Sztuka czytania między słowami: korespondencja z Auschwitz na przykładzie listów Stanisława Buczyńskiego do Danuty Świeściak (1940-1944)

Joanna Król

doi:10.36578/BP.2025.10.64

Published : 2025-12-21

V. 10 N. 3 (2025)

Sztuka czytania między słowami

Joanna Król

https://orcid.org/0000-0003-4500-9730

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.64

korespondencja z Auschwitz na przykładzie listów Stanisława Buczyńskiego do Danuty Świeściak (1940-1944)

Abstract

Celem artykułu jest opis i interpretacja listów Stanisława Buczyńskiego z niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz do jego narzeczonej Danuty Świeściak z lat 1940-1944 w perspektywie nowej teorii listu i pedagogiki epistolarnej. Przeprowadzone rozważania dowodzą, że listy Buczyńskiego w pełni wypełniają istotę epistolografii obozowej: zarówno pod względem ich strony zewnętrznej jak i zawartości tematycznej. Osią organizującą treść listów stała się silna warstwa emocjonalna jak i skoncentrowanie się na sprawach odbiorcy przy minimalizowaniu informacji o samym sobie, co wynikało z działań cenzury, intencji symbolicznego uczestnictwa w życiu bliskich jak i unikaniu obarczania odbiorcy negatywnymi informacjami. Przeanalizowana epistolografia nie wypełnia jednak definicji listu w jego klasycznym czy nowym ujęciu, gdyż brakowało możliwości pełnego wyrażenia siebie stąd proces autokreacji czy autoprezentacji można uznać jedynie za cząstkowy. Jednocześnie listy Buczyńskiego, jako autonomiczne teksty kultury, wchodzą w zakres poznania pedagogiki epistolarnej. Będąc przykładem literatury dokumentu osobistego i zarazem dokumentem traumy, mają walor historyczny, humanistyczny i utylitarny. Dokumentują losy więźniów obozów koncentracyjnych i ich rodzin, są świadectwem ludzkiego heroizmu, ale i stanowią dobitną przestrogę dla przyszłych pokoleń.

Puoi leggere altri articoli dello stesso autore/i

Dettagli

Riferimenti bibliografici

##plugins.themes.libcom.statistics##

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Król, J. (2025). Sztuka czytania między słowami: korespondencja z Auschwitz na przykładzie listów Stanisława Buczyńskiego do Danuty Świeściak (1940-1944). Biografistyka Pedagogiczna [Biografia Pedagogica], 10(3), 181–202. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.64

Altmetric indicators

##plugins.themes.libcom.share##

Licence

Questo lavoro è fornito con la licenza Creative Commons Attribuzione - Non commerciale - Non opere derivate 4.0 Internazionale.

Riferimenti bibliografici

Źródła

Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica w Szczecinie. Dział Zbiorów Specjalnych. Sekcja Rękopisów.

Listy Stanisława Buczyńskiego z obozu koncentracyjnego Auschwitz do Danuty Świeściak, inw.akc.3329.

Papiery dotyczące Stanisława Buczyńskiego, więźnia obozu koncentracyjnego w Auschwitz, inw.akc.3330.

Papiery osobiste Danuty Buczyńskiej-Struve, inw.akc.3328.

Opracowania

Auschwitz 1940-1945. Węzłowe zagadnienia z dziejów obozu, t.1-5, red. W. Długoborski, R. Piper, Oświęcim 1995.

Blachnicki F., Wyroki Bożej Opatrzności. Listy z czasów wojny, Kraków 2003.

Całek A., Nowa teoria listu, Kraków 2019.

Chęcińska U., O sztuce epistolarnej jako sztuce życia, „Biografistyka Pedagogiczna”, 6 (2021) nr 1, s. 577-594, DOI: 10.36578/BP.2021.06.13.

Chęcińska, Transcende te ipsum. O sztuce życia w listach prof. Z.Mysłakowskiego i Joanny Kulmowej, Szczecin 2024.

Gawalewicz A., Refleksje z poczekalni do gazu. Ze wspomnień muzułmana, Kraków 1968.

Frankl V.E., Człowiek w poszukiwaniu sensu, Warszawa 2009.

Jestem zdrów i czuję się dobrze…Oświęcimskie listy Mariana Henryka Serejskiego, oprac. K. Serejska-Olszer, Oświęcim 2007.

Kępiński A., Refleksje oświęcimskie, Kraków 2005.

Kłodziński S., Merytoryczne i psychologiczne znaczenie oświęcimskich listów obozowych, „Przegląd Lekarski”, 47 (1990) nr 1, s. 33-50.

Morcinek G., Listy spod morwy, Katowice 1946.

Myszor J., Listy z obozów koncentracyjnych, aresztów śledczych i więzień jako źródło historyczne, „Bibliotheca Nostra” 1 (2019) s.43-54.

Pawełczyńska A., Wartości a przemoc, Warszawa 1973.

Perkowski H., Przeżyć każdy dzień. Wspomnienia obozowe 1944-1945, Łapy 2014.

Pogonowski J., Listy z Auschwitz, Oświęcim 2017.

Sadzikowska L., Listy z lagrów i więzień: wybrane zagadnienia, Katowice 2019.

Skwarczyńska S., Teoria listu, Białystok 2006.

Szymański T., Poczta obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, „Przegląd Filatelistyczny”, 11 (1965) s. 203-206.

Waśniewski Z., Kocham! Przez kraty. Listy obozowe, opr. R. Czyżyk, Chełm 2016.

Wohlfarth W., W oświęcimskiej kaźni, „Przegląd Geodezyjny”, 3 (1947) nr 2, s. 33-45.

Wyka K., Życie na niby. Pamiętnik po klęsce, Kraków 1984.