Kariera akademicka „z przypadku”? Biografie akademików mobilnych społecznie w perspektywie narracyjnej

Olga Kurek-Ochmańska; Kamil Łuczaj

doi:10.36578/BP.2021.06.15

Data publikacji : 08-12-2021

Tom 6 Nr 1 (2021)

Kariera akademicka „z przypadku”?

Olga Kurek-Ochmańska

https://orcid.org/0000-0002-6627-785X

Kamil Łuczaj

https://orcid.org/0000-0002-1603-3259

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2021.06.15

Biografie akademików mobilnych społecznie w perspektywie narracyjnej

Abstrakt

Artykuł stanowi analizę biografii polskich pracowników akademickich, którzy doświadczyli awansu społecznego: wywodząc się z rodzin o skromnych tradycjach intelektualnych, zdołali osiągnąć sukces w świecie naukowym. Opierając się na danych socjologicznych zebranych w ramach dwóch projektów – 1) wywiadach biograficznych z awansującymi pracownikami naukowymi oraz 2) wywiadach pogłębionych z naukowcami, którzy wyjechali na Zachód, a wśród których dominują przedstawiciele klas średnich i wyższych średnich – pokazujemy, że ci pierwsi opisują swoje życie jako rodzaj „przypadku”, w przeciwieństwie do ostatnich, którzy swoje kariery zazwyczaj planują. Korzystając z zapożyczonego od Ronalda Dworkina rozróżnienia na „ślepy traf” i „traf będący przedmiotem wyboru”, argumentujemy, że – choć przypadkowość jako strategię narracyjną można wiązać z doświadczeniem awansu społecznego – to w historiach życia pracowników naukowych występują różne rodzaje przypadku. Szczegółowa analiza czterech biografii wskazuje, że w kategoriach przypadku rozpatrywane bywają: pomoc „znaczących innych”, pojawienie się we właściwym miejscu we właściwym czasie lub pomoc napotkanych duchownych.

Słowa kluczowe:

mobilność społeczna, awans społeczny, wykładowcy, naukowcy, przypadek

Inne teksty tego samego autora

Olga Kurek-Ochmańska, Kamil Łuczaj, „Taka łaska, oferta niebios”: , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 8 Nr 1 (2023)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Kurek-Ochmańska, O., & Łuczaj, K. (2021). Kariera akademicka „z przypadku”? Biografie akademików mobilnych społecznie w perspektywie narracyjnej. Biografistyka Pedagogiczna, 6(1), 397–427. https://doi.org/10.36578/BP.2021.06.15

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Archer M.S., Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, tłum. A. Dziuban, Kraków 2013.

Atkins L., The Odyssey: School to Work Transitions, Serendipity and Position in the Field, „British Journal of Sociology of Education”, 38 (2017) nr 5, s. 641–655.

Bahna M., The Intergenerational Social Mobility of Internationally Mobile Students, „Population, Space and Place”, 2021, DOI: 10.1002/psp.2425.

Baltar F., Brunet I., Social Research 2.0: Virtual Snowball Sampling Method Using Facebook, „Internet Research”, 22 (2012) nr 1, s. 57–74, DOI: 10.1108/10662241211199960.

Batalova J., Lowell B., „The Best and the Brightest”: Immigrant Professionals in the U.S., w: The Human Face of Global Mobility, red. M. Smith, A. Favell, New York 2006, s. 81–101.

Bauman Z., Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Warszawa 1994.

Becker H., Triki badawcze w socjologii: jak w pełni wykorzystać potencjał badań społecznych, tłum. A. Tomanek, Warszawa 2018.

Bertaux D., Analiza pojedynczych przypadków (au cas par cas), w: Metoda biograficzna w socjologii, red. K. Kaźmierska, Kraków 2012, s. 309–333.

Bourdieu P., Dystynkcja, tłum. P. Biłos, Warszawa 2005.

Bourdieu P., Homo Academicus, Cambridge 1990.

Browne K., Snowball Sampling: using Social Networks to Research non‐Heterosexual Women, „International Journal of Social Research Methodology”, 8 (2005) nr 1, s. 47–60, DOI: 10.1080/1364557032000081663.

Burski J., Klasa średnia a perspektywa biograficzna. Empiryczne studium przypadku, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 12 (2016) nr 2, s. 78–93.

Całek A., Biografia naukowa: od koncepcji do narracji. Interdyscyplinarność, teorie, metody badawcze, Kraków 2013.

Czyżewski M., Rokuszewska-Pawełek A., Analiza autobiografii Rudolpha Hössa, część II, „Kultura i Społeczeństwo”, 33 (1989) nr 3-4, s. 163–181.

de Gaulejac V., La Névrose de classe. Trajectoire sociale et conflits d’identité, Paris 1987.

Deflem M., Sociologists in a Global Age. Biographical Perspectives. London 2016.

Domosławski A., Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana, Warszawa 2021.

Dubas E., W edukacyjnej przestrzeni biografii – biografia jako poznawanie człowieka, w: W stulecie metody biograficznej. Refleksje i przykłady badań z perspektywy polsko-frankofońskiej, red. E. Dubas i A. Słowik, Łódź 2020, s. 117–126.

Dusek G.A., Yurova Y.V., Ruppel C.P., Using Social Media and Targeted Snowball Sampling to Survey a Hard-To-Reach Population: A Case Study, „International Journal of Doctoral Studies”, 10 (2015) s. 279–299, DOI: 10.28945/2296.

Elias N., Czym jest socjologia?, tłum. B. Baran, Warszawa 2010.

Favell A., Feldblum M., Smith M.P., The Human Face of Global Mobility, „Society”, 44 (2007) s. 15–25.

Flyvbjerg B., Pięć mitów o badaniach typu studium przypadku, tłum. M. Nawojczyk, „Studia Socjologiczne”, 2 (2005) s. 41–69.

Frank R., Success and Luck. Good Fortune and the Myth of Meritocracy, Princeton 2016.

Gdula M., Lewicki M., Sadura P., Praktyki kulturowe klasy ludowej, Warszawa 2014.

Gerhards J., Hans S., Carlson S., Social Class and Transnational Human Capital. How Middle and Upper Class Parents Prepare Their Children for Globalization, London–New York 2017.

Gimenez J., Morgan W., Academics Across Borders: Narratives of Linguistic Capital, Language Competence and Communication Strategies, „Globalisation, Societies and Education”, 15 (2017) s. 68–95, DOI: 10.1080/14767724.2014.937402.

Hodkinson P., Understanding Career Decision-Making and Progression: Careership Revisited, „Career Research & Development”, 21 (2009) s. 4–17.

Kacprzak A., Metamorfozy biograficzne trzeźwiejących alkoholików. Problemy tożsamościowe alkoholików w procesie wychodzenia z nałogu, w: Kultury, subkultury i społeczne światy w badaniach jakościowych, red. M. Fiternicka-Gorzko, J. Leoński, Szczecin 2010, s. 275–287.

Kaźmierska K., Badania biograficzne w naukach społecznych, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 9 (2013) nr 4, s. 6–10.

Kaźmierska K., Schütze F., Wykorzystanie autobiograficznego wywiadu narracyjnego w badaniach nad konstruowaniem obrazu przeszłości w biografii. Na przykładzie socjologicznego porównania narracji na temat życia w PRL-u i NRD, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 9 (2013) nr 4, s. 122–139.

Kaźmierska K., Waniek K., Zysiak A., Opowiedzieć Uniwersytet. Łódź akademicka w biografiach wpisanych w losy Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.

Kołodziej-Durnaś A., Autobiografia Alice Salomon – struktury procesowe biografii a losy narodu niemieckiego, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 6 (2010) nr 2, s. 60–80.

Lee H., „I Am a Kirogi Mother”: Education Exodus and Life Transformation Among Korean Transnational Women, „Journal of Language, Identity, and Education”, 9 (2010) nr 4, s. 250–264.

Loveday V., Luck, Chance, and Happenstance? Perceptions of Success and Failure amongst Fixed‐Term Academic Staff in UK Higher Education, „British Journal of Sociology”, 69 (2018) nr 3, s. 758–775, DOI: 10.1111/1468-4446.12307.

Lubrano A., Limbo: Blue-Collar Roots, White-Collar Dreams, Hoboken 2004.

Łuczaj K., Foreign-Born Scholars in Central Europe: A Planned Strategy or a ‘Dart Throw’?, „Journal of Higher Education Policy and Management”, 42 (2020) nr 6, s. 602–616, DOI: 10.1080/1360080X.2019.1682955.

Łuczaj K., Ku biograficznemu badaniu doświadczenia klasy ludowej. Krytyka metodologicznego podejścia Pierre’a Bourdieu, „Studia Socjologiczne”, 2 (2018) s. 93–114, DOI: 10.24425/122465.

Marquard O., Apologia przypadkowości: studia filozoficzne, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa 1994.

Merton R., Barber E., The Travels and Adventures of Serendipity, Princeton 2004.

Męcfal S., Analiza praktyk anonimizacji danych w polskich jakościowych badaniach socjologicznych na tle literatury przedmiotu oraz zasad etyczno-prawnych, „Przegląd Socjologiczny”, 69 (2020) s. 59–84, DOI: 10.26485/PS/2020/69.3/3 .

O’Connor C., Joffe H., Intercoder Reliability in Qualitative Research: Debates and Practical Guidelines, „International Journal of Qualitative Methods”, 19 (2020) s. 1–13, DOI: 10.1177/1609406919899220.

Rakuszewska-Pawełek A., Miejsce biografii w socjologii interpretatywnej. Program socjologii biografistycznej Fritza Schützego, „ASK: społeczeństwo, badania, metody”, 3 (1996) nr 1, s. 37–54.

Reay D., Crozier G., Clayton J., „Strangers in paradise”? Working-class students in elite universities, „Sociology”, 43 (2009) nr 6, 1103–1121, DOI: 10.1177/0038038509345700.

Reddin G., Struggles and achievements: experiences of working-class white male academics who attain tenure, PhD (Doctor of Philosophy) thesis, University of Iowa, 2012. Dostęp: 08.02.20121: DOI: 10.17077/etd.0fomhpi0.

Riemann G., Schütze F., „Trajektoria” jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesów społecznych, w: Metoda biograficzna w socjologii, red. K. Kaźmierska, Kraków 2012, s. 389–414.

Różańska A., Poczucie obcości wśród swoich jako element biografii jednostek wielokulturowego i wielowyznaniowego Zaolzia, „Biografistyka Pedagogiczna”, 3 (2018) nr 1, s. 69–84, DOI: 10.36578/BP.2018.03.05.

Sauder M., A Sociology of Luck, „Sociological Theory”, 38 (2020) nr 3, s. 193–216, DOI: 10.1177/0735275120941178.

Schütz A., Obcy: esej z zakresu psychologii społecznej, w: A. Schütz, O wielości światów. Szkice z socjologii fenomelogicznej, tłum. B. Jabłońska, Kaków 2008, s. 213–222.

Schütze F., Autobiographical Accounts of War Experiences, „Qualitaitve Sociology Review”, 10 (2014) nr 1, s. 224–283.

Schütze F., Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, w: Metoda biograficzna w socjologii, red. K. Kaźmierska, Kraków 2012, s. 415–458.

Schütze, F. Biography Analysis on the Empirical Base of Autobiographical Narratives: How to Analyse Autobiobiographical Narrative Interviews, „European Studies on Inequalities and Social Cohesion”, 1-2 (2007) s. 153–242.

Soroko E., Poziom autonarracyjności wypowiedzi i użyteczność wybranych sposobów ich generowania, rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. W. J. Paluchowskiego. Poznań 2007.

Spence P.R., Lachlan K.A., Rainear A.M., Social Media and Crisis Research: Data Collection and Directions, „Computers in Human Behavior”, 54 (2016) s. 667–672, DOI: 10.1016/j.chb.2015.08.045.

Steinmetz G., Odious Comparisons: Incommensurability, the Case Study, and “Small N’s” in Sociology, „Sociological Theory” 22 (2004) nr 3, s. 371–400, DOI: 10.1111/j.0735-2751.2004.00225.x.

Sullivan S., Carraher S., Using the Kaleidoscope Career Model to Create Cultures of Gender Equity, w: A. Broadbridge, S. Fielden, Research Handbook of Diversity and Carerers, Cheltenham 2018, s. 227–240.

Ślęzak I., Znaczący inny, w: K. Konecki, P. Chomczyński, Słownik socjologii jakościowej, Warszawa 2012, s. 338–341.

Tarc T., Mishra Tarc A., Wu X., Anglo-Western International School Teachers As Global Middle Class: Portraits of Three Families, „Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education”, 40 (2019) nr 5, s. 666–681 DOI: 0.1080/01596306.2019.1570635..

Tymicka A., Wykorzystanie metody biograficznej w praktyce pracy socjalnej, „Biografistyka Pedagogiczna”, 4 (2019) nr 1, s. 387–400, DOI: 10.36578/BP.2019.04.07.

Walewander E., Biografia jako istotny element badań regionalnych, „Biografistyka Pedagogiczna”, 1 (2016) s. 249–258, DOI: 10.36578/BP.2016.01.15.

Waters J., Geographies of International Education, „Geography Compass”, 6 (2012) s. 123–136.

Weber M., Nauka jako zawód i powołanie, w: M. Weber, Polityka jako zawód i powołanie: wybór pism, red. Z. Krasnodębski, tłum. A. Kopacki, P. Dybel, Warszawa 1999, s. 201.

Wengraf T., Interviewing for Life-histories, Lived Periods and Situations, and Ongoing Personal Experiencing Using the Biographic Narrative Interpretive Method (BNIM). BNIM Short Guide bound with the BNIM Detailed Manual, 2014, https://www.sfu.ca/cmns/courses/2012/801/1-Readings/Wengraf_BNIM%20-%20Shortest%20Guide.rtf, dostęp: 02.03.2021.

Ye R., Nylander E., Deservedness, Humbleness and Chance: Conceptualisations of Luck and Academic Success among Singaporean Elite Students, „International Studies in Sociology of Education”, 30 (2020) nr 4, s. 1-21, DOI: 10.1080/09620214.2020.1789491.

Zysiak A., Punkty za pochodzenie. Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście, Kraków 2016.