Św. Kajetan z Thieny – patron zmartwychwstańców w kontekście charyzmatu zgromadzenia

Piotr Kondraciuk

doi:10.36578/BP.2023.08.65

Published : 2023-12-30

V. 8 N. 3 (2023)

San Gaetano Thiene – il Patrono dei Resurrezionisti nel contesto del carisma della Congregazione

Piotr Kondraciuk

https://orcid.org/0000-0002-4511-4736

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2023.08.65

Abstract

Questo articolo pone l'attenzione sulla figura del secondo patrono dell'ordine, accanto a San Giuseppe: San Gaetano Thiene. Il patrocinio di San Gaetano non fu casuale. Esso derivava direttamente dal carattere clericale della Congregazione, avendo origine dalle riforme volte al rinnovamento della vita religiosa nella Chiesa. La Congregazione dei Chierici Regolari fu fondata sull'onda di un movimento iniziato all'interno della Curia romana e della Corte papale, nell'ambiente dell'Oratorio Divino Amore a Roma, che coinvolgeva sia laici che chierici i quali, nello spirito della perfezione evangelica, si riunivano per pregare e si impegnavano in varie forme di attività caritatevoli. Dei fondatori dei Chierici Regolari, solo Gaetano Thiene fu elevato agli onori degli altari. Il culto di San Gaetano si sviluppò anche nell'Ordine dei Trinitari (Ordine della Santissima Trinità dalla Redenzione degli Schiavi), che lo ripresero dai Teatini e dagli Armeni di Leopoli. Nonostante il patrocinio di San Gaetano alla congregazione dei Resurrezionisti, le sue immagini pittoriche e scultoree non sono numerose. L'iconografia degli altari è incentrata sui temi della Resurrezione, della Beata Vergine Maria e di San Giuseppe. La nutrita iconografia di San Gaetano, ancora non pienamente identificata a causa della confusione con altri santi che vengono contraddistinti da attributi simili, è praticamente scomparsa nel XIX secolo. È probabilmente questa la ragione per cui, nonostante i chiari riferimenti al carisma del Santo negli scritti dei fondatori dei Resurrezionisti, come sottolineato sopra, le sue immagini non hanno trovato posto negli altari o nei programmi iconografici delle chiese di culto. È opportuno riflettere su questo aspetto quando si progettano nuovi elementi decorativi o si modellano i programmi ideologici di nuovi templi.

Parole chiave:

San Gaetano Thiene, I Resurrezionisti, Rivolta di Novembre, Grande Emigrazione Polacca, ordini religiosi

Dettagli

Riferimenti bibliografici

##plugins.themes.libcom.statistics##

Authors

Download files

PDF (Język Polski)
pdf EN (English)

Citation rules

Kondraciuk, P. (2023). San Gaetano Thiene – il Patrono dei Resurrezionisti nel contesto del carisma della Congregazione. Biografistyka Pedagogiczna [Biografia Pedagogica], 8(3), 165–179, 181. https://doi.org/10.36578/BP.2023.08.65

Altmetric indicators

##plugins.themes.libcom.share##

Licence

Questo lavoro è fornito con la licenza Creative Commons Attribuzione - Non commerciale - Non opere derivate 4.0 Internazionale.

Riferimenti bibliografici

Bujak J., Św. Józef – Patron Kościoła powszechnego w wybranych dokumentach Stolicy Apostolskiej, „Rocznik Skrzatuski”, 9 (2021) s. 47–60.

Chotyńska M., Bogdan Jański i jego współcześni, „Perspektywy Kultury”, 29 (2020) nr 2, s. 25 –41, doi: 10.35765/pk.2020.2902.04.

Ciak W., Eliasz i Maryja – wskazaniem na prorocki charyzmat Karmelu, „Głos Karmelu”, 2013, nr 6 (54), s. 13–15.

Ćwiek M., 65 lat Parafi i Zmartwychwstania Pańskiego na Woli Duchackiej w Krakowie, Kraków 2014.

Duchniewski J., Kajetan z Thieny, w: Encyklopedia katolicka, t. 8, red. A. Szostek, Lublin 2000, kol. 339–340.

Fitych T., Polska książka o św. Józefie w xix wieku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 65 (1996), s. 255–287, doi: 10.31743/abmk.8660.

Hałas H., Neoklasycystyczne kościoły i kaplice Poznania. Projekty, realizacje i konserwacja wybranych obiektów, „Ochrona Zabytków”, 54 (2001) nr 3 (214), s. 3 17–329.

Iwaszczonek A., Narodziny Kleryków Regularnych, „Życie Konsekrowane”, 2022, nr 2 (154), s. 14–29.

Iwicki J., Charyzmat zmartwychwstańców, tłum. W. Mleczko, J. Piątkow ska-Osińska, B. Tischner, Katowice 1990.

Jański B., Dzienniki 1830–1839, oprac. A. Jastrzębski, Rzym 2000.

Kalembka S., Wielka Emigracja: polskie wychodźstwo polityczne w latach 1831–1862, Warszawa 1971.

Kardaś A., Droga charyzmatyczna Hieronima Kajsiewicza, Kraków 2006.

Knapiński R., Titulus ecclesiae. Ikonografi a wezwań współczesnych kościołów katedralnych w Polsce, Warszawa 1999.

Koczwara S., Dzieje Kościoła ormiańskiego w Polsce na tle pasterskiej działalności jego arcybiskupów (rys historyczny), „Vox Patrum”, 40 (2001) s. 127–138, doi: 10.31743/vp.7974.

Kondraci uk P., Obraz św. Kajetana z kościoła ormiańskiego w Zamościu, „Zamojsko-Wołyńskie Zeszyty Muz ealne”, 1 (2003) s. 197–202.

Kondraciuk P., Św. Kajetan ze zbiorów Muzeum Krajoznawczego w Łucku. Analiza ikonograficzna obrazu, w: Volyns’ka ikona: doslidžennâ ta rectavraciâ. Materialy XIII mižnarodnoї naukovoї konferenciї m. Luc’k – m. Volodymyr-Volyns’kyj, 2–3 lystopada 2006 roku, Luc’k 2006, s. 35–38.

Koperek S., Misja bułgarska. Historia – wspomnienia – nadzieja na przyszłość, w: Misja bułgarska zmartwychwstańców: 150 lat w służbie Kościołowi i społeczeństwu, red. W. Misztal, W. Mleczko, Kraków 2013, s. 39–65.

Kowalczyk M., Prorok magnetyczny, czyli Andrzej Towiański wobec mesmeryzmu, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiello ńskiego. Studia Religiologica”, 44 (2011) s. 147–159, doi: 10.4467/20844077sr.11.011.0255.

Kuzicki J., Duchowni i duszpasterstwo polskiej emigracji w krajach Europy Zachodniej w I połowie xix wieku. Przegląd problematyki badawczej, „ur Journal of Humanities and Social Sciences”, 11 (2019) nr 2, s. 5–30, doi: 10.15584/johass.2019.2.1.

Leksykon liturgii, red. B. Nadolski, Poznań 2006.

Litak S., Od reformacji do oświecenia. Kościół katolicki w Polsce nowożytnej, Lublin 1994.

Mazurkiewicz J., Andrzej Towiański. Studium psychologiczne, Warszawa 1901.

Mleczko W., Arcybiskup Józef Teodorowicz – przyjaciel zmartwychwstańców i znawca duchowości semenenkowskiej, w: Sługa Boży o. Piotr Semenenko CR i zmartwychwstańcza szkoła duchowości. Sprawozdanie z sympozjum, red. W. Misztal, W. Mleczko, Kraków 2011, s. 145–164.

Mleczko W., Nauka i świętość. Formacja kapłańska w myśli i działalności zmartwychwstańców, Kraków 2014.

Niedźwiedź A., Od religijności ludowej do religii przeżywanej, w: Kultura ludowa. Teorie, praktyki, polityki, red. B. Fatyga, R. Michalski, Warszawa 2014, s. 327–338.

Normy dotyczące ustanawiania patronów, „Anamnesis”, 85 (2016) nr 2, s. 15–17.

Ołdakowska M., Przyczynek do ikonografi i świętego Kajetana z Thieny, „Artifex”, 11 (2009) s. 18–21.

Pałubska Z., Kult Opatrzności Bożej w Kościele katolickim w Polsce, „Rocznik Teologii Katolickiej”, 9 (2010) s. 180–207, doi: 10.15290/rtk.2010.09.13.

Pelczar R., Teatyni w Warszawie w xviii w., „Nasza Przeszłość”, 108 (2007) s. 147–181, doi: 10.52204/np.2007.108.147-181.

Pollacz Ł. R., Heroina chrzescianska Rozmaitością Modlitw, i Strzelistemi Aktami Nieoszacowanych Łaski Boskiey Skarbow i Niebieskiego Krolestwa nabywająca Ku Większey Boga Chwale, Matki Przenayświętszey i Patronow ss. godnemu uszanowaniu, z pozwoleniem Zwierzchności Duchowney drukiem odnowiona, Częstochowa 1794.

Popek K., Misja polskich zmartwychwstańców w Adrianopolu. Wybrane problemy, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów uj. Nauki Społeczne”, 2018, nr 23 (4), s. 129–144, doi: 10.26361/zntd sp.09.2018.23.07.

Réau L., Iconographie de l’art chretiene, t. 3, Paris 1958.

Resurrectionem Tuam confi temur. Modlitewnik zmartwychwstańców, Kraków 2006.

Rozynkowski W., Św. Józef patron kościołów zakonnych w Polsce ok. 1772 roku, „Kaliskie Studia Teologiczne”, 3 (2004) s. 131–137.

Staich W., Apostoł tułaczy Bogdan Jański, Katowice 1934.

Szewczyk A., Duchowy ojciec Karmelu, „Głos Karmelu”, 2013, nr 6 (54), s. 10–11.

Świderski K., Ustanowienie świętego patrona miast, gmin, powiatów i województw, „Studia Prawa Publicznego”, 2022, nr 1 (37), s. 29–60, doi: 10.14746/spp.2022.1.37.2.

Tarkowska E., Początki Wielkiej Emigracji. Polacy w Besançon w latach 1832–1833, „Rocznik Biblioteki Naukowej pau i pan w Krakowie”, 66 (2021) s. 21–45, doi: 10.4467/25440500rbn.21.003.16085.

Tschochner F., Kajetan (Gaetano) von Thien, w: Lexikon der christlichen Ikonographie, red. W. Braunfels, Freiburg im Breisgau 1974, kol. 261–263.

Ujejski J., Naundorf, Vintras i towiańszczyzna, „Pamiętnik Literacki”, 25 (1928) nr 1–4, s. 406–438.

Witko A., Gloria Tibi Trinitas et captivis libertas: del pasado y el presente de la Orden Trinitaria = Z przeszłości i teraźniejszości Zakonu Trynitarskiego, tłum. D. Kucała, Kraków–Roma–Valencia 2000.

Witko A., Sztuka w służbie Zak onu Trójcy Świętej w siedemnastym i osiemnastym stuleciu, Warszawa 2002.

Witkowska A., Titulus Ecclesiae. Wezwania współczesnych kościołów katedralnych w Polsce, Warszawa 1999.

Zdybał P., Wątki wschodnie w architekturze i dekoracji wnętrza w kościołach zmartwychwstańców we Lwowie i Krakowie, w: Misja bułgarska zmartwychwstańców: 150 lat w służbie Kościołowi i społeczeństwu, red. W. Misztal, W. Mleczko, Kraków 2013, s. 163–184.

Ziółek J., Ze studiów nad życiem religijnym Wielkiej Emigracji, „Studia Polonijne”, 16 (1994) s. 99–119.