„Ojczyzna to wielki, zbiorowy obowiązek”: Wymiary i drogi patriotyzmu polskich bohaterów narodowych

Anna Jabłońska

doi:10.36578/bp.2019.04.09

Data publikacji : 27-12-2019

Tom 4 Nr 1 (2019)

„Ojczyzna to wielki, zbiorowy obowiązek”

Anna Jabłońska

https://orcid.org/0000-0002-0111-7011

DOI: https://doi.org/10.36578/bp.2019.04.09

Wymiary i drogi patriotyzmu polskich bohaterów narodowych

Abstrakt

Artykuł ma na celu ukazanie przeglądu postaw patriotycznych na wybranych przykładach postaci uznawanych za polskich bohaterów (księcia Józefa Poniatowskiego, Jana Henryka Dąbrowskiego, Jarosława Dąbrowskiego, Romualda Traugutta, Marii Skłodowskiej-Curie, pokolenia Kolumbów, kobiet na przestrzeni wieków) oraz scharakteryzowanie rodzajów i oblicza tegoż patriotyzmu. Istotnym elementem jest przeanalizowanie decyzji podejmowanych przez poszczególne postacie/grupy, ich okoliczności i determinantów, a także wskazanie dróg prowadzących do ostatecznych wyborów. Ważne są efekty patriotycznych postaw. Artykuł ma na celu wskazać kto, kiedy, w jakich okolicznościach i dlaczego stawał się polskim bohaterem narodowym oraz wskazanie miejsca Polski i patriotyzmu na tle drogi życiowej jej bohaterów.

Słowa kluczowe:

bohater narodowy, patriotyzm, Józef Poniatowski, Jan Henryk Dąbrowski, Jarosław Dąbrowski, Romuald Traugutt, Maria Skłodowska-Curie, pokolenie Kolumbów

Inne teksty tego samego autora

Anna Jabłońska, Pogardzany i niezbędny , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 1 Nr 1 (2016)
Anna Jabłońska, Bohaterowie o bohaterach. Z wojennych wspomnień staropolskich (wybrane przykłady) , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 8 Nr 1 (2023)
Anna Jabłońska, Postaci przywoływane w piśmiennictwie staropolskim (wybrane przykłady) , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 5 Nr 2 (2020)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Jabłońska, A. (2019). „Ojczyzna to wielki, zbiorowy obowiązek”: Wymiary i drogi patriotyzmu polskich bohaterów narodowych. Biografistyka Pedagogiczna, 4(1), 13–34. https://doi.org/10.36578/bp.2019.04.09

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Alina Janowska, https://pl.wikipedia.org/wiki/Alina_Janowska, dostęp: 08.05.2017.

Anna Jakubowska – „Paulinka” z Batalionu „Zośka”, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/anna-jakubowska-paulinka-z-batalionu-zośka, dostęp: 13.03.2017.

Anna Jakubowska, https://pl.wikipedia.org/wiki/Anna_Jakubowska_(Paulinka), dostęp: 13.03.2017.

Bajda J. i in., Epoki literackie. Wielki leksykon literatury polskiej, Wrocław 2006.

Bielecki R., Encyklopedia wojen napoleońskich, Warszawa 2002.

Brian D., Rodzina Curie, przeł. J. Hensel, Warszawa 2006.

Bukalska P., Sierpniowe dziewczęta ’44, Warszawa 2014.

Chwalba A., Historia Polski 1795–1918, Kraków 2005.

Curie E., Maria Curie, Warszawa 1997.

Czubiński A., Historia Polski 1864–2001, Wrocław 2008.

Daszyk K. K., Józef Poniatowski (1765–1813), w: Wybitni Polacy XIX wieku. Leksykon biograﬁczny, red. T. Gąsowski, Kraków 1998, s. 284–294.

Davies N., Powstanie ’44, przeł. E. Tabakowska, Kraków 2004.

Dąbrowska P., Pamiętnik, wyd. F. Szyfman, „Twórczość”, 11 (1946).

Dąbrowski J., Krytyczny rys wojny 1866 roku w Niemczech i we Włoszech, Warszawa 1952.

Dąbrowski J., Listy, oprac. R. Gerber, Warszawa 1960.

Dubiecki M., Romuald Traugutt i jego dyktatura podczas Powstania Styczniowego 1863–1864, Kijów 1912.

Dzięgielewski J. i in., Encyklopedia historii Polski. Dzieje polityczne, t. 2, Warszawa 1995, s. 482–483.

Emling S., Maria Skłodowska-Curie i jej córki. Opowieść o najsłynniejszej w dziejach rodzinie naukowców, przeł. W. Górnaś, Warszawa 2013.

Gustaw Herling-Grudziński, https://pl.wikipedia.org/wiki/Gustaw_Herling-Grudziński, dostęp: 08.05.2017.

Jabłońska A., Jan Henryk Dąbrowski, w: W. Iwańczak, A. Jabłońska, P. Kardyś, B. Wojciechowska, Poczet polskich bohaterów narodowych. Od Zawiszy Czarnego do Lecha Wałęsy, Warszawa 2012.

Jabłońska A., Jarosław Dąbrowski, w: W. Iwańczak, A. Jabłońska, P. Kardyś, B. Wojciechowska, Poczet polskich bohaterów narodowych. Od Zawiszy Czarnego do Lecha Wałęsy, Warszawa 2012.

Jabłońska A., Józef Poniatowski, w: W. Iwańczak, A. Jabłońska, P. Kardyś, B. Wojciechowska, Poczet polskich bohaterów narodowych. Od Zawiszy Czarnego do Lecha Wałęsy, Warszawa 2012.

Jenerała Henryka Dąbrowskiego Pamiętnik wojskowy legionów polskich we Włoszech, oprac. L. Miłkowski, Poznań 1864.

Kamiński A., Kamienie na szaniec, Warszawa 1993.

Kieniewicz S., Powstanie Styczniowe, Warszawa 2009.

Kluz W., Dyktator Romuald Traugutt, Kraków 1986.

Konopka H., Wójcik-Łagan H., Stępnik A., Problemy edukacji historycznej i obywatelskiej młodzieży w latach 1918–1939, Warszawa 1985.

Łukasiewicz M., Armia księcia Józefa 1813, Warszawa 1986.

Markiewicz M., Historia Polski 1492–1795, Kraków 2002.

Nowa encyklopedia powszechna PWN, red. B. Petrozolin-Skowrońska, t. 4: M–P, Warszawa 1996.

Nożyńska-Demianiuk A., Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie. Kobieta, która stała się legendą, Poznań 2012.

Pachoński J., Generał Jan Henryk Dąbrowski: 1755–1818, Warszawa 1987.

Powstanie warszawskie, wybór tekstów, oprac., przypisy i aneks A. K. Kunert, Warszawa 2009.

Redakcja, Bratny Roman, w: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. 1: A–M, przewodniczący komitetu redakcyjnego J. Krzyżanowski, C. Hernaś, Warszawa 1984, s. 102–103.

Rezler M., Jan Henryk Dąbrowski 1755–1818, Poznań 1982.

Skałkowski A., Jan Henryk Dąbrowski, w: Polski słownik biograﬁczny, t. 5, red. W. Konopczyński, Kraków 1939–1946, s. 1–6.

Skłodowska-Curie M., Autobiograﬁa, Warszawa 1960.

Skłodowska-Curie M., Listy. Maria Curie i córki, tłum. T. Pogwizd, M. Mendrychowski, Wrocław 2011.

Skowroński J., Książę Józef Poniatowski, Wrocław 1986.

Słownika języka polskiego, red. W. Doroszewski, T. 1, Warszawa 1958.

Stanisław August Poniatowski i książę Józef Poniatowski w świetle własnej korespondencji, wyd. B. Dembiński, Lwów 1904.

Stefański J., Maria Skłodowska-Curie (1867–1934), w: Wybitni Polacy XIX wieku. Leksykon biograﬁczny, red. T. Gąsowski, Kraków 1998, s. 305–316.

Stefański J., Romuald Traugutt (1826–1864), w: Wybitni Polacy XIX wieku. Leksykon biograﬁczny, red. T. Gąsowski, Kraków 1998, s. 363–371.

Ślusarek K., Jan Henryk Dąbrowski (1836–1871), w: Wybitni Polacy XIX wieku. Leksykon biograﬁczny, red. T. Gąsowski, Kraków 1998, s. 87–98.

Ślusarek K., Jarosław Dąbrowski (1836–1871), w: Wybitni Polacy XIX wieku. Leksykon biograﬁczny, red. T. Gąsowski, Kraków 1998, s. 99–106.

Turos M., Rok ostatni księcia Józefa Poniatowskiego, Oświęcim 2015.

Wachowicz B., Bohaterki powstańczej Warszawy. My musimy być mocne i jasne, Warszawa 2014.

Wachowicz B., Wierna rzeka harcerstwa, t. 4: To „Zośki” wiara. Gawęda o Harcerskim Batalionie Armii Krajowej „Zośka”, cz. 2, Warszawa 2010.

Wielka historia Polski, t. 4, cz.1: M. Zgórniak, Polska w czasach walk o niepodległość (1815–1864), cz. 2: J. Buszko, Od niewoli do niepodległości (1864–1918), Kraków 2003; t. 5, cz. 1: C. Brzoza, Polska w czasach niepodległości i drugiej wojny światowej (1918–1945), cz. 2: A. L. Sowa, Od Drugiej do Trzeciej Rzeczypospolitej (1945–2001), Kraków 2003.

Wielka ilustrowana encyklopedia Powstania Warszawskiego, red. P. Rozwadowski, A. Kunert i in., t. 1–6: Suplement, Warszawa 2005–2009.

Władysław Bartoszewski, https://pl.wikipedia.org/wiki/Władysław_Bartoszewski, dostęp: 08.05.2017.

Wołczek O., Maria Skłodowska-Curie, Warszawa 1986.

Wróblewski J., Zośkowiec, Warszawa 2013.

Zdrada J., Jarosław Dąbrowski 1836–1871, Kraków 1973.

Zienkowska K., Stanisław August Poniatowski, Wrocław 2004.

Złotorzycka M., Jarosław Dąbrowski, w: Polski słownik biograﬁczny, red. W. Konopczyński, Kraków 1939–1946, t. 5, s. 8–10.