Wskazania pedagogiczne w listach Adolfa Dygasińskiego

Monika Hajkowska

doi:10.36578/BP.2025.10.69

Published : 2025-12-21

Vol. 10 No. 3 (2025)

Pedagogical Recommendations in Adolf Dygasiński's Letters

Monika Hajkowska

https://orcid.org/0000-0001-5524-4246

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.69

Abstract

The article is devoted to Adolf Dygasiński's pedagogical recommendations, which he expressed in his letters, especially to those closest to him, his wife, his daughter. The main source material consists of letters to Natalia Wyszkowska, later Dygasińska, and his daughter Zofia Dygasińska. The text also refers to individual letters to Dygasiński's friends and co-workers, in which he raised pedagogical issues. In his letters, the author addressed issues concerning women , men and their tasks, family and the process of teaching and upbringing. Due to his profession, he often referred to the work of a home teachers and proved by his own example how difficult this occupation is. In many of his speeches, Dygasiński consistently maintained his stance on the system of upbringing and teaching, which he presented in his articles and pedagogical dissertations.

Keywords:

Adolf Dygasiński, letters, upbringing, teaching, pedagogical indications

Most read articles by the same author(s)

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Hajkowska, M. (2025). Pedagogical Recommendations in Adolf Dygasiński’s Letters. Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education], 10(3), 359–385. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.69

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Źródła

A.D. [ A. Dygasiński], Listy o naszym wychowaniu, „Szkice Społeczne i Literackie”, 2 (1875) nr 36, s. 339-341; nr 37, s. 356-358; nr 38, s. 362-365; 3 (1876) nr 1 -2, s. 15-18; nr 3, s. 30-33; nr 5 -2, s. 56-58; nr 7, s. 84-86;

Dygasiński A., Jak się uczyć i jak uczyć innych? Warszawa 1889.

Dygasiński A., Listy, wstęp J. Z. Jakubowski, komentarze biograficzne A. Górski, przygotowanie tekstów i redakcja T. Nuckowski, Wrocław 1972.

Dygasiński A., Nauczanie bez książki, czyli wskazówki teoretyczno-praktyczne odnoszące się do pierwszego nauczania, z piśmiennictwa angielskiego zebrane. Warszawa 1880.

Dygasiński A., O nauczeniu poglądowem w szkole elementarnej, „Rocznik Pedagogiczny”, 1 (1881) s. 1-16.

Dygasiński A., Obcowanie z dziećmi. Cz. I. W rodzinie, „Niwa”, 19 (1881) nr 146, s. 120-130.

Dygasiński A., Obcowanie z dziećmi. Cz. II. W szkole, „Niwa”, 19 (1881) nr 150, s. 460-466.

Dygasiński A., Pierwsze nauczanie w domu i szkole. Wykłady pedagogiczne, Warszawa 1883.

Dygasiński A., Pisma pedagogiczne, opracował i wstępem opatrzył W. Danek, Wrocław 1957.

Dygasiński A., Wychowanie uczuć, „Przegląd Tygodniowy”, 15 (1880) nr 38, s. 451-453; nr 39, s. 463-465.

Nowe myśli o wychowaniu – podług Ogólnych zasad pedagogiki H. Spencera, streścił A. Dygasiński, Warszawa 1878.

Ogólne zasady pedagogiki dotyczące wykształcenia umysłu, uczuć, moralności i religijności, z niemieckiego dzieła D-ra Fryd. Dittesa po polsku opracował A. Dygasiński, Warszawa 1883.

Opracowania

Brzozowska D., Adolf Dygasiński, Warszawa 1957.

Danek W., Poglądy pedagogiczne Adolfa Dygasińskiego, Wrocław 1954.

Danek W., Wstęp, w: A. Dygasiński, Pisma pedagogiczne, opracował i wstępem opatrzył W. Danek, Wrocław 1957, s. V-XXVI.

Dygasińska-Wolterowa Z., Ze wspomnień o ojcu, w: A. Dygasiński, Listy, wstęp J. Z. Jakubowski, komentarze biograficzne A. Górski, przygotowanie tekstów i redakcja T. Nuckowski, Wrocław 1972, s. 833-906.

Gierczak S. K., Ocalić od zapomnienia… Cudowne bajki Adolfa Dygasińskiego w perspektywie współczesnych studiów nad literaturą dla młodego czytelnika, „Bibliotekarz Podlaski”, 40 (2013) nr 3, s. 203-221, DOI: 10.36770/bp.93.

Głód akceptacji. Z prof. Zofią Mocarską-Tycową rozmawiają Mirosława Radowska – Lisak i Przemysław Kaniecki, „Litteraria Copernicana”, 4 (2009) nr 2, s. 240-258.

Górski A., Biogram Adolfa Dygasińskiego, w: A. Dygasiński, Listy, wstęp J. Z. Jakubowski, komentarze biograficzne A. Górski, przygotowanie tekstów i redakcja T. Nuckowski, Wrocław 1972, s. 34-47.

Jakubowski J. Z., Wstęp, w: A. Dygasiński, Listy, wstęp J. Z. Jakubowski, komentarze biograficzne A. Górski, przygotowanie tekstów i redakcja T. Nuckowski, Wrocław 1972, s. 5-33.

Jakubowski J. Z, Zapomniane ogniwo, Warszawa 1978.

Lalak D., List – funkcje i potencjał badawczy, w: D. Lalak, A. Ostaszewska, Źródła do badań biograficznych. Listy- Dzienniki – Pamiętniki – Blogi – Materiały wizualne, red. Warszawa 2016, s. 19-56.

Michalski G., Z zagadnień metodologicznych biografii – kilka uwag o źródłach, w: Metodologia w badaniach naukowych historii wychowania, red. T. Jałmużna, I. Michalska, G. Michalski, Łódź 1993, s. 220-226.

Niekra M., Moje najdroższe kobiety (o kobietach w życiu Adolfa Dygasińskiego na podstawie epistolografii), „Tematy i Konteksty”, 5 (2015) s. 258-272.

Olma M., Epistolarny autoportret męża i ojca w listach familijnych Adolfa Dygasińskiego, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, 8 (2013) s. 227-243.

Radowska-Lisak M., Między oralnością a literackością. Proza wiejska Adolfa Dygasińskiego, Toruń 2015.

Skała A., Adolf Dygasiński niepoprawny pozytywista. Między tradycją a nowoczesnością, Lublin, 2013.

Skała A., O wartości literatury w świetle aforyzmów i korespondencji Adolfa Dygasińskiego, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, 60 (2017) z. 2, s. 113-126, DOI: 10.26485/ZRL/2017/60.2/7.

Skwarczyńska S., Pomiędzy historią a teorią literatury, Warszawa 1975.

Sztachelska J., Od Darwina do mitu. Rzecz o Adolfie Dygasińskim, „Litteraria Copernicana”, 4 (2009) nr 2, s. 20-41.

Szulakiewicz W., Bronisław Trentowski w życiu prywatnym – autoportret filozofa w listach, w: Badania biograficzne w pedagogice. Studia źródłowe i bibliograficzne, red. W. Szulakiewicz, Toruń 2015, s. 29-45.

Szulakiewicz W., Korespondencja w badaniach historii edukacji i nauki, w: Badania historyczne w pedagogice, red. W. Szulakiewicz, Toruń 2015, s. 25-51.