Wskazania pedagogiczne w listach Adolfa Dygasińskiego

Monika Hajkowska

doi:10.36578/BP.2025.10.69

Published : 2025-12-21

V. 10 N. 3 (2025)

Wskazania pedagogiczne w listach Adolfa Dygasińskiego

Monika Hajkowska

https://orcid.org/0000-0001-5524-4246

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.69

Abstract

Artykuł poświęcony jest zaleceniom pedagogicznym Adolfa Dygasińskiego, które wyrażał w listach, zwłaszcza do osób najbliższych, żony i córki. Główny materiał źródłowy stanowią listy do Natalii Wyszkowskiej, późniejszej Dygasińskiej, oraz córki Zofii Dygasińskiej. W tekście odniesiono się również do pojedynczych listów Dygasińskiego do przyjaciół i współpracowników, w których poruszał zagadnienia pedagogiczne. W listach autor poruszał kwestie dotyczące kobiet, mężczyzn i ich zadań, rodziny oraz procesu nauczania i wychowania. Ze względu na swój zawód często odwoływał się do pracy nauczyciela domowego i własnym przykładem dowodził, jak trudne jest to zajęcie. W wielu swoich wystąpieniach Dygasiński konsekwentnie podtrzymywał swoje stanowisko w sprawie systemu wychowania i nauczania, które prezentował w artykułach i rozprawach pedagogicznych.

Puoi leggere altri articoli dello stesso autore/i

Dettagli

Riferimenti bibliografici

##plugins.themes.libcom.statistics##

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Hajkowska, M. (2025). Wskazania pedagogiczne w listach Adolfa Dygasińskiego. Biografistyka Pedagogiczna [Biografia Pedagogica], 10(3), 359–385. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.69

Altmetric indicators

##plugins.themes.libcom.share##

Licence

Questo lavoro è fornito con la licenza Creative Commons Attribuzione - Non commerciale - Non opere derivate 4.0 Internazionale.

Riferimenti bibliografici

Źródła

A.D. [ A. Dygasiński], Listy o naszym wychowaniu, „Szkice Społeczne i Literackie”, 2 (1875) nr 36, s. 339-341; nr 37, s. 356-358; nr 38, s. 362-365; 3 (1876) nr 1 -2, s. 15-18; nr 3, s. 30-33; nr 5 -2, s. 56-58; nr 7, s. 84-86;

Dygasiński A., Jak się uczyć i jak uczyć innych? Warszawa 1889.

Dygasiński A., Listy, wstęp J. Z. Jakubowski, komentarze biograficzne A. Górski, przygotowanie tekstów i redakcja T. Nuckowski, Wrocław 1972.

Dygasiński A., Nauczanie bez książki, czyli wskazówki teoretyczno-praktyczne odnoszące się do pierwszego nauczania, z piśmiennictwa angielskiego zebrane. Warszawa 1880.

Dygasiński A., O nauczeniu poglądowem w szkole elementarnej, „Rocznik Pedagogiczny”, 1 (1881) s. 1-16.

Dygasiński A., Obcowanie z dziećmi. Cz. I. W rodzinie, „Niwa”, 19 (1881) nr 146, s. 120-130.

Dygasiński A., Obcowanie z dziećmi. Cz. II. W szkole, „Niwa”, 19 (1881) nr 150, s. 460-466.

Dygasiński A., Pierwsze nauczanie w domu i szkole. Wykłady pedagogiczne, Warszawa 1883.

Dygasiński A., Pisma pedagogiczne, opracował i wstępem opatrzył W. Danek, Wrocław 1957.

Dygasiński A., Wychowanie uczuć, „Przegląd Tygodniowy”, 15 (1880) nr 38, s. 451-453; nr 39, s. 463-465.

Nowe myśli o wychowaniu – podług Ogólnych zasad pedagogiki H. Spencera, streścił A. Dygasiński, Warszawa 1878.

Ogólne zasady pedagogiki dotyczące wykształcenia umysłu, uczuć, moralności i religijności, z niemieckiego dzieła D-ra Fryd. Dittesa po polsku opracował A. Dygasiński, Warszawa 1883.

Opracowania

Brzozowska D., Adolf Dygasiński, Warszawa 1957.

Danek W., Poglądy pedagogiczne Adolfa Dygasińskiego, Wrocław 1954.

Danek W., Wstęp, w: A. Dygasiński, Pisma pedagogiczne, opracował i wstępem opatrzył W. Danek, Wrocław 1957, s. V-XXVI.

Dygasińska-Wolterowa Z., Ze wspomnień o ojcu, w: A. Dygasiński, Listy, wstęp J. Z. Jakubowski, komentarze biograficzne A. Górski, przygotowanie tekstów i redakcja T. Nuckowski, Wrocław 1972, s. 833-906.

Gierczak S. K., Ocalić od zapomnienia… Cudowne bajki Adolfa Dygasińskiego w perspektywie współczesnych studiów nad literaturą dla młodego czytelnika, „Bibliotekarz Podlaski”, 40 (2013) nr 3, s. 203-221, DOI: 10.36770/bp.93.

Głód akceptacji. Z prof. Zofią Mocarską-Tycową rozmawiają Mirosława Radowska – Lisak i Przemysław Kaniecki, „Litteraria Copernicana”, 4 (2009) nr 2, s. 240-258.

Górski A., Biogram Adolfa Dygasińskiego, w: A. Dygasiński, Listy, wstęp J. Z. Jakubowski, komentarze biograficzne A. Górski, przygotowanie tekstów i redakcja T. Nuckowski, Wrocław 1972, s. 34-47.

Jakubowski J. Z., Wstęp, w: A. Dygasiński, Listy, wstęp J. Z. Jakubowski, komentarze biograficzne A. Górski, przygotowanie tekstów i redakcja T. Nuckowski, Wrocław 1972, s. 5-33.

Jakubowski J. Z, Zapomniane ogniwo, Warszawa 1978.

Lalak D., List – funkcje i potencjał badawczy, w: D. Lalak, A. Ostaszewska, Źródła do badań biograficznych. Listy- Dzienniki – Pamiętniki – Blogi – Materiały wizualne, red. Warszawa 2016, s. 19-56.

Michalski G., Z zagadnień metodologicznych biografii – kilka uwag o źródłach, w: Metodologia w badaniach naukowych historii wychowania, red. T. Jałmużna, I. Michalska, G. Michalski, Łódź 1993, s. 220-226.

Niekra M., Moje najdroższe kobiety (o kobietach w życiu Adolfa Dygasińskiego na podstawie epistolografii), „Tematy i Konteksty”, 5 (2015) s. 258-272.

Olma M., Epistolarny autoportret męża i ojca w listach familijnych Adolfa Dygasińskiego, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, 8 (2013) s. 227-243.

Radowska-Lisak M., Między oralnością a literackością. Proza wiejska Adolfa Dygasińskiego, Toruń 2015.

Skała A., Adolf Dygasiński niepoprawny pozytywista. Między tradycją a nowoczesnością, Lublin, 2013.

Skała A., O wartości literatury w świetle aforyzmów i korespondencji Adolfa Dygasińskiego, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, 60 (2017) z. 2, s. 113-126, DOI: 10.26485/ZRL/2017/60.2/7.

Skwarczyńska S., Pomiędzy historią a teorią literatury, Warszawa 1975.

Sztachelska J., Od Darwina do mitu. Rzecz o Adolfie Dygasińskim, „Litteraria Copernicana”, 4 (2009) nr 2, s. 20-41.

Szulakiewicz W., Bronisław Trentowski w życiu prywatnym – autoportret filozofa w listach, w: Badania biograficzne w pedagogice. Studia źródłowe i bibliograficzne, red. W. Szulakiewicz, Toruń 2015, s. 29-45.

Szulakiewicz W., Korespondencja w badaniach historii edukacji i nauki, w: Badania historyczne w pedagogice, red. W. Szulakiewicz, Toruń 2015, s. 25-51.