Maria Chomentowska – uczennica i mistrzyni: O dwóch punktach zwrotnych w biografii projektantki

Anna Kostrzyńska-Miłosz; Anna Wiśnicka

doi:10.36578/BP.2024.09.69

Data publikacji : 30-12-2024

Tom 9 Nr 3 (2024)

Maria Chomentowska – uczennica i mistrzyni

Anna Kostrzyńska-Miłosz

https://orcid.org/0000-0003-3206-6031

Anna Wiśnicka

https://orcid.org/0000-0002-6821-529X

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2024.09.69

O dwóch punktach zwrotnych w biografii projektantki

Abstrakt

Tekst skupia się na dwóch ważnych aspektach w biografii jednej z najsłynniejszych polskich projektantek form przemysłowych – Marii Chomentowskiej. Pierwszym zwrotem, definiującym całą jej przyszłą karierę zawodową, była decyzja o rezygnacji ze studiów malarskich i podjęcie nauki w pracowni prof. Jana Kurzątkowskiego na Wydziale Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Podyktowana została w dużej mierze niezgodą na metody dydaktyczne stosowane wówczas na wydziale. Za drugi punkt zwrotny artykuł przyjmuje zainteresowanie projektantki kwestiami projektów dla dzieci i młodzieży. Sama idea designu skupionego na młodym użytkowniku stanowiła wówczas novum i wpisywała się w badania nad psychologią rozwoju dzieci i młodzieży, której wyniki dowodziły związków pomiędzy dobrostanem i rozwojem intelektualnym, a środowiskiem nauki i pracy. Pozwoliło to Chomentowskiej na stworzenie licznych projektów o innowacyjnej formie, które wpisywały się w nowy nurt tworzenia przestrzeni przyjaznej pracy i nauce. Przykładami realizacji utrzymanych w tym duchu są m.in. meble do pokoi dziecięcych, ławy szkolne, a w szerszym kontekście unikatowy na skalę kraju projekt wnętrz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. w tekście analizuję biografię Chomentowskiej pod kątem dwóch decydujących momentów, które stanowiły przełom w jej karierze oraz miały wpływ na kolejne pokolenia projektantów form przemysłowych.

Słowa kluczowe:

Maria Chomentowska, design, polskie wzornictwo, biografistyka, Jan Kurzątkowski, Wydział Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, projektantka

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Kostrzyńska-Miłosz , A., & Wiśnicka, A. (2024). Maria Chomentowska – uczennica i mistrzyni: O dwóch punktach zwrotnych w biografii projektantki. Biografistyka Pedagogiczna, 9(3), 143–168. https://doi.org/10.36578/BP.2024.09.69

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Artek and the Aaltos: Creating a Modern World, red. N. Stritzler-Levine, T. Riekko, New York 2016.

Byzdra-Kusz P., Nowa Aula jako wyraz upamiętnienia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w budynku KUL, www.kul.pl/nowa-aula-jako-wyraz-upamietnienia-stefana-kardynala-wyszynskiego-w-budynku-kul,art_88759.html, dostęp: 28.04.2023.

Chomentowska M., Meble dla naszych dzieci, „My, Meble, Mieszkanie”, 3 (1971) s. 48-51.

Chomentowska M., Meble do mieszkań typowych, „Biuletyn Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. Dodatek do miesięcznika «Przemysł Drzewny»”, 5 (1955).

Chomentowska M., Meble szkolne, „Biuletyn Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. Dodatek do miesięcznika »Przemysł Drzewny«”, 3 (1959) s. 43-44.

Chomentowska M., Wywiad, „Ty i Ja”, 6 (1963) s. 15.

Domagała M., Maria Chomentowska – zapomniana projektantka, która stworzyła ikony polskiego designu i umeblowała KUL, „Gazeta Wyborcza” 15.04.2018, https://lublin.wyborcza.pl/lublin/7,48724,23263660,maria-chomentowska-zapomniana-projektantka-ktora-stworzyla.html?disableRedirects=true, dostęp: 18.04.2023.

Huml I., Polska sztuka stosowana XX wieku, Warszawa 1978.

Jędruch D., Szkoła na wolnym powietrzu – projekty mebli E. Beaudoina i M. Lodsa dla szkoły w Suresnes (1932–1935) w świetle przemian w pedagogice i projektowaniu wnętrz szkolnych we Francji lat 20. i 30. XX wieku, „Artium Quaestiones”, 32 (2021) s. 113-130, DOI: 10.14746/aq.2021.32.5.

Kinchin J., Hide and Seek: Remapping Modern Design and Childhool, w: Growing by Design 1900-2000. Century of the Child, red. J. Kinchin, A. O'Connor, New York 2012, s. 10-27.

Kirkham P., Charles and Ray Eames. Designers of the Twentieth Century, Cambridge, MA – London 2001.

Kozina I., Polski design, Warszawa 2015.

Kramiszewska A., Aleje Racławickie 14, Historia gmachu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2019.

Kurzątkowski J., Plastyk – pedagog, społecznik, „Przegląd Artystyczny”, 5 (1954) s. 3-5.

Maga A., 1955–1975 różne twarze polskiego meblarstwa, w: Prof. Edmund Homa i jego czasy, red. M. Świtała, M. Kołacz, Gdańsk 2020, s. 150-165.

Maga A., Maria Chomentowska. Pod znakiem IWP, w: Rzeczy niepospolite. Polsce projektanci XX wieku, red. Cz. Frejlich, Kraków 2013, s. 236-247.

Maria Chomentowska, architekt, mistrzyni skrytości. Jej rozwiązania sprzed lat wciąż są nowatorskie, „Dziennik Lubelski" 26.05.2018, https://www.dziennikwschodni.pl/magazyn/a-ona-sie-zgodzila-do-dzis-nie-wiem-dlaczego,n,1000219548.html, dostęp: 26.04.2023.

Markgraf M., Function and Color in the Bauhaus Building in Dessau, w: Bauhaus. A Conceptual Model, red. W. Thöner, Berlin-Weimar 2009, s. 196-199.

Michalska M., Architektura gmachu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Historia i inspiracje stylistyczne, „Roczniki Humanistyczne”, 48-49 (2000-2001) nr 4, s. 195-232.

Ogólnopolska Wystawa Architektury Wnętrz. Kwiecień 1957. Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, Warszawa 1957.

Putowska J., Meble seryjne Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, „Architektura”, 6 (1960) s. 218-219.

Putowska J., Sprzęty dla dzieci w wieku przedszkolnym, „Informator Instytutu Wzornictwa Przemysłowego”, 3 (1956) s. 46-54.

Różańska A., Classics of Polish Design. Post-war Polish Furniture Design, „Annals of Warsaw University of Life Sciences – SGGW Forestry and Wood Technology”, 115 (2021) s. 85-94, DOI: 10.5604/01.3001.0015.6370.

Różańska A., Szymczyk J., Kujawa L., Balcerzak K., Classics of Polish Design. Furniture Icons from the Polish People's Republic (PRL), „Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW Forestry and Wood Technology”, 116 (2021) s. 61-77 .

Rzehak K., Mieszkanie dla każdej rodziny. Związki pomiędzy normatywami budownictwa wielkopłytowego lat 70. a projektowaniem mebli w tym okresie i stylem wnętrz „mieszkań w blokach” na przykładzie dokumentacji pokazu studialnego IWP na radomskim Osiedlu Ustronie, „Człowiek i Społeczeństwo”, 43 (2017) s. 127–144, DOI: 10.14746/cis.2017.43.8.

Teresa Kruszewska: architekt wnętrz – twórczość = Interior Designer – Works, koncepcja i red. nauk. kat. H. Noskiewicz-Gałązka, Warszawa 2012.

Terlikowski R., Niektóre czynniki kształtujące współczesne wnętrza mieszkalne, „Wiadomości Instytutu Wzornictwa Przemysłowego”, 3-4 (1963) s. 7-11.

Warchałowski J., „Ład”. Wytwórnia artystyczna, „Sztuka i Praca”, 2 (1928) nr 17/20, s. 38-39.

Wydział Architektury Wnętrz. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 1950-1978, red. K. Olesińska, Warszawa 2017.

Wystawa Spółdzielni Artystów Plastyków ŁAD XXX, katalog wystawy, CBWA, Warszawa 1956.

Żwinis M., Meble dziecięce (druga wersja dla mieszkań tytpowych), „Biuletyn Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. Dodatek do miesięcznika «Przemysł Drzewny»”, 2 (1956) s. 31-36.

Żwinis M., Meble dziecięce (pierwsza wersja dla mieszkań tytpowych), „Biuletyn Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. Dodatek do miesięcznika «Przemysł Drzewny»”, 6 (1955) s. 27-28.