Józef Malewski (1888–1948) – lokalny patriota z Warmii

Izabela Lewandowska

doi:10.36578/bp.2019.04.11

Data publikacji : 27-12-2019

Tom 4 Nr 1 (2019)

Józef Malewski (1888–1948) – lokalny patriota z Warmii

Izabela Lewandowska

https://orcid.org/0000-0003-0853-7913

DOI: https://doi.org/10.36578/bp.2019.04.11

Abstrakt

Artykuł przedstawia Józefa Malewskiego, prostego rolnika, który był głęboko zaangażowany w działalność patriotyczną na południowej Warmii. Jego lokalny patriotyzm przejawiał się w działalności społecznej, gospodarczej i edukacyjnej. W latach trzydziestych był członkiem Polskiego Związku w Niemczech i liderem oddziału tego stowarzyszenia w Jarotach. Wspierał finansowo Bank Polski i został wybrany do zarządu. Był także zaangażowany w Stowarzyszenie Rolniczo-Handlowe „Rolnik” w Olsztynie. W 1930 r. Współorganizował polską szkołę podstawową w swojej wsi - Jaroty. Czworo dzieci uczęszczało do tej szkoły. Malewski działał w Polsko-Katolickim Stowarzyszeniu Edukacyjnym na Warmii. Kiedy wybuchła II wojna światowa, został stłumiony przez rząd niemiecki. Został eksmitowany ze swojej ziemi i jego rodzina musiała przeprowadzić się do Brandenburgii. Po II wojnie światowej został doceniony jako Polak. Został zarządcą wsi i pomógł zorganizować polską szkołę. Pozostał społecznie aktywny. Dziewięć lat po jego śmierci szkoła podstawowa w Jarotach została nazwana jego imieniem.

Słowa kluczowe:

Józef Malewski (1888-1948), rodzina Malewskich z Warmii, polskie szkolnictwo na Warmii, wieś Jaroty, Bank Ludowy w Olsztynie, Stowarzyszenie Rolniczo-Handlowe „Rolnik” w Olsztynie, Związek Polaków w Niemczech

Inne teksty tego samego autora

Izabela Lewandowska, Ksiądz Johannes Gehrmann między Polską a Niemcami , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 7 Nr 2 (2022): Biografia w miejscu/miejsce w biografii
Izabela Lewandowska, Sylwia Szkamruk, Otokar Rudke – życie na polsko-niemieckim pograniczu politycznym, kulturowym i społecznym , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 1 Nr 1 (2016)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Lewandowska, I. (2019). Józef Malewski (1888–1948) – lokalny patriota z Warmii. Biografistyka Pedagogiczna, 4(1), 167–192. https://doi.org/10.36578/bp.2019.04.11

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Chłosta J., M. Książek, Spółdzielczy Bank Ludowy w Olsztynie 1911–2011, Olsztyn 2011, s. 21.

Chłosta J., Warmiak z Podhala. Władysław Gębik, pedagog, folklorysta, literat, Olsztyn 2006.

Dudzińska Z., Zasłużyła się cała rodzina, „Gazeta Olsztyńska”, 21 kwietnia 1976, nr 140.

Filipkowski T., W obronie polskiego trwania. Nauczyciele polscy na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach międzywojennych, Olsztyn 1989.

Gąsiorowski A., Rola sokolich towarzystw gimnastycznych w walce o polskość Warmii, Mazur i Powiśla (1919–1921), „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 1981, nr 2–4, s. 325–362.

Gębik W., Burzom dziejów nie dali się zgnieść, Gdynia 1967.

Glombiewski G., Die Bruderschaft von der Göttlichen Vorsehung zu Gr. Bertung im Ermland, Dortmund 2015.

Guzowska K., Monografi a mojego środowiska (praca zaliczeniowa z pedagogiki), promotor B. Wytrążek, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Olsztynie 1964, rękopis w posiadaniu autorki.

Katarzyński W., Cenny dokument z życia Józefa Malewskiego, „Gazeta Olsztyńska” 2010, dod. „Nasza Warmia” z 17 xi.

Klimek A., Wspomnienia bratanka ks. Walentego Barczewskiego, „Słowo na Warmii i Mazurach”, 5–6 stycznia 1963, nr 1.

Knosała W., Była nas gromadka spora, Olsztyn 1972.

Koziełło-Poklewski B., W. Wrzesiński, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919–1939, Olsztyn 1980.

Lewandowska I., Chłosta J., Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929–1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.

Liburski A., Malewscy drzewo genealogiczne, [Olsztyn 2014], maszynopis w zbiorach autorki.

Lietz Z., Plebiscyt na Powiślu, Warmii i Mazurach w 1920 roku, Warszawa 1958.

Łukaszewicz B., Wrzesiński W., iv Dzielnica Związku Polaków w Niemczech 1922–1939, Olsztyn 1982.

Ossowski S., Analiza socjologiczna pojęcia ojczyzny, w: tegoż, O ojczyźnie i narodzie, Warszawa 1984.

(mr), Szykanami i wysiedlaniem chcą Niemcy złamać jedną organizację polską w Niemczech, „Ilustrowany Kuryer Codzienny”, 30 lipca 1939, nr 208.

Pietrzak-Pawłowski K., Spółdzielczość polska na ziemiach zachodnich i północnych 1918–1939, Warszawa 1967.

Sikora K., Sikora F., Nasz pobyt w Szkole Podstawowej w Jarotach w dniu 12 kwietnia 1969 r., [Wejherowo 1969], maszynopis w zbiorach autorki.

Spis członków spółdzielni z ograniczoną odpowiedzialności „Rolnik”, stan na 30 czerwca 1930 r.

Syrwid R., Protokół inspekcji powiatu olsztyńskiego w 1945 roku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 2006, nr 3, s. 409.

Szatrawski K. D., Jan Lubomirski, szkic biograficzny, Olsztyn 1991.

Szkoły polskie na Warmii 1929–1939. Przegląd wspomnień, oprac. R. Marchwiński, Olsztyn 1970.

Turowski P., Sto siedemdziesiąt trzy lata walki o mowę ojczystą jednej wsi warmińskiej, oprac. D. i N. Kasparek, Olsztyn 2003.

Wakar A., Wrzesiński W., „Gazeta Olsztyńska” 1886–1939, Olsztyn 1986.

Zientara-Malewska M., Jaroty. Warmińska wieś dawniej i dziś, cz. 2, „Słowo Powszechne”, 1967, nr 51.