Spotkanie z Innym jako edukacyjna sytuacja. : Relacja z badań

Monika Adamska-Staroń

doi:10.36578/BP.2025.10.81

Data publikacji : 30-12-2025

Tom 10 Nr 4 (2025)

Spotkanie z Innym jako edukacyjna sytuacja.

Monika Adamska-Staroń

https://orcid.org/0000-0001-8628-0055

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.81

Relacja z badań

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę pogłębienia rozumienia podjętej problematyki, wyznaczając teoretyczne ramy zagadnienia oraz prezentując metodologiczne podstawy badań, ich wyniki i wnioski. Głównym celem opisywanych badań było poznanie i rozumienie edukacyjnych sensów nadanych przez studentów pedagogiki Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie spotkaniom z Innym. W badaniu wykorzystałam metodę hermeneutyczną, opartą na opisowo-interpretacyjnej analizie tekstów. Źródłem poznania i rozumienia uczyniłam eseje studentów, które pozwoliły dostrzec, że spotkanie z Innym jawi się jako wielowymiarowe doświadczenie edukacyjne – obejmujące poznanie, działanie, współbycie i refleksyjne bycie, zachodzące w relacji Ja-Inny, pomiędzy bytem dla siebie a bytem w sobie. Tak rozumiane spotkanie posiada wymiar głęboko biograficzny, wpisujący się w indywidualną historię rozwoju człowieka.

Słowa kluczowe:

spotkanie z Innym, filozofia spotkania, edukacja akademicka, hermeneutyka

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Adamska-Staroń, M. (2025). Spotkanie z Innym jako edukacyjna sytuacja. : Relacja z badań. Biografistyka Pedagogiczna, 10(4), 239–274. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.81

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Ablewicz K., Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej. Studium Sytuacji Wychowawczych, Kraków 2003.

Adamska-Staroń M., Łukasik B., Hermeneutyka pedagogiczna jako orientacja metodologiczna. „Podstawy edukacjiPropozycje metodologiczne, 5 (2012) s. 119-138.

Adamska-Staroń M., Piasecka, M., Łukasik, B., Inny sposób myślenia o edukacji. Metaforyczne narracje, Kraków 2007.

Bauman T., Edukacja wobec zmian w Europie, w: Inspiracje, otwarcia, krytyki w edukacji, red. Ewa Rodziewicz, Gdańsk 1995, s. 155-162.

Buber M., Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, Warszawa 1992.

Buchowski M., Racjonalność. Translacja. Interpretacja, Poznań1990.

Bukowski J., Zarys filozofii spotkania, Kraków 1987.

Cudowska A., Inny w aksjologicznej przestrzeni wychowania, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, T. XXXVI (2017), z. 3, s. 25-34.

Cudowska A., Dialog w edukacji międzykulturowej – kształtowanie przestrzeni spotkania z Innym, „Pogranicze. Studia Społeczne”, T. XVII (2011) s. 69-83.

Cudowska A., Uczenie się od Innego jako kompetencja w edukacji międzykulturowej, „Pogranicze. Studia Społeczne”, T. XXI (2013) s. 107-119.

Cudowska A., Trajektorie oswajania obcości – od Obcego do Innego, „Horyzonty Wychowania”, 22 (2023) nr 61, s. 11-22.

Dilthey W., Budowa świata historycznego w naukach humanistycznych, tł. E. Paczkowska-Łagowska, Gdańsk 2004.

Dymara B., Źródła, cechy i perspektywy pedagogiki współbycia, w: Dziecko w świecie innowacyjnej edukacji, współdziałania i wartości, red. U. Szuścik, B. Oelszlaeger-Kosturek, t. 1, Katowice 2014, s. 29-47.

Erikson E., Tożsamość a cykl życia, tł. M. Żywicki, Poznań 2004.

Folkierska A., Kształcąca funkcja pytania. Perspektywa hermeneutyczna, w: Odmiany myślenia o edukacji, red. J. Rutkowiak, Kraków 1995, s. 155–176.

Gadamer H.G. Rozum, słowo, dzieje. Szkice wybrane, wyb., oprac. K. Michalski, tł. M. Łukasiewicz, K. Michalski, Warszawa 1979.

Gadamer H. G., Prawda i metoda, Kraków 1993.

Gadacz T. O ulotności życia, Warszawa 2008.

Gadacz T., Wychowanie jako spotkanie osób, w: Człowiek, wychowanie, kultura. Wybór tekstów, red. F. Adamski, Kraków 1993, s. 107-113.

Gadacz T., Historia filozofii XX wieku. Nurty, t. 2, Kraków2009.

Grzybowski P., Idzikowski G., Inni, Obcy – ale Swoi. O edukacji międzykulturowej i wspólnocie w szkole integracyjnej, Bydgoszcz 2018.

Hałas E., Znaczenia i wartości społeczne. O socjologii Floriana Znanieckiego, Lublin 1991.

Heidegger M., Bycie i czas, tł. B. Baran, Warszawa 1994.

Heidegger M. Przyczynki do filozofii (Z wydarzania), tł. B. Baran, Kraków1996.

Jankowska D. Teoria wiedzy i nauki Floriana Znanieckiego – w świetle współczesnych dyskusji nad możliwościami naukowego poznania, w: Rozwój pedagogiki ogólnej. Inspiracje i ograniczenia kulturowe oraz poznawcze, red. A. Bogaj, Warszawa-Kielce 2001, s. 182-190.

Kierkegaard S., Albo–albo, tł. K. Toeplitz, t. 2, Warszawa 1976.

Kmita J., Wykłady z logiki i metodologii nauk, Warszawa 1977.

Krüger H.H., Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu, tł. D. Sztobryn, wstęp B. Śliwerski, Gdańsk 2005.

Lechta V., Pedagogika inkluzyjna, w: Pedagogika. Subdyscypliny i dziedziny wiedzy o edukacji, red. B. Śliwerski, t. 4, Gdańsk 2010, s. 321-335.

Levinas E., Czas i to, co inne, tł. J. Migasiński, Warszawa 1999.

Levinas E., Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tł. M. Kowalska, wstęp B. Skarga, Warszawa 2002.

Lewowicki T., Edukacja międzykulturowa – kilka lat później. Zmiana uwarunkowań, pytania o kondycję, wyzwania, „Edukacja Międzykulturowa”, 2(7) (2017) s. 19-36.

Milerski B., Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywy pedagogiki religii, Warszawa 2011.

Nikitorowicz J., Tożsamość a akomodacja, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne”, 1 (1997) s. 168-175.

Nikitorowicz J., Tożsamościowe skutki wielokulturowości. Wielość kultur w jednym człowieku czy ekstremizm i separatyzm kulturowy?, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, T. XXXVI (2017) z. 3, s. 13-24.

Nikitorowicz J., Edukacja i komunikacja międzykulturowa w kształtowaniu kompetencji międzykulturowych, „Edukacja”, 3(150) (2019) s. 6-17.

Nikitorowicz J., Guziuk-Tkacz M., Wielokulturowość-międzykulturowość-transkulturowość w kontekście pedagogicznym, „Edukacja Międzykulturowa”, 15 (2021) nr 2, s. 23-36.

Nowicki A., Spotkania w rzeczach, Warszawa 1991.

Ostrowska U. Studenci wobec godności. Między nieodzownością a kontestacją, Kraków 2004.

Ostrowska U., Dialog w pedagogicznym badaniu jakościowym, Kraków 2000.

Przecławska A., Młodzież i przeobrażenia kultury, Warszawa 1967.

Ricoeur P., Język, tekst, interpretacja, wyb. K. Rosner, tł. P. Graff, Warszawa 1989.

Rubacha K., Budowanie teorii pedagogicznych, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 1. red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2005, s. 59-68.

Rubacha K., Metodologia badań nad edukacją, Warszawa 2008.

Rugała H., Spotkanie z Innym – doświadczenia nauczycieli i studentów pedagogiki, „Colloquium: Pedagogika, Nauki o Polityce i Administracji. Kwartalnik”, ( 2021) nr 1(41), s. 137-148.

Rzeźnicka-Krupa J., Inny i pedagogika: Doświadczenie inności i relacja z Innym jako istotne kategorie nauk o wychowaniu, „Studia edukacyjne”, 28 (2013) s. 31-45.

Sawicki K., P Propozycja aplikacji metody fenomenologiczno-hermeneutycznej w pedagogicznych badaniach rzeczywistości wychowawczej, „Scripta Philosophica Zeszyty Naukowe Doktorantów Wydziału Filozofii KUL”, 1 (2012) s. 75–91.

Sawicki M., Hermeneutyka pedagogiczna, Warszawa 1996.

Smoter K., Inny i inność a obszar „nowej etyki”. Refleksje na pograniczu filozofii i edukacji międzykulturowej, „Filozoficzne Problemy Edukacji”, 3 (2020) s. 93–107.

Skarga B., Granice historyczności, Warszawa 1989.

Such J., Szcześniak M., Filozofia nauki, Poznań 1999.

Suchodolska J., Młodzież z Pogranicza wobec Inności – uczniowie ze szkół ponadgimnazjalnych w roku szkolnym 2014/2015 – charakterystyka środowiska i badanych grup, w: Sfery życia duchowego dzieci i młodzieży: studium z pogranicza polsko-czeskiego, t. 3: Spostrzeganie wyznaczników tożsamości i postawy wobec Innych, red. T. Lewowicki, B. Chojnacka-Synaszko Ł. Kwadrans, J. Suchodolska, Toruń 2017, s. 10-19.

Szahaj A., Teksty na wolności, w: Dokąd zmierza współczesna humanistyka, red. T. Kostryko, Warszawa, 1994, s. 167-177

Śliwerski B., Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości, Kraków 2012.

Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków 1998.

Tarnowski J., Pedagogika egzystencjalna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 1, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2005, s. 248-260.

Tarnowski J., Pedagogika dialogu, w: Edukacja alternatywna. Dylematy teorii i praktyk, red. B. Śliwerski, Kraków 1992, s. 119-129.

Tischner J., Fenomenologia spotkania, „Analecta Cracoviensia”, 10 (1978) s. 73-98.

Tischner J., Filozofia współczesna, Kraków 1989.

Tischner J., Etyka a historia. Wykłady, Kraków 2008.

Tischner J., Boski młyn, Kraków 1992.

Tischner J., Filozofia dramatu, Kraków 2012.

Tischner J., Inny. Eseje o spotkaniu, Kraków 2017.

Tischner J., Idąc przez puste Błonia, Kraków 2005.

Witkowski L., Między pedagogiką, filozofią i kulturą. Studia, eseje, szkice, Warszawa 2007.