Trudne sytuacje osamotnienia w listach dziecięcych (na przykładzie czasopism: „Płomyk” i „Płomyczek”)

Małgorzata Cywińska

doi:10.36578/BP.2025.10.65

Data publikacji : 21-12-2025

Tom 10 Nr 3 (2025)

Trudne sytuacje osamotnienia w listach dziecięcych (na przykładzie czasopism: „Płomyk” i „Płomyczek”)

Małgorzata Cywińska

https://orcid.org/0000-0002-3763-9655

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.65

Abstrakt

Listy dziecięce będące wymiarem pedagogiki epistolarnej są odzwierciedleniem potrzeby kontaktu z innymi, wyrazem pragnienia dzieci i młodzieży podzielenia się swoją „cząstką życia” - nie zawsze szczęśliwą, radosną, niosącą spełnienie i odnalezienia wsparcia. Dzieciństwo niejednokrotnie bowiem obfituje w sytuacje trudne, z którymi młodsze i starsze dzieci muszą się zmagać. Wynikają one bardzo często z różnych dysfunkcji środowiska rodzinnego (małżeńskiej, rodzicielskiej, opiekuńczo- wychowawczej, socjalizacyjnej, ekonomicznej), jak i trudności napotykanych w środowisku szkolnym (problemy w nauce) oraz rówieśniczym (np. brak akceptacji, odrzucenie rówieśnicze).

Wspomniane okoliczności wyzwalające sytuacje trudne w okresie dzieciństwa wiążą się bardzo często z intensywnie przeżywanym przez młode osoby poczuciem osamotnienia, które jest niezwykle stresującym, traumatycznym dla nich przeżyciem. Podjęte w niniejszym opracowaniu teoretyczne analizy dotyczące osamotnienia dzieci i młodzieży zostaną zilustrowane fragmentami listów młodych czytelników przesłanych do redakcji czasopism: „Płomyk” i „Płomyczek”. Janusz Korczak wybitny pedagog, teoretyk i praktyk wychowania doskonale odczuwający dziecięcą krzywdę i rozumiejący dziecięce cierpienie nieraz wykazywał, iż „przeraźliwie samotne może być dziecko w swym cierpieniu” .

Słowa kluczowe:

Janusz Korczak, pedagogika epistolarna, listy dziecięce, sytuacje trudne, poczucie osamotnienia

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Cywińska, M. (2025). Trudne sytuacje osamotnienia w listach dziecięcych (na przykładzie czasopism: „Płomyk” i „Płomyczek”). Biografistyka Pedagogiczna, 10(3), 251–276. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.65

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Źródła

„Płomyk”, (1988) nr 1-8.

„Płomyczek”, (1992) nr 1-8.

Opracowania

Aleksandrzak S., Niektóre problemy czasopism w szkole, „Życie Szkoły”, „Życie Szkoły”, 4 (1965) s. 20–24.

Aleksandrzak S., Niektóre zagadnienia czytelnictwa dzieci w świetle ich własnych wypowiedzi, „Ruch Pedagogiczny”, 2 (1964) s. 81–97.

Beisert M., Rozwód jako wydarzenie krytyczne w cyklu rozwoju rodziny, „Problemy Rodziny”, 2 (1994) s. 41-46.

Beisert M., Strategie zmagania się z rozwodem i jego następstwami, „Problemy Rodziny”, 6 (1994) s. 13-18.

Chęcińska U., O pedagogice epistolarnej jako sztuce życia. Listy prof. Zygmunta Mysłakowskiego do Joanny Kulmowej (1963–1971), „Biografistyka Pedagogiczna”, 6 (2021) nr 1, s. 578-594, DOI: 10.36578/BP.2021.06.13.

Cywińska, M. Stres dzieci w młodszym wieku szkolnym. Objawy, przyczyny, możliwości przeciwdziałania, Poznań 2017.

Dodge K.A., Peer Rejection and Social Information – Processing Factors in the Development of Aggressive Behavior Problems in Children, „Child Development”, 74 (2003) s. 374-393.

Fideler D., Śniadanie z Seneką. Nauki stoików na dzisiejsze czasy, Warszawa 2023.

Gawęcka M., Poczucie osamotnienia dziecka w rodzinie własnej, Toruń 2004.

Heszen I., Psychologia stresu, Warszawa 2013.

Hołyst B., Na granicy życia i śmierci, Warszawa 1997.

Izdebska J., Dziecko osamotnione w rodzinie. Kontekst pedagogiczny, Białystok 2004.

Kawula S., Człowiek w relacjach socjopedagogicznych, Toruń 1999.

Korczak J., Jak kochać dziecko, Warszawa 1992.

Lazarus R.S., Folkman S., Stress, appraisal, and coping, New York 1984.

Łopatkowa M., Samotność dziecka, Warszawa 1989.

Maslow, A. W stronę psychologii istnienia, Warszawa 1986.

Nowak B.M., Rodzina w kryzysie. Studium resocjalizacyjne, Warszawa 2012.

Pawłowska, R. Jundził, Pedagogika człowieka samotnego, Gdańsk 2003.

Petlák E., Klimat szkoły, klimat klasy, Warszawa 2007.

Przecławska A., Rola czasopism w wychowaniu młodzieży, „Nauczyciel i Wychowanie”, 3 (1969).

Rembowski J., Samotność, Gdańsk 1992.

Schaffer H.R., Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość, Kraków 2006.

Szczepański J., Sprawy ludzkie, Warszawa 1980.

Turner J. S., Helms D.B., Rozwój człowieka, Warszawa 1999.