Z Zimna do Rzymu – krótka opowieść o życiu zmartychwstańca ks. Waleriana Damazego Przewłockiego

Maciej Gawlik CR

doi:10.36578/BP.2023.08.83

Data publikacji : 30-12-2023

Tom 8 Nr 3 (2023)

Z Zimna do Rzymu – krótka opowieść o życiu zmartychwstańca ks. Waleriana Damazego Przewłockiego

ks. Maciej Gawlik CR

https://orcid.org/0000-0001-7858-2694

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2023.08.83

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest sylwetce ks. Waleriana Przewłockiego CR, który urodził się w 1828 r. na ziemi lubelskiej. Po uzyskaniu matury w gimnazjum lubelskim (1847) brał czynny udział w armii węgierskiej w czasie powstania 1848 r. i w armii tureckiej oraz francuskiej w wojnie krymskiej przeciwko Rosji (1853-1856). Pracował w charakterze inżyniera w Anglii i Francji. Organizował oddziały mające walczyć w powstaniu styczniowym. Po niepowodzeniu z tym związanym osiadł w Górze koło Śremu w domu Cezarego Platera, gdzie doświadczył głębokiego nawrócenia. Nieoczekiwanie wyjechał do Rzymu i wstąpił do zmartwychwstańców w 1865 roku. Pierwsze śluby złożył u nich rok później, a święcenia kapłańskie przyjął w 1867 r. Po obronie doktoratu (1868) został wysłany do Galicji, gdzie poszukiwał miejsca do osiedlenia się zgromadzenia. Objął funkcję kapelana niepokalanek w ich klasztorze w Jazłowcu (1869-1874). Po powrocie do Rzymu został Prokuratorem Generalnym. W roku 1883 mianowano go przełożonym misji bułgarskiej w Adrianopolu. Po śmierci o. Semenenki XI Kapituła Generalna w styczniu 1887 roku wybrała go dożywotnim Przełożonym Generalnym zgromadzenia. Zmarł w Rzymie 7 V 1895 r. W Archiwum Generalnym pozostała jego bogata spuścizna epistolograficzna i pamiętnikarska.

Słowa kluczowe:

Walerian Przewłocki, Zmartwychwstańcy, Rzym, Kościół katolicki, Wielka Emigracja Polska

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF
pdf EN (English)

Zasady cytowania

Gawlik CR, M. (2023). Z Zimna do Rzymu – krótka opowieść o życiu zmartychwstańca ks. Waleriana Damazego Przewłockiego. Biografistyka Pedagogiczna, 8(3), 73–94, 95. https://doi.org/10.36578/BP.2023.08.83

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Źródła archiwalne

Archiwum Generalne Zmartwychwstańców w Rzymie

sygn. 170, P. Semenenko do W. Przewłockiego, Rzym 24 czerwca 1869 r.

sygn. 172, P. Semenenko do W. Przewłockiego, Rzym 2 lipca 1869 r.

sygn. 1027, P. Semenenko do A. Jełowickiego, Rzym 14 kwietnia 1865 r.

sygn. 2044, P. Semenenko do W. Przewłockiego, Rzym 16 sierpnia 1882 r.

sygn. 5166/64, P. Semenenko, Dziennik, t. 3: 1869–1875.

sygn. 6662, H. Kajsiewicz do A. Jełowickiego, Rzym 11 marca 1865 r.

sygn. 6777, H. Kajsiewicz do A. Jełowickiego, Rzym 17 września 1866 r.

sygn. 29558, W. Przewłocki do L. Zbyszewskiego, Rzym 31 maja 1887 r.

sygn. 29640, C. Borzęcka, Szczegóły ostatnich chwil ojca Waleriana Przewłockiego, Generała Głównego Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego (mps).

sygn. 29642–29645, W. Przewłocki, Diariusz, t. 1–4 (z Autobiografi ą na odwrocie t. 1).

sygn. 65362, Decretum approbationis, documenta S. Cong. Episcoporum et Regularium, die 10 martii 1888.

Archiwum Główne Sióstr Zmartwychwstanek w Kętach

sygn. kk 78101/1, Kronika domu w Kętach, t. 1: 1893–1900.

Archiwum Archidiecezji Lwowskiej w Krakowie

b. sygn., Akta konsystorskie, 1869, nr 2944.

Archiwum Polskiej Prowincji Zmartwychwstańców w Krakowie

b. sygn., P. Smolikowski, Historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, z. 28, bd. i m.

Źródła drukowane

Borzęcka C., Listy do Jadwigi. Listy do córki Jadwigi Współzałożycielki Zgromadzenia Sióstr Zmartwychwstania Pańskiego z lat 1883–1890, t. 1, red. L. Mistecka, Rzym 1990.

Borzęcka C., Listy do Jadwigi. Listy do córki Jadwigi Współzałożycielki Zgromadzenia Sióstr Zmartwychwstania Pańskiego z lat 1891–1892; t. 2, red. L. Mistecka, Rzym 1995.

Borzęcka C., Zapiski i notatki 1881–1913, Rzym 1984.

Semenenko P., Listy, t. 5: Listy dotyczące fundacji na ziemiach polskich, red. M. Traczyński, Rzym 1988.

Opracowania

Dębicki L., Z kroniki żałobnej, „Czas”, 48 (1895) nr 233 z 10 października, s. 1.

Fras Z., Stowarzyszenia polityczne, paramilitarne, społecznozawodowe i edukacyjne w Galicji w 1848 roku, w: Rok 1848. Wiosna Ludów w Galicji. Zbiór studiów, red. W. Wic, Kraków 1999, s. 92–101.

Gnatowski J., Ks. Waleryan Przewłocki, „Przegląd Polityczny, Społeczny i Literacki”, 11 (1895) nr 181 z 8 sierpnia.

Iwicki J., Charyzmat zmartwychwstańców: historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, t. 1: 1836–1886, tłum. J. Zagórski, t. 2, Kraków–Kielce 2007.

Jabłońska-Deptuła E., Darowska Marcelina, w: Encyklopedia katolicka, red. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, t. 3, Lublin 1979, kol. 1028–1029.

Karbownik K., Polskie formacje zbrojne w armii tureckiej w wojnie krymskiej 1853–1856, „Przegląd Historyczno -Wojskowy”, 13 (64) (2012) nr 4, s. 215–233.

Kwiatkowski W., Historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego na stuletnią rocznicę jego założenia 1842–1942, Albano 1942.

Markowska J., Borzęcka Celina, w: Encyklopedia katolicka, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, t. 2, Lublin 1976, kol. 832.

Micewski B., Osobowy i terytorialny rozwój zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, w: Zmartwychwstańcy w dziejach Kościoła i narodu, red. Z. Zieliński, Katowice 1990, s. 28–46.

Mistecka L., Zmartwychwstanki. Charyzmat i dzieje, t. 1, Lublin 1999.

Niesiecki K., Herbarz polski, t. 7, Lipsk 1841.

Perzyński M., Zmartwychwstańcy w Polsce, w: Zmartwychwstańcy w dziejach Kościoła i narodu, red. Z. Zieliński, Katowice 1990, s. 92–95.

Śp. o. Walerian Przewłocki, „Tygodnik Katolicki”, 33 (1895) nr 21 z 23 maja, s. 333–334.

Zdrada J., Historia Polski 1795–1914, Warszawa 2015.