Pedagogiczne konteksty twórczości i działalności Edyty Stein

Magdalena Piorunek; Małgorzata Grzywacz

doi:10.36578/BP.2021.06.39

Data publikacji : 10-12-2021

Tom 6 Nr 2 (2021)

Pedagogiczne konteksty twórczości i działalności Edyty Stein

Magdalena Piorunek

https://orcid.org/0000-0002-3076-5800

Małgorzata Grzywacz

https://orcid.org/0000-0002-7306-6225

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2021.06.39

Abstrakt

Urodzona w rodzinie żydowskiej Edyta Stein (1891-1942) należy do najciekawszych postaci kobiecych XX wieku. Uczona filozofka, autorka rozlicznych prac naukowych i pism duchowych, nauczycielka gimnazjalna, konwertytka na katolicyzm, wstąpiła w 1933 roku do mniszego zakonu karmelitanek bosych w Kolonii, aby wieść klauzurowe życie. W wyniku antyżydowskiej polityki nazistowskiego rządu Rzeszy, Stein znalazła się na emigracji w Holandii. Z klasztoru w Echt, gdzie przebywała, Edyta Stein została 2 sierpnia 1942 roku aresztowana i 9 sierpnia zamordowana w komorze gazowej Auschwitz. Wyniesiona na ołtarze Kościoła katolickiego niemiecka karmelitanka jest - jak do tej pory - pierwszą Żydówką w tym gronie. Beatyfikowana i kanonizowana przez papieża Jana Pawła II. W 1999 roku Edyta Stein ogłoszono jedną z trzech świętych współpatronek Europy (razem ze św. Brygidą Szwedzką i św. Katarzyną ze Sieny). Niniejszy artykuł zbiera najważniejsze wątki biograficzne Edyty Stein, łącząc je z jej dorobkiem filozoficznym odnosząc się do kategorii wczucia, osoby, relacji społecznych i wychowania. Refleksję teoretyczną uzupełniają nawiązania do doświadczeń zawodowych św. Edyty Stein na gruncie szkolnictwa katolickiego w Rzeszy Niemieckiej.

Słowa kluczowe:

Edyta Stein- biografia- pedagogika - wczucie - personalizm×

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Piorunek, M., & Grzywacz, M. (2021). Pedagogiczne konteksty twórczości i działalności Edyty Stein. Biografistyka Pedagogiczna, 6(2), 107–130. https://doi.org/10.36578/BP.2021.06.39

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Źródła

Św. Teresa Benedykta od Krzyża – Edyta Stein, Autoportret z listów (1916–1933), przeł. J.I. Adamska OCD, A. Talarek, Kraków 2002.

Św. Teresa Benedykta od Krzyża – Edyta Stein, Autoportret z listów. Listy do Romana Ingardena, oprac. M.A. Neyer, przeł. M. Klentak-Zabłocka, A. Wajs, Kraków 2003.

Św. Teresa Benedykta od Krzyża – Edyta Stein, Dzieje pewnej rodziny żydowskiej i inne zapiski autobiograficzne, przeł. I.I. Adamska OCD, Kraków 2005.

Św. Teresa Benedykta od Krzyża (E. Stein), Czym jest człowiek? Antropologia teologiczna, oprac. i wprowadzenie B. Beckmann-Zöller, przeł. G. Sowiński, Kraków 2012.

Św. Teresa Benedykta od Krzyża (E. Stein), Budowa osoby ludzkiej. Wykład z antropologii filozoficznej, przeł. G. Sowiński, Kraków 2015.

Opracowania

Ablewicz K., Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej. Studium sytuacji wychowawczej, Kraków 2003.

Adamczewski R., Dialog i krytyka w działalności pomocowej, w: Społeczne i jednostkowe konteksty pomocy, wsparcia społecznego i poradnictwa, t. 1: Koncepcje – dyskursy – inspiracje, red. M. Piorunek, Poznań 2018.

Adamiak E., „Żadna kobieta nie jest tylko kobietą”. Edyty Stein teologiczna wizja roli kobiet w kościele i społeczeństwie, „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im Edyty Stein”, 11 (2014): Fenomen Edyty Stein – Das Phänomen Edith Stein, s. 145–154, DOI: 10.14746/cbes.2014.11.13.

Adamska J.I, . OCD, Sól ziemi. Rzecz o Edycie Stein, Poznań 2015.

Balser J., Gussek-Revermann A., Münster vor 100 Jahren, Münster 1997.

Berg, Ch., Handbuch der Deutschen Bildungsgeschichte, t. 4, München 1991.

Biela P., Einfühlung jako dialogiczność personalizmu fenomenologicznego Edyty Stein, „Czasopismo Filozoficzne”, 4–5 (2009) s. 115–135.

Birkenbeil E.J., Ganzheitliches Leben – Ziel und Weg der Pädagogik Edith Steins, „Katholische Bildung”, 12 (1990), s. 272–289.

Conrad-Martius H., „Meine Freundin Edith Stein”, w: W. Herbstrith, Edith Stein in Zeugnissen und Selbstzeugnissen, red. W. Herbstrith, Freiburg im Breisgau 2013, s. 17–22.

Deselaers M., Edyta Stein wnosi pamięć o Shoah w serce Kościoła, „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein” 11 (2014): Fenomen Edyty Stein. Das Phänomen Edith Stein, s. 199–206, DOI: 10.14746/cbes.2014.11.17..

Du Vall K., Edyta Stein w polskiej historiografii, seria: Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 3365, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi”, 33 (2011) s. 505–510.

Edith Stein Gesamtausgabe (ESGA) – 2003–2020, Herderverlag, Freiburg im Breisgau, https://www.herder.de/theologie-pastoral-shop/reihen/edith-stein-gesamtausgabe/c-37/c-253/, dostęp: 10.05.2021.

Grzegorczyk A., Obecność wartości, Poznań 2010.

Guerriero E, Impagliazzo M., Najnowsza historia Kościoła. Katolicy i Kościoły chrześcijańskie w czasie pontyfikatu Jana Pawła II (1978–2005), red. E. Guerriero, M. Impagliazzo, przedm. A. Ricardi, przeł. J. Partyka, Kraków 2006.

Harderlein C., Individuelles Menschsein in Freiheit und Verantwortung. Die Bildungsidee Edith Steins, Bamberg 2009.

Heyer A., Edith Stein – Ein Kind des jüdischen Volkes, Wien 2021.

Kreis O., Das Deutsche Institut für wissenschaftliche Pädagogik zu Münster in Westfalen 1922–1980, Münster 1989.

Kwaśnica R., Ku dialogowi w pedagogice, w: Ku dialogowi w pedagogice: VI Forum Pedagogów Wrocław, październik 1993, red. R. Kwaśnica, J. Semków, Wrocław 1993, s. 11–27.

List Edyty Stein do Piusa XI, wiara.pl, https://papiez.wiara.pl/doc/379106.List-Edyty-Stein-do-Piusa-XI, dostęp: 5.05.2021.

MacIntyre A., Edyta Stein. Prolog Filozoficzny 1913–1922, przeł. J. Guererro van der Meijden, Kraków 2019.

Milerski B., Pedagogika dialogu: filozoficzne inspiracje i perspektywy, „Paedagogia Christiana”, 21 (2008) , nr 1, s. 36–42, DOI: 10.12775/PCh.2008.001.

Mróz B., Psychologiczne wymiary empatii w twórczości naukowej i życiu Edyty Stein, w: Edyta Stein. Godność człowieka, red. J. Machnacz, Wrocław 2016.

Mueller W., Kto szuka prawdy szuka Boga. Edyta Stein a judaizm, Poznań 2021.

Müller A. U., Neyer M.A. OCD, Edyta Stein. Życie niezwykłej kobiety, przeł. W. Szymona OP, Kraków 2019.

Müller M., Das Deutsche Institut für wissenschaftliche Pädagogik 1922–1980. Von der katholischen Pädagogik zur Pädagogik von Katholiken, Paderborn 2014.

Paśkiewicz Sz.T., Kandydaci do tytułu Doktora Kościoła: Święta Teresa Benedykta od Krzyża – Edyta Stein, Świętość kanonizowana, Kraków 2015, t. 13, s. 115–120.

Półtawski A., Słowo wstępne, w: R.K. Wilk OSPPE, Człowiek istota wezwana. Antropologiczno-personalizstyczne aspekty filozoficznej twórczości Edyty Stein – św. Teresy Benedykty od Krzyża, Kraków 2003.

Praśkiewicz S.T., „Eminens doctrina” jako zasadniczy wymóg Stolicy Apostolskiej przy nadawaniu tytułu Doktora Kościoła w odniesieniu do św. Edyty Stein – Teresy Benedykty od Krzyża, Materiały z sesji naukowo-pastoralnej. Święta Edyta Stein Doktorem Kościoła?, Kraków 2003, s. 11–20.

Przybylski A., Działalność edukacyjna i myśl pedagogiczna św. Edyty Stein, Kraków 2007.

Rastoin C., Edyta Stein, córka narodu żydowskiego, „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im Edyty Stein”, 11 (2014): Fenomen Edyty Stein – Das Phänomen Edith Stein, s. 170–184, DOI: 10.14746/cbes.2014.11.15.

Religia. Encyklopedia PWN, red. T. Gadacz, B. Milerski, Warszawa 2003.

Rogers C.R., Empathic: An Unappreciated Way of Being, „The Counseling Psychologist”, 5 (1975) nr 2, s. 2–10, DOI: 10.1177/001100007500500202.

Strembska-Kozieł M., Pedagogiczne aspekty filozofii personalistycznej Edyty Stein i Józefa Tischnera, „Roczniki Pedagogiczne”, 9 (2017) nr 1, s. 77-90, DOI: 10.18290/rped.2017.9.1-5.

Wadowski J., Ponowoczesny relatywizm a heroizm godności człowieka w świadectwie życia i myśli Edyty Stein, w: Edyta Edyta. Stein. Godność człowieka, red. J. Machnacz, Wrocław 2016, s. ???.

Wawrzynów K.J., Myśl i postawa Edyty Stein inspiracją do budowania edukacyjnej kultury dialogu, „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie”, 26 (2019) s. 219–230, DOI: 10.18276.skk.2019.26-11.

Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, red. J. Wojnowski, Warszawa 2002.

Wobbe Th., Wahlverwandschaften. Die Soziologie und die Frauen auf dem Weg zur Wissenschaft, Frankfurt am Main 1997.

Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Edyta Stein, https://wkb-krakow.pl/kategoria-produktu/serie/esga, dostęp: 10.05.2021.