Halina Maria Sutarzewicz (1909–1991): polonistka, badaczka i popularyzatorka biografii i twórczości pisarzy

Ewa Andrysiak

doi:10.36578/BP.2025.10.12

Published : 2025-11-20

Vol. 10 No. 2 (2025)

Halina Maria Sutarzewicz (1909–1991)

Ewa Andrysiak

https://orcid.org/0000-0002-5949-6130

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.12

A Polish Scholar, Researcher, and Promoter of Writers' Biographies and Works

Abstract

The article commemorates the noteworthy figure for Kalisz of Halina Sutarzewicz, a Polish language teacher in Kalisz schools, a lecturer in history of Polish and world literature at the Teacher Training College, but also a researcher and promoter of biographies and works of writers associated with Kalisz and its region. For 20 years, she chaired, initiated by her, a nationwide circle of the Maria Konopnicka Society in Warsaw, inspiring many activities. She was the founder of the Kalisz Chamber of Maria Konopnicka, which operated from 1980 to 1991. In the year 2000, an association bearing her name was established, promoting, amongst other things, the works of writers associated with Kalisz and its region as well as its patron.
While preparing the article, archival sources, press materials, and studies were consulted, as well as materials available on the Internet, using the biographical method as well as source analysis and criticism.

Keywords:

Halina Maria Sutarzewicz, Kalisz, teachers - biography, history of education, polish literature, Maria Konopnicka Society in Kalisz

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Andrysiak, E. (2025). Halina Maria Sutarzewicz (1909–1991): A Polish Scholar, Researcher, and Promoter of Writers’ Biographies and Works. Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education], 10(2), 221–243. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.12

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Źródła

Źródła archiwalne

Archiwum Państwowe w Kaliszu

Zespół Liceum Pedagogiczne w Kaliszu

Archiwum Zespołu Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Akta osobowe: Sutarzewicz Halina 1949-1953.

Źródła drukowane

Dąbrowska M., Dzienniki 1914-1965, red. T. Drewnowski, t. 12: 1960-1961, Warszawa 2009.

Sutarzewicz H., O tradycjach i planach Towarzystwa im. Marii Konopnickiej, rozmowa z mgr Haliną Sutarzewicz, prezesem kaliskiego oddziału TMK, „Ziemia Kaliskaˮ, 1972, nr 50, s. 4.

Sutarzewicz H., Pasję i miłość do miasta odziedziczyłam po ojcu…, rozmowa z p. H. Sutarzewicz, laureatką nagrody m. Kalisza; rozm. Bożena Szal, „Ziemia Kaliska”, 1985, nr 9, s. 6.

Prace Haliny M. Sutarzewicz (wybór)

Sutarzewicz H., Asnyk, Konopnicka i Dąbrowska w Kaliszu, Warszawa 1977.

Sutarzewicz H., Kaliskie wspomnienia o Natalii [Awałow Gałczyńskiej], „Ziemia Kaliska”, 1980, nr 32, s. 5.

Sutarzewicz H., Kalisz [hasło], w: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1984, s. 410-412.

Sutarzewicz H., Kalisz w literaturze, Kalisz 1984.

Sutarzewicz H., Kalisz w oczach Asnyka i Konopnickiej, „Rocznik Kaliski”, 8 (1975) s. 209-225.

Sutarzewicz H., Kalisz w życiu i twórczości Marii Konopnickiej, w:Materiały z sesji naukowej poświęconej Marii Konopnickiej, [aut. H. Sutarzewicz i in.], [Kalisz 1961], 36 s.

Sutarzewicz H., „Kaliszanin” 20 lat poszukiwany, „Południowa Wielkopolska”, 16 (1979) nr 3, s. 5.

Sutarzewicz H., Literackie obrazy katastrofy sierpniowej 1914 roku i jej skutków, oprac. E. Stadtmüller, „Rocznik Kaliski”, 40 (2014) s. 57-80.

Sutarzewicz H., Nie znane fakty związane z pobytem Marii Dąbrowskiej w Kaliszu, „Rocznik Kaliski”, 7 (1974) s. 178-187.

Sutarzewicz H., O Karczewskiej, Kaliszu i życiu uczciwym, „Ziemia Kaliska”, 1982, nr 18, s. 9.

Sutarzewicz H., Pomyślmy nad tym, „Ziemia Kaliska”, 1959, nr 9, s. 6.

Sutarzewicz H., Pisma rozproszone, wybór i oprac. W. Mikołajczyk, red. i bibliografia H.S. Pałęcki, Kalisz 1998.

Sutarzewicz H., Spróbujmy jeszcze coś ustalić. (1) Kaliszanin z wyboru; (2) Kaliskie widokówki; (3) Postacie literackie o kaliskim rodowodzie); (4) Oświadczam, że piszę…, „Południowa Wielkopolska”, 1982, nr 2-5.

Sutarzewicz H., Szykuj-że mi tam gospodę i dom cichy między swemi… Przewodnik po Izbie Muzealnej Marii Konopnickiej w Kaliszu, Kalisz 1982.

Sutarzewicz H., Śladami Marii Dąbrowskiej. Wspomnienia, powroty, materii życia przetwarzanie, „Południowa Wielkopolska”, 1983, nr 2, 3, 4, 5, 6, 7, s. 4.

Sutarzewicz H., Włodzimierz Pietrzak – jeden czy dwu?, „Południowa Wielkopolska”, 1983, nr 5, s. 2.

Sutarzewicz H., Z Suwałk do Kalisza, w: Śladami życia i twórczości Marii Konopnickiej, Warszawa 1963, wyd. 2 – 1966.

Opracowania

Galuba-Bryja I., Od Gimnazjum Handlowego do Zespołu Szkół Ekonomicznych 1945-2023, w: Dzieje szkolnictwa Handlowego i ekonomicznego w Kaliszu 1873-2023, red. E. Andrysiak, Kalisz 2023, s. 210-440.

Kościelak Z., Dziesięciolecie kaliskiego Stowarzyszenia im. Haliny Sutarzewicz, „Rocznik Kaliski”, 36 (2010) s. 363-366, fot.

Kozłowski M.M., Dwie pasje: Kalisz i literatura. (Półka z książkami), „Ziemia Kaliska”, 1999, nr 92, s. 8.

Kuszczyński Paweł, *** Pamięci Haliny Sutarzewicz, w: Niedosyt istnienia. Wiersze z lat 1962-2007, wybór H. Gordziej, Poznań–Bydgoszcz 2007, s. 90.

Kuszczyński P., *** Pamięci Haliny Sutarzewicz, w: Róża spadająca kwiatem, Poznań 1993, s. 36.

Kuszczyński P., Spotkania Marii Dąbrowskiej i Haliny Sutarzewicz – kaliskich dam słowa, „Asnykowiec”, 2010, nr 18, s. 82-86.

Kuszczyński P., Spotkanie Marii Dąbrowskiej i Haliny Sutarzewicz – kaliskich dam słowa, „Rocznik Kaliski”, 36 (2010) s. 355-362.

Montelatic J., 15 lat Stowarzyszenia im. Haliny Sutarzewicz, „Rocznik Kaliski”, 42 (2016) s. 147-160.

Pałęcki H., 120 lat kaliskiej edukacji ekonomicznej, „Kalisia”, 1993, nr sygnalny, s. 14-15.

Pałęcki H.S., Mikołajczyk W., Biografia, w: H.M. Sutarzewicz, Pisma rozproszone, zebrał i oprac. W. Mikołajczyk, red. i bibliografia H.S. Pałęcki, Kalisz 1998, s. 9-18.

Stadtmüller E., Erudytka i pasjonatka Kalisza, „Kalisia Nowa”, 18 (2011) nr 1–3, s. 38-39.

Stadtmüller E., Stowarzyszenie im. Haliny Sutarzewicz, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, 10 (2007) s. 127-129.

Szurczak A., Edward Polanowski (1936—1992). Badacz dziewiętnastowiecznego Kalisza, Kalisz 2011.

Szurczak A., Izba Marii Konopnickiej w Kaliszu, „Rocznik Kaliski”, 15 (1982) s. 344-347, fot.

Walczak K., Biblioteki Kalisza i ich miejsce w życiu kulturalnym miasta 1793-1945, Kalisz 1996.

[Wrotkowski H.] WrH, Album Haliny Sutarzewicz, „Ziemi Kaliska”, 1991, nr 31, s. 6.

Wrotkowski H., Sutarzewicz Halina Maria, w: Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej – ziemi kaliskiej, t. 1, red. T. Tadeusiewicz, Kalisz 1998, s. 266-268.

Wrotkowski H., Halina Sutarzewicz (13 IX 1909 – 12 VII 1991). (Wspomnienie pośmiertne), „Rocznik Kaliski”, 23 (1991) s. 245-249.

Stadtmüller E., Tablica Haliny Sutarzewicz pojawi się na WP-A, https://latarnikkaliski.pl/tablica-haliny-sutarzewicz-pojawi-sie-na-wp-a/, dostęp: 2.01.2024.

Stowarzyszenie im. Haliny Sutarzewicz. Strona poświęcona literackiej grze miejskiej „Kaliszanie piszący”, http://kaliszaniepiszacy.blogspot.com/p/stowarzyszenie-im-haliny-sutarzewicz.html , dostęp: 27.02.2024.

Towarzystwo Miłośników Kalisza, https://tmkkalisz.wixsite.com/tmkkalisz/historia, dostęp: 16.02.2024.

Uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej Halinę Sutarzewicz, https://www.kalisz.pl/dla-mieszkanca/aktualnosci/kultura/uroczystosc-odsloniecia-tablicy-upamietniajacej-haline-sutarzewicz,50466, dostęp: 2.01.2024.