliszczuk W., Fałszowanie historii najnowszej Ukrainy. Wołyń – 1943 i jego znaczenie, Toronto–Warszawa 1996.

Poliszczuk W., Rok 1943: OUN Bandery na Wołyniu. Działalność OUN Bandery w świetle „Listów otwartych do Przywództwa OUn Bandery” autorstwa Tarasa Bulby-Borowca, Przyczynek do oceny politycznej i prawnej OUN Bandery, Dokumenty z pracy, Warszawa 2002.

Polit I., Miejsce odosobnienia w Berezie Kartuskiej w latach 1934–1939, Toruń 2003.

Prus E., UPA armia powstańcza czy kurenie rizunów?, Wrocław 1994.

Pruszak T. A., O ziemiańskim świętowaniu. Tradycje świąt Bożego Narodzenia i Wielkiejnocy, Warszawa 2011.

Przed akcją „Wisła” był Wołyń, red. W. Filar, Warszawa 1997.

Przemiany narodowościowe na Kresach Wschodnich ii Rzeczypospolitej 1931–1948, red. S. Ciesielski, Toruń 2003.

Przesiedlenie ludności polskiej z Kresów Wschodnich do Polski 1944–1947, wyb., oprac. i red. S. Ciesielski, Warszawa 1999.

Przybysz A., Wspomnienie z umęczonego Wołynia, Wrocław 2000.

Rokuszewska-Pawełek A., Chaos i przymus. Trajektorie wojenne Polaków – analiza biograficzna, Łódź 2002.

Romanowski W., Kainowe dni, Warszawa 1990.

Siemaszko W., Siemaszko E., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, t. 1–2, Warszawa 2000.

Stobniak-Smogorzewska J., Kresowe osadnictwo wojskowe 1920–1945, Warszawa 2003.

Stryjek T., Jakiej przeszłości potrzebuje przyszłość? Interpretacje dziejów narodowych w historiografii i debacie publicznej na Ukrainie 1991–2004, Warszawa 2007.

Szczypka J., Jan Paweł II. Rodowód, Warszawa 1989.

Tomkiewicz M., Zbrodnia w Ponarach 1941–1944, Warszawa 2008.

Węglicka K., Kresowym szlakiem, Gawędy o miejscach, ludziach i zdarzeniach, Warszawa 2006.

Węgorowska K., Językowe świadectwa kultury i obyczajowości Kresów Północno-Wschodnich, Utrwalone we wspomnieniach ich byłych mieszkańców, Zielona Góra 2004.

Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność. Człowiek i moralność, cz. 1, red. T. Styczeń, J. W. Gałkowski, A. Rodziński, A. Szostek, Lublin 1986.

Zasztoft L., Kresy 1832–1864, Szkolnictwo na ziemiach litewskich i ruskich dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1997.

Zawilski A., Znów ożywają kurhany, Wrocław 1997.

Z zagadnień kultury chrześcijańskiej, red. K. Wojtyła i in., Lublin 1973.

Ziemnowicz M., Rodzina a wychowanie państwowe, Lwów–Warszawa 1933.

Żupański A., Droga do prawdy o wydarzeniach na Wołyniu, Toruń 2006.