Badacze ukraińscy o Tomaszu Oskarze Sosnowskim – synu ziemi wołyńskiej

Lechosław Lameński

doi:10.36578/BP.2023.08.77

Data publikacji : 30-12-2023

Tom 8 Nr 3 (2023)

Badacze ukraińscy o Tomaszu Oskarze Sosnowskim – synu ziemi wołyńskiej

Lechosław Lameński

https://orcid.org/0000-0002-2691-1297

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2023.08.77

Abstrakt

Twórczość rzeźbiarska Tomasza Oskara Sosnowskiego (1812-1886), polskiego artysty urodzonego w Nowołynie na Wołyniu (obecnie Ukraina), od dawna nie budziła zainteresowania ani ukraińskich historyków, ani historyków sztuki. Pierwsze artykuły naukowe i popularnonaukowe dotyczące artysty ukazały się dopiero w latach dziewięćdziesiątych XX w. pod redakcją Jarosławy Bondarczuk. Jednak ani ona, ani inni badacze nie znali daty urodzenia Sosnowskiego. W 2012 r. Mykoła Bendiuk na podstawie odkrycia Igora Teslenki opublikował książeczkę, w której podał, że urodził się w grudniu 1812 r. Ujawnienie Bendiuka zawiera jednak cały szereg nieścisłości i błędów merytorycznych, spowodowanych zbyt liberalną interpretacją niezweryfikowanych informacji przez autora. Z kolei w latach 2015 i 2022 malarz i pisarz Walerij Wojtowycz samodzielnie opublikował dwa wydania swojej książki o Sosnowskim. Są to pierwsze tak obszerne i znaczące książki w języku ukraińskim, w całości poświęcone artyście. Niestety te (zwłaszcza pierwsze) charakteryzują się skrajnym nacjonalizmem, a treść merytoryczna i interpretacyjna jest więcej niż nierzetelna i wprowadzająca czytelnika w błąd. Niemniej jednak pierwszy krok został zrobiony i być może już niedługo ukraińscy autorzy będą zachęcani do większego obiektywizmu w pisaniu o polskich artystach urodzonych na terenach dzisiejszej Ukrainy.

Słowa kluczowe:

Tomasz Oskar Sosnowski, rzeźbiarz, Wołyń, Rzym, badacze ukraińscy

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF
pdf EN (English)

Zasady cytowania

Lameński, L. (2023). Badacze ukraińscy o Tomaszu Oskarze Sosnowskim – synu ziemi wołyńskiej. Biografistyka Pedagogiczna, 8(3), 221–235, 237. https://doi.org/10.36578/BP.2023.08.77

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bendiuk M., Data narodżennia skulptora Tomasza-Oskara Sosnowś koho, „Ostrozkyi krajeznavczyj zbirnyk”, 5 (2012) s. 361–362.

Bendiuk M., Tomasz Oskar Sosnowśkyj (1812–1886), wyd. 2, Biały Dunajec–Ostróg 2017.

Bondarczuk J., Tomasz Oskar Sosnowski i Ostrih, w: Ostrih na porozi 900-richia. Materiały I–III naukowo-krajoznawczych konferencji (1990–1992), cz. 1, Ostrih 1992, s. 27–29.

Bondarczuk J., Ternistyi szliach mytca, cz. 1–2, „Żytia i Słowo”, 1993, nr 24, s. 3; nr 26, s. 3.

Bondarczuk J., Rzeźbiarz Tomasz Oskar Sosnowski (1813–1886), „Wołanie z Wołynia”, 3 (1996) nr 6, s. 17–20.

Bondarczuk J., Skulptor Tomasz Oskar Sosnowśkyj – propowidnyk chrystyjanśkoji morali, w: Wychowannia mołodoho pokolinnia na pryncypach chrystyjanś koji morali w procesi duchownoho widrodżennia Ukrajiny, red. I. Basicznyk, Ostrih 1998, s. 364–371.

Bondarczuk J., Tomasz Oskar Sosnowśkyj (blyzko 1810–1886), w: Ostrozki prosvitnyky XVI–XX w., Ostrih 2000, s. 277–284.

Bondarczuk J., Wychidci z Nowomalyna. Mytci. Tomasz Oskar Sosnowśkyj (1812–1886), w: Nowomałyn na prostori i czasi: krajeznawcze doslidżennia Wołynś koho seła: monohr, red M. M. Lavzik, A. W. Melnyk, Charkiv 2013, s. 584–591.

Burawśkyi O. A., Nowi dokumenty do biohrafi ji Tomasza Oskara Sosnowś koho: majnowi sprawy rodyny, „Archiwy Ukrajiny”, 2001, nr 6, s. 120–122.

Dobrowolski T., Rzeźba neoklasyczna i romantyczna w Polsce. Ze studiów nad importem włoskim i świadomością estetyczną, Wrocław 1974.

Jakiel R., Skulptor bez pamiatnika, „Zerkalo Niedieli”, 2013, nr 29.

Lameński L., Tomasz Oskar Sosnowski (1810–1886), rzeźbiarz polski w Rzymie, Lublin 1997.

Mansfeld B., Z Wołynia do Rzymu, „Wołanie z Wołynia”, 20 (2014) nr 4, s. 21–23.

Prałat E., Leopold Nowotny. Życie i twórczość, tłum. B. Hylla, K. Behlke, Poznań 2021.

Samotyj R., O współczesnych trendach w budownictwie bibliotek akademickich Ukrainy, „Biuletyn EBiB”, 2014, nr 2, s. 1–8.

Słownik geografi czny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 7, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1886.

Sosnowśkyj Choma, w: Słownyk chudożnykiw Ukrajiny, red. M. P. Bażan, W. A. Afanasjew i in., Kyjiv 1973, s. 216–217.

Sosnowśkyj Choma, w: Mystectwo Ukrajiny (biohrafi cznyj dowidnyk), red. A. W. Kudryćkyj, Kyjiv 1997.

Sosnowśkyj Tomasz Oskar, w: B. J. Stolarczuk, Mytci Rivenshchyny. Encyklopedycznyi dovidnyk, Rivne 1997, s. 101.

Teodorowycz N. I., Uezdi Rovenskyi, Ostrozkyy i Dubenskyy, w: Istoriko-statisticzeskoje opisanije cerkwiej i prichodow Wołynskoj jeparchii, t. 2: Ujezdy Rowienskij, Ostrożskij i Dubienskij, sost. N. I. Tieodorowicz, Pochaev 1889, s. 786–788.

Wojtowicz W., Tomasz Oskar Sosnowśkyj. Skulptura klasycyzmu, Rivne 2015.

Wojtowicz W., Oskar Sosnowśkyj. Skulptor, Rivne 2022.