Udział polskich lekarzy we współpracy i integracji słowiańskich środowisk medycznych (1881–1914)

Tomasz Sikorski

doi:10.36578/BP.2024.09.05

Data publikacji : 29-11-2024

Tom 9 Nr 1 (2024)

Udział polskich lekarzy we współpracy i integracji słowiańskich środowisk medycznych (1881–1914)

Tomasz Sikorski

https://orcid.org/0000-0002-3090-0793

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2024.09.05

Abstrakt

W artykule przedstawiono działalność polskich lekarzy na polu współpracy i integracji słowiańskich środowisk medycznych do 1914 r. Początkowo kooperacja obejmowała jedynie uczonych polskich i czeskich, następnie również inne narody (np. Serbów, Rosjan, Chorwatów, Bułgarów). Analizą objęto zarówno rolę i wkład polskich lekarzy w proces kooperacji słowiańskich medyków, jak i działania zmierzające do uzyskania prawa reprezentacji narodowej na międzynarodowych kongresach i zjazdach lekarskich, z możliwością używania języka narodowego (ojczystego). Ponadto ukazano wielopłaszczyznową współpracę naukową między reprezentantami nauk medycznych z krajów i narodów słowiańskich, działania zmierzające do powołania wspólnych komitetów słowiańskich (lekarskich). Podnoszone postulaty i konkretne, instytucjonalne formy współpracy lekarzy słowiańskich, jak również projekty budowy własnych – narodowych komitetów – na kongresy międzynarodowe natrafiły jednak na sprzeciw państw zaborczych (zwłaszcza Rosji), które obawiały się odrodzenia aspiracji narodowych i odrodzenia dążeń niepodległościowych. Analizę oparto w przeważającej mierze na wewnętrznie zróżnicowanym materiale źródłowym (prasa, wspomnienia i pamiętniki, dokumenty publikowane). Opracowania (prace zwarte i artykuły naukowe) pełniły jedynie rolę pomocniczą.

Słowa kluczowe:

lekarze słowiańscy, biografistyka, historia medycyny, współpraca i kooperacja lekarzy słowiańskich, neoslawizm

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Sikorski, T. (2024). Udział polskich lekarzy we współpracy i integracji słowiańskich środowisk medycznych (1881–1914). Biografistyka Pedagogiczna, 9(1), 453–496. https://doi.org/10.36578/BP.2024.09.05

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Achremowicz E., T. Żabski, Towarzystwo Literacko-Słowiańskie we Wrocławiu, Wrocław 1973.

Agičić D., Chorwaci a zjazd neoslawistów w Pradze w 1908 r. (na podstawie ówczesnej prasy chorwackiej), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2020, z. 2, s. 361–373. DOI: https://doi.org/10.4467/20844069PH.20.020.12474

Agičić D., Hrvati, Poljaci i neoslavizam, w: Hrvati i Poljaci – narodi daleki i bliski. Zbornik radova sa znanstvenog skupa hrvatskih i poljskih povjesničara, red. D. Agičić, Zagreb 2003, s. 55–63.

Agičić D., Između hrvatskog i slavenskog identiteta. Odjeci neoslavističkih kongresa u hrvatskoj javnosti, „Dijalog povjesničara-istoričara”, 7 (2003) s. 107–126.

Agičić D., Slavenski kongresi 1910. godine u Sofiji i Hrvati, w: Българи и хървати през вековете, кн. 2: Материали от конференцията, проведена в София (20–22 май 2001), София 2003, s. 172–184.

Amerling K., Jan Evangelista Purkyně: Badatel, Reformátor a Buditel, Praga 1918.

Baron R., Ambasadorowie wzajemnego zrozumienia. Niedocenieni twórcy pomostów między polską i czeską kulturą (XIX–XXI w.), Toruń 2013.

Baron R., Między Polską i Czechami. W optyce historyka z Brna, Toruń 2009.

Baron R., Misja życia. Praski polonista Marian Szyjkowski (1883-1952) a idea polsko-czeskiego zbliżenia na polu kultury, Warszawa–Praga 2019.

Baron R., Przed podjęciem misji życiowej: z lwowskiej drukarni w świat literatury: droga Mariana Szyjkowskiego do objęcia Katedry Języka i Literatury Polskiej Uniwersytetu Karola w Pradze, „Historia Slavorum Occidentis”, 2015, nr 1 (8), s. 114–140. DOI: https://doi.org/10.15804/hso150107

Baron R., R. Madecki et al., Česká polonistická studia: tradice a současnost. (filologie – historie – politologie – právo), Praha 2014.

Batowski H., Neoslawizm a stosunki polsko-rosyjskie i polsko-czeskie (1908–1914), w: Z polskich studiów slawistycznych, seria 3: Historia. Prace na VI Międzynarodowy Kongres Slawistów w Pradze 1968, Warszawa 1968, s. 235–245.

Bauer B., Schrötter von Kristelli, Leopold, w: Neue Deutsche Biographie, band 23, Berlin 2007, s. 595–597.

Bednár B., Prof. Jaroslav Hlava (1855-1924), „Časopis lékařů českých”, 113 (1974) s. 1328–1330.

Blomfield A. G., The International Congress of Medicine, „The Lancet”, 149 (1897) s. 1116. DOI: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(01)94774-9

Bogdali A. i in., Bolesław Wicherkiewicz i jego wkład w rozwój nowych technik operacji zaćmy wprowadzanych pod koniec XIX wieku, „Klinika Oczna”, 119 (2017), nr 1, s. 67–70, DOI: https://doi.org/10.5114/ko.2017.71772.

Bouček B., Dorozumívací řeč slovanských lékařů, „Věstník československých lékařů”, 48 (1936) s. 1082–1084.

Bouček B., O vzájemnosti mezi slovanskými lékaři, „Časopis lékařů českých”, 71 (1932), nr 51, s. 1643–1646.

Brdlík J., Matěj Pešina, „Naše věda: kritický měsíčník”, 22 (1943) s. 143–144.

Buršíková B., Historicko-medicínská výročí v roce 2001, „Časopis lékařů českých”, 140 (2001) nr 2, s. 60-63.

Bylina S. [i in.], Stosunki literackie polsko-czeskie i polsko-słowackie 1890–1939, red. J. Śliziński, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1978.

Cabaj J., „Jesteśmy i być chcemy”, s. 127–156.

Cabaj J., „Jesteśmy i być chcemy”. Z organizacji i statystyki zjazdów międzyzaborowych polskich środowisk medycznych i przyrodniczych, 1869-1914, część I, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 49 (2004) nr 3–4, s. 127–156.

Cabaj J., „Walczymy nauką za sprawę Ojczyzny”. Zjazdy ponadzaborowe polskich środowisk naukowych i zawodowych jako czynnik integracji narodowej (1869–1914), Siedlce 2007.

Cabaj J., W trosce o rozwój nauki i kształtowanie więzi ponadzaborowych. Wybrane aspekty zmagań lekarzy polskich o wspólną reprezentację trójzaborową na kongresach międzynarodowych na początku XX wieku, w: Modernizacja życia społeczno-gospodarczego i politycznego na ziemiach polskich, red. J. Cabaj, K. Maksymiuk, D. Wereda, Siedlce 2017, s. 59–67.

Cabaj J., Zjazdy międzyzaborowe polskich środowisk naukowych i społeczno-zawodowych w latach 1869–1914. Część 2, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 50 (2005) nr 1, s. 51–78.

Cavero I., J. M. Guillon, H. Holzgrefe, Reminiscing abaut Jan Evangelista Purkinje: a Pionner of Modern Experimental Physiology, „Advances in Physiology Education”, 41 (2017) n 4, s. 528–538, DOI: 10.1152/advan.00068.2017. DOI: https://doi.org/10.1152/advan.00068.2017

Černý J. M., Slovanský sjezd v Praze roku 1848, Praga 1888.

Chodounský K., Jan Ev. Purkyně, Praga 1927.

Colović R., Dr. Vojislav J. Subbotić, „Srpski arhiv za celokupno lekarstvo”, 131 (2003) s. 484–485.

Comptes-rendus du XII Congrès international de médecine, Moscou, 7 (19)–14 (26) août 1897, Paris 1897.

Davies M. K., A. Hollman, Jan Evangelista Purkinje (1787-1869), „Heart”, 76 (1996) s. 311. DOI: https://doi.org/10.1136/hrt.76.4.311

Dědeček J., Prof. K. Chodounský, „Národní listy”, 13 V 1931, nr 132, s. 1–2.

Dobbel C., Dr. O. Uplavici (1887-1938), „Parasitology”, 30 (1938) s. 239–241. DOI: https://doi.org/10.1017/S0031182000025762

Dundr P., C. Povyšil, L. Hlavačkova, K. Černy, Professor Jaroslav Hlava and His Successors - a Remembrance on the Occasion of the 100th Anniversary of the Ppening of the Hlava Institute, „Ceskoslovenska Patologie”, 57 (2021) s. 233-243.

Ďurčanský M., Alma Mater Carolo-Ferdinandea bohemica – Alma Mater Jagellonica. Mutual Inspirations and Contacts between Czech Charles-Ferdinand University and Jagiellonian University in Cracow 1882-1918, „Dějiny věd a techniky”, 48 (2015) nr 4, s. 259-273.

Ďurčanský M., Czeski historyk Jaroslav Bidlo i jego udział w ruchu neosłowiańskim przed I wojną światową, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”, 147 (2020) z. 2, s. 347–359, DOI: 0.4467/20844069PH.20.019.12473. DOI: https://doi.org/10.4467/20844069PH.20.019.12473

Ďurčanský M., Członkostwo zagraniczne polskich i czeskich uczonych w akademiach narodowych: PAU i ČAVU, „Prace Komisji Historii Nauki”, 6 (2004) s. 177–207.

Ďurčanský M., Historyk Jaroslav Bidlo (1868–1837) – łącznik między krakowską szkołą historyczną i czeską szkołą historyczną Jaroslava Golla (1846–1929), w: Krakowska szkoła historyczna a Polskie Towarzystwo Historyczne. Studia historiograficzne, red. P. Biliński, P. Plichta, Warszawa–Kraków 2017, s. 47–59.

Ďurčanský M., Kontakty Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Karola w Pradze z uczonymi polskimi w okresie międzywojennym, „Prace Komisji Historii Nauki”, 8 (2007) s. 177-211.

Ďurčanský M., Od niezgody do bratniej serdeczności i z powrotem: Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Karola w Pradze a współpraca z nauką polską (1918–1938), „Historia Slavorum Occidentis”, 1(2015) nr 8, s. 141–167. DOI: https://doi.org/10.15804/hso150108

Ďurčanský M., Rola środowiska krakowskiego w stosunkach czeskich i polskich uczonych przełomu XIX i XX wieku, w: Mosty nadziei. Jagiellońskie inspiracje dialogu międzykulturowego, red. L. Korpowicz, P. Plichta, Kraków 2016, s. 163–174.

Ďurčanský M., Szkoła historyczna Golla i jej przedstawiciele (Goll, Pekař, Bidlo) na tle stosunków czesko-polskich, „Prace Komisji Historii Nauki”, 8 (2007) s. 237–269.

Dybiec J., Polska Akademia Umiejętności 1872–1952, Kraków 1993.

Dybiec J., Związki Akademii Umiejętności w Krakowie z nauką czeską, w: Z dziejów polsko-czeskich i polsko-słowackich kontaktów naukowych, red. I. Stasiewicz-Jasiukowa, J. Janko, tłum. z czeskiego L. Kuciński, Warszawa 1990, s. 44-57.

Dydyński L., A. Ławrynowicz, Zjazdy Lekarzy i Przyrodników Polskich od 1869 r, „Medycyna”, 7 IX 1933, nr 17, s. 517–538.

Eberhardt P., Koncepcja Rzeszy Słowiańskiej według Karela Kramářa, „Przegląd Geopolityczny”, 18 (2016) s. 19-37.

Fingerland A., Jaroslav Hlava, Founder of the Czechoslovak School of Pathologoanatomists, „Arkhiv Patologii”, 43 (1981) s. 62–66.

Firsov F. F., Sjezdy slavânskih žurnalistov (1898–1912), w: Slavânskoe dviženie XIX–XX vekov. Sjezdy, kongressy, soveŝaniâ, manifesty, obraŝeniâ, red. G.A. Bogatova, A.N. Gorâinov, M.Û. Dostalʹ, Moskva 1998, s. 147–170.

Gantar-Godina I., Neoslavizem in Slovenci, Ljubljana 1994; Славянское движение XIX–XX веков: Съезды, конгрессы, совещания, манифесты, обращения, Москва 1998.

Gerzić Z., 10. Vojislav J. Subotić (1859-1923), Belgrad 1996.

Giza A., Neoslawizm i Polacy 1906–1910, Szczecin 1984.

Giza A., Zjazd neosłowiański w Sofii 1910 r. i jego znaczenie dla neoslawizmu w Bułgarii, „Balcanica Posnaniensia. Acta et studia” 1993, t. 6, s. 111-124.

Gluziński A., Szkic historyczny powstania Związku Lekarzy Słowiańskich, „Nowiny Lekarskie”, 43 (1931) z. 6, s. 93.

Gruchała J., Karel Kramář a sprawy polskie 1918-1937, „Studia Historyczne”, 40 (1997) z. 3, s. 359-374.

Gruszczyński L., Związki Uniwersytetu Jagiellońskiego z nauką czeską w okresie autonomii Galicji (1867-1918), w: Z dziejów polsko-czeskich i polsko-słowackich kontaktów naukowych, red. I. Stasiewicz-Jasiukowa, J. Janko, tłum. z czeskiego L. Kuciński, Warszawa 1990, s. 8-33.

Grzybowski A., Bolesław Wicherkiewicz i jego słynny szpital okulistyczny, „Kronika Miasta Poznania” 2007, nr 4, s. 255–261.

Hadler F., „…nevertheless, a great theatrical exhibition of Slav Solidarity”. Der Prager Slawen-Kongress von 1908 als Hauptaktion des Neoslawismus, w: Approaches to Slavic Unity. Austro-Slavism, Pan-Slavism, Neo-Slavism and Solidarity Among the Slavs Today, red. K.A. Makowski, F. Hadler, Poznań 2013, s. 131–151.

Hass L. F., Jan Evangelista Purkinje (1787-1869), „Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry”, 57 (1994) s. 777. DOI: https://doi.org/10.1136/jnnp.57.7.777

Helbich B., Přehled a výhled po mezislovanské lékařské spolupráci s československého hlediště, „Věstník československých lékařů”, 48 (1936) s. 1093–1094.

Hera Z., Zájezd čsl. mediků na V. kongres Všeslovanského svazu mediků do Poznaně, „Věstník českých lékařů”, 45 (1933) s. 1013–1014.

Herman K., Novoslovanstvi a česká buržoasie, w: Kapitolý z dějin vzájemných vztahů národů ČSR a SSSR, Prague 1958, s. 235–312.

Jaworski R., Die polnische und die tschechische Variante des Neoslawismus, w: Polen und die böhmischen Länder im 19. und 20. Jahrhundert. Politik und Gesellschaft im Vergleich. Vorträge der Tagung des Collegium Carolinum in Bad Wiessee vom 15. bis 17. November 1991, München 1997, s. 43–55.

Jay V., The Extraordinary Career of Dr Purkinje, „Archives of Pathology & Laboratory Medicine”, 124 (2000) nr 5, s. 662-663, DOI: 10.5858/2000-124-0662-TECODP. DOI: https://doi.org/10.5858/2000-124-0662-TECODP

John H. J., Jan Evangelista Purkyně. Czech Scientist and Patriot (1787–1869), „Journal of the Royal Society of Medicine”, 46 (1953) nr 11, s. 933–940, DOI: 10.1177/003591575304601108. DOI: https://doi.org/10.1177/003591575304601108

Kalabiński B., I Zjazd Techników Polskich (8-10 września 1882 r.), „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 5 (1960) nr 3-4, s. 369-395.

Kalabiński B., Zjazdy techników polskich w latach 1882-1917, „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej”, 1963, z. 4, s. 3–47.

Krčmář Z., Osobnost Dr. Semeráda, „Věstník československých lékařů”, 36–38 (1936) s. 1116.

Kruta V., Jan Evangelista Purkyne, Physiologist, Praga 1969.

Kucharz E. J., Pradzieje Towarzystwa Internistów Polskich, „Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej”, 92 (1994) s. 87-88.

Kucharz E. J., Professor Anthony Gluziński. Life and Achievements of the Founder of the Polish Society of Internal Medicine, „Acta Medico-Historica Rigensia”, 5 (2000) s. 93–101. DOI: https://doi.org/10.25143/amhr.2000.V.07

Kucharz E. J., Władysław Antoni Gluziński (1856–1935). Zarys biografii, Katowice 2006.

Květina J., Problematika národnostních menšin jako politikum: národní koncepce endecji před první světovou válkou, „Střed. Časopis pro mezioborová studia Střední Evropy 19. a 20. století/Centre. Journal for Interdisciplinary Studies of Central Europe in the 19th and 20th”, 3 (2011) nr 2, s. 9–33.

Květina J., Vzestup polského neoslavismu: záchrana národní politiky?, „Politologická revue. Czech Political Science Review”, 14 (2008) nr 2, s. 21–40.

Lisiewicz J., Kwaśnicki August (1839–1931), w: PSB, t. 16, Wrocław – Warszawa – Kraków - Gdańsk 1971, s. 337–338.

Lubicz Kośmiński S., Słownik lekarzów obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy Polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną biografię lakarską polską od czasów najdawniejszych aż do chwili obecnej, Warszawa 1883, s. 258.

Lustigová M., Karel Kramář. První československý premiér, Praha 2007.

Majer J., L. Blumenstok, Zjazd lekarzy i przyrodników w Krakowie, Kraków 1869.

Malisz K., Der Slaven-Kongress und die neuesten Ereignisse in Prag, Mannheim 1848.

Mastyńska H., Historia niedoszłego Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich w Poznaniu w 1898 r., jako przyczynek do dziejów walki z kulturą polską w b. zaborze pruskim, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny oraz Historii Nauk Przyrodniczych”, 14 (1934) s. 170-186.

Matoušek M., Stosunki między czeskimi i polskimi lekarzami w latach 1881 i 1882, „Archiwum Historii Medycyny”, 20 (1957) z. 4, s. 523–530.

Mazurak M., J. Kusa, Jan Evangelista Purkinje: A Passion for Discovery, „Texas Heart Institute Journal”, 45 (2018) nr 1, s. 23–26, DOI: 10.14503/THIJ-17-6351. DOI: https://doi.org/10.14503/THIJ-17-6351

Miŕejovský P., Jaroslav Hlava – 60 let od umrti, „Sbornik Lekarsky”, 95 (1994) s. 43–46.

Moraczewski M., Opis pierwszego zjazdu słowiańskiego, Poznań 1848.

Neumann V., In Memorian prof. Jaroslav Hlava, 7. května 1855-31. řijna 1924, „Časopis lékařů českých”, 94 (1955) s. 1382–1389.

Noguera-Palau J., Jan Evangelista Purkinje Libochovice, 1787– Praga, 1869, „Archivos de la Sociedad Española de Oftalmología”, 83 (2008) s. 393-394. DOI: https://doi.org/10.4321/S0365-66912008000600012

Nyagolova M., Славянофилските идеи в България през 20-те години на ХХ век, „Limes Slavicus”, 2 (2017) s. 284–300.

Orłowski W. J., Bolesław Wicherkiewicz w życiu społecznym i naukowym Wielkopolski, „Klinika Oczna”, 52 (1974) t. 44, z. 7, s. 723–734.

Orton L. D., The Prague Slav Congress of 1848, East European Monographs, nr 46, Boulder, Colo. 1978.

Palivec V., Ústřední knihovna a čítárna československých lékařů a mediků v Praze, „Kalendář česko-slovenských lékařů”, 1938, s. 298–311.

Pamiętnik Pierwszego Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich odbytego w r. 1869 w Krakowie skreślony w imieniu Wydziału Gospodarczego przez prof. dra J. Mayera, Kraków 1870.

Panýrek D., Když jsme byli mladí! Ad honorem MUDr. Jana Semeráda, „Věstník československých lékařů” 36–38 (1936) s. 1118.

Panýrek D., Za slovanskou vědou u bratří Poláků. O třech lékařských kongresech v Poznani (v září r. 1933), „Věstník českých lékařů”, 45 (1933) s. 1061–1062.

Pater M., W sprawie „myśli słowiańskiej”, „Śląski Kwartalnik Historyczny «Sobotka»”, 17 (1962) nr 2, s. 193-203.

Pelnář J., Slovanská bibliografie lékařská a přehled redakci zaslaných časopisův, „Časopis lékařů českých”, 41 (1900) s. 1134–1138.

Petr J., Purkyně, Jan Evangelista, w: Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow, wyd. J. Šołta, P. Kunze, F. Šěn, Budyšin 1984, s. 458.

Pokorná-Purkyňová R., U Purkyňů před sto lety, „Rozpravy Aventina”, 30 (1931) s. 350.

Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, red. J.W. Tkaczyński, Kraków 2018.

Rozsivalová E., Jan Evangelista Purkyně, w: Österreichisches Biographisches Lexikon, t. 8, Wiedeń 1983.

Rudzki S., Inicjatorzy i pierwsi przewodniczący Zjazdów Lekarzy i Przyrodników Polskich, „Medycyna”, 7 IX 1933, nr 17, s. 538–442.

Skowronek J., Panslavisme, slavophilie et re construction politique de l’Europe Centrale Au XIX-éme siècle, w: L’Europe Centrale-realité, mythé enjeu XVIII–XX siècle, red. G. Beauprêtre, Warszawa 1991, s. 317–328.

Skowronek J., Panslawizm i wizje słowiańskie w warunkach tworzonych przez rozbiory Polski, „Przegląd Humanistyczny”, 40 (1996) nr 1, s. 193–198.

Sovanovic Simic J., Giant of Serbian Medicine – 19th Century and the First Half of 20 th Century, Belgrade 2016, p. 30–31.

Sroka S. T., Surzycki Józef (1855 – 1937), w: psb, t. 46, Warszawa – Kraków 2009, s. 33–34.

Srokowski K., N.K.N. Zarys historii Naczelnego Komitetu Narodowego, Kraków 1923.

Štaif J., Revoluční léta 1848-1849 a české země, Praga 1990, s. 61–66.

Stevović D.M., The Dedication of the Bust of Dr. Vojislav Subotíca, „Acta Chirurgica Iugoslavica”, 47 (2000) nr 1-2, s. 119–121.

Stojčev Z., Idea panslawizmu w medycynie, „Nowotwory. Journal of Oncology”, 62 (2012) nr 5, s. 391–395.

Stojčev Z., Teoretycy i entuzjaści ruchu pansłowiańskiego w medycynie, „Nowotwory. Journal of Oncology”, 62 (2012) nr 6, s. 477–479.

Štrbáňová S., Sjezdy českých přírodozpytců a lékařů v letech 1880–1914 a česko-polské vědecká spolupráce, w: K dějinám československo-polských vědeckých styků (Práce z dějin přírodních věd 25), Praha 1989, s. 87–122.

Štrbáňová S., Turning „Province” to a „Centre”? Ambitions to Establish an Institutionalized Network of Slavic Scientists at the Turn of the 19th Century, „Dějiny věd a techniky”, 48 (2015) nr 4, s. 274-310.

Štrbáňová S., Zjazdy czeskich przyrodników i lekarzy w latach 1880–1914 oraz czesko-polska współpraca naukowa, w: Z dziejów polsko-czeskich i polsko-słowackich kontaktów naukowych, red. I. Stasiewicz-Jasiukowa, J. Janko, tłum. z czeskiego L. Kuciński, Warszawa 1990, s. 62–95.

Sulović V., B. Pavlowić, 125th anniversary of the Serbian Medidal Society, „Glas Odeljenje Medicinskih Nauka”, 47 (2002) s. 111–119.

Svobodný P., L. Hlaváčkova, Dějiny lékařství v českých zemích, Praha 2004.

Svobodný P., Rudolf Kimla: profesor lékařské fakulty Univerzity Karlovy v Praze a člen PAU v Krakově: k dějinám česko-polských vědeckých styků v medicíně, „Historia Slavorum Occidentis”, 2015, nr 1 (8), s. 192–211. DOI: https://doi.org/10.15804/hso150111

Szmurło J., Śp. dr med. Bolesław Jakimiak, Warszawa 1949 [odbitka z „Polskiego Tygodnika Lekarskiego”, 1949, nr 6).

Szumowski W., Gluziński Władysław Antoni (1856–1935), w: PSB, t. 8, Wrocław – Warszawa – Kraków - Gdańsk 1959–1960, s. 84-86; A. Śródka, Antoni Gluziński – A Classic od Polish Internal Medicine, „Organon”, 33 (2004) s. 159–166.

Śladami Polaków w Pradze XIX–XXI wiek. Szkice i portrety historyczno-literackie, red. R. Baron, M. Michalska, Praga 2017.

Świątek A., II Zjazd Dziennikarzy Słowiańskich w Krakowie w 1899 roku, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”, 147 (2020) nr 2, s. 375–399, DOI: 10.4467/20844069PH.20.021.12475. DOI: https://doi.org/10.4467/20844069PH.20.021.12475

Świątek A., Polacy i Rusini o Zjeździe Słowiańskim w Pradze w 1848 roku, „Historica. Revue pro historii a příbuzné vědy”, 2016, nr 1, s. 23-52.

Świątek A., Polacy na uroczystościach ku czci Františka Palackiego i I Zjeździe Dziennikarzy Słowiańskich w Pradze w 1898 roku, „Galicja. Studia i Materiały”, 6 (2020) s. 450–491, DOI: 10.15584/galisim.2020.6.21. DOI: https://doi.org/10.15584/galisim.2020.6.21

Tan S.Y., K.H. Lin, Johannes Evangelista Purkinje (1787-1869): 19th Century’s Foremost Phenomenologist, „Singapore Medical Journal”, 46 (2005) nr 5, s. 208-209.

The Prague Slav Congress 1848: Slavic Identities, East European Monographs no 552, ed. H. Haselsteiner, New York 2000.

Tominšek J., Štirideset let obstoja Slovenskega planinskega društva, „Planinski vestnik”, 1933, nr 33, 271–279.

Tshisuaka B.I., Purkinje, Johannes Evangelista Ritter von, w: Enzyklopädie Medizingeschichte, red. W. E. Gerabek, B.D. Haage, G. Keil, W. Wegner, Berlin – New York 2005, s. 1203.

Vejvara J., Historie spolku českých žurnalistů v Praze 1877–1927, Praha 1927.

Vlček R., Ideologie slovanství a její kult. Geneze a vývoj do roku 1938, „Kultúrne dejiny”, 11 (2020) s. 249–279.

Vlček R., Nacionalismus, panslavismus a neoslavismus – pokusy o řešení krize ruského impéria na přelomu 19. a 20. století?, „Slovanský přehled”, 80 (1994) s. 1–17.

Vlček R., Ruský panslavismus – realita a fikce, Praha 2002.

Vlček R., Slovanstvi, panslavismus a rusofilstvi při formováni moderniho českeho národa, „Slovanské Historičke Studie”, 30 (2005) s. 59-109.

Volavka V., Karel Purkyně, Praga 1942.

Vondráček V., K pětaosmdesátinám prof. dra Karla Chodounského, „Národní listy”, 18 V 1928, nr 138, s. 1.

Vuković Z., Anniversaries of the Serbian Medical Society, „Srpski arhiv za celokupno lekarstwo/Serbian Archives of Medicine. Journal of the Serbian Medical Society”, 11-12 (1997) s. 378–380.

Vyšný P., Neo-Slavism and the Czechs 1898–1914, Cambridge 1977.

Waliszewska-Prosół M., Jan Ewangelista Purkynie (1787–1869) – fizjolog, fenomenolog, wrocławianin, „Neurologia i Neurochirurgia Polska”, 47 (2013) nr 1, s. 1–4, DOI: 10.5114/ninp.2013.32930. DOI: https://doi.org/10.5114/ninp.2013.32930

Wicherkiewicz Boleslaus, w: Biographisches Lexikon hervorragender Ärzte des neunzehnten Jahrhunderts, Berlin – Wiedeń 1901, s. 1846-1848.

Wieczorkiewicz P.P., Udział Polaków w ruchu neosłowiańskim a stosunki polityczne polsko-rosyjskie 1908–1910, „Pamiętnik Słowiański”, 28 (1978) s. 133–168.

Winters S. B., The Slavism of Karel Kramař at the Turn of the Twentieth Century, „Rossica”, 5 (2001) nr 1, s. 3–7.

Wisłocki W. T., Kongres Słowiański w Pradze w r. 1848 i sprawa polska, Lwów 1927.

Wójcik Z.J., Międzynarodowe kongresy naukowe w Polsce w okresie międzywojennym, „Niepodległość i Pamięć” 1998, t. 5, nr 4 (13), s. 75–85.

Wrzosek A., Garść luźnych wspomnień o pierwszych trzech redaktorach Nowin Lekarskich, Bolesławie Wicherkiewiczu, Heliodorze Święcickim i Franciszku Chłapowskim, „Nowiny Lekarskie”, 23 (1938) s. 766–770.

XI съезд Русских Естествоиспытателей и Врачей. Русская Ассоциация Естествоиспытателей и Врачей, „Вестник опытной физики и элементарной математики”, 1902, nr 319, s. 145–148.

Ziółkiewicz I., Bolesław Wicherkiewicz i jego zasługi dla okulistyki, „Klinika Oczna”, 18 (1948) nr 3–4, s. 565–566.

Żygulska-Mach H., Historia Katedry Okulistyki w Krakowie, lata 1851–1991, „Klinika Oczna”, 95 (1993) nr 1, s. 7–11.

Żygulska-Mach H., M. Starzycka, Profesor Bolesław Wicherkiewicz jako współtwórca krakowskiej szkoły okulistycznej, „Klinika Oczna”, 84 (1982) nr 9, s. 245–249.

Żygulska-Mach H., Wiktor Bolesław Wicherkiewicz (1847–1915), w: Złota Księga Wydziału Lekarskiego, red. J. Grochowski, Kraków 2000, s. 219–225.