Uczenie się z życia w narracjach biograficznych osób bezdomnych

Joanna Wnęk-Gozdek; Katarzyna Sygulska

doi:10.36578/BP.2023.08.41

Data publikacji : 30-12-2023

Tom 8 Nr 2 (2023)

Uczenie się z życia w narracjach biograficznych osób bezdomnych

Joanna Wnęk-Gozdek

https://orcid.org/0000-0003-4049-5872

Katarzyna Sygulska

https://orcid.org/0000-0002-1799-6495

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2023.08.41

Abstrakt

Bezdomność jest zjawiskiem występującym we wszystkich epokach historycznych. Współcześnie stanowi ono jeden z najważniejszych problemów społecznych w skali zarówno lokalnej, jak i globalnej. Zjawisko to z racji współwystępowania różnego rodzaju patologii społecznych opisywane jest w głównej mierze w sposób pejoratywny. Akcentowany jest przede wszystkim dramat poszczególnych osób, które z różnych przyczyn doświadczają deprywacji elementarnych potrzeb. W odniesieniu do tych analiz rodzi się pytanie, czy to doświadczenie może mieć jakieś pozytywne implikacje?

Artykuł opisuje refleksję osób bezdomnych dotyczącą edukacyjnych aspektów ich doświadczenia życiowego. Ramy teoretyczne stanowią koncepcję biograficznego uczenia się.

Celem badań jest poznanie i ukazanie indywidualnych doświadczeń osób bezdomnych i wyłonienie z nich elementów o charakterze pedagogicznym. Przedmiotem analizy są narracje biograficzne dotyczące doświadczenia bezdomności. W badaniach przyjęto perspektywę jakościową i paradygmat interpretacyjny. Zastosowano metodę biograficzną. Badaniami objęto pięciu bezdomnych żyjących na terenie dużego miasta.

Wyniki badań ukazują, że każde doświadczenie ludzkie poddane refleksji biograficznej może sprzyjać zrozumieniu swojego życia oraz poznawania siebie. Uruchomienie procesu uczenia się z własnej biografii może prowadzić do przetworzenia doświadczanych traum i – co więcej – konstruktywnego wykorzystania tych elementów autobiografii do dalszego rozwoju.

Słowa kluczowe:

uczenie się dorosłych, uczenie się z życia, badania biograficzne, osoby bezdomne, bezdomność

Inne teksty tego samego autora

Artur Fabiś, Katarzyna Sygulska, Katarzyna Zaremba, Lekcja cierpienia w biograficznym przekazie epistolograficznym osób starszych do młodszych pokoleń , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 8 Nr 1 (2023)
Katarzyna Sygulska, Zdarzenia krytyczne jako czynniki kształtujące doświadczenia życiowe , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 6 Nr 1 (2021)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Wnęk-Gozdek, J., & Sygulska, K. (2023). Uczenie się z życia w narracjach biograficznych osób bezdomnych. Biografistyka Pedagogiczna, 8(2), 653–681. https://doi.org/10.36578/BP.2023.08.41

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Alheit P., Podejście biograficzne do całożyciowego uczenia się, tłum. P. Poniatowska, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja: Kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej”, 55 (2011) nr 3, s. 7-21.

The biographical approach in European adult education, red. P. Alheit, A. Bron-Wojciechowska, E. Brugger, P. Dominicé, Vienna 1995.

Antikainen A., Komonen K., Biography, Life Course, and the Sociology of Education, w: The International Handbook on the Sociology of Education. An International Assessment of New Research and Theory, red. C. Torres, A. Antikainen, Lanham, MD 2003, p. 143–159.

Bielecka-Prus J., Społeczne aspekty bezdomności, w: Społeczne i instytucjonalne aspekty bezdomności na Lubelszczyźnie, red. J. Bielecka-Prus, P. Rydzewski, R. Maciejewska, Lublin 2011, s. 9-22.

Biesta G., Tedder M., Agency and Learning in the Life Course: Towards an Ecological Perspective, ,,Studies in the Education of Adults”, 39 (2007) nr 2, s. 132–149, DOI: 10.1080/02660830.2007.11661545.

Chwaszcz J., Osobowościowe i społeczne wyznaczniki funkcjonowania bezdomnych mężczyzn, Lublin 2008.

Demetrio D., Pedagogika pamięci. W trosce o nas samych, z myślą o innych, tłum. A. Skolimowska, Łódź 2009.

Dominicé P., Learning From Our Lives, San Francisco, CA 2000.

Dubas E., Uczenie się z własnej biografii jako egzemplifikacja biograficznego uczenia się, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, 4 (2017) nr 1, s. 63–87, DOI: 10.18778/2450-4491.04.05.

Duracz-Walczak A., Przyczyny wchodzenia w bezdomność i pozostawanie bezdomnym, w: W kręgu problematyki bezdomności polskiej, red. A. Duracz-Walczak, Warszawa–Gdańsk 2002.

Flick U., Projektowanie badania jakościowego, tłum. P. Tomanek, Warszawa 2010.

Hallqvist A., Biographical Learning: Two Decades of Research and Discussion, ,,Educational Review”, 66 (2014) nr 4, s. 497–513, DOI: 10.1080/00131911.2013.816265.

Jaworski R., Człowiek osamotniony, w: Środowiska specjalnej troski, red. M. Kalinowski, Lublin 2003, s. 117–138.

Konecki K., Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa 2005.

Kosmatka R., Zasoby osobiste osób bezdomnych w radzeniu sobie z sytuacją trudną, Piła 2018.

Kvale S., Prowadzenie wywiadów, tłum. A. Dziuban, Warszawa 2010.

Mółka M., Lasoń A., Inkluzja społeczna osób bezdomnych. Badania narracyjne, Kraków 2020.

Pawlik-Popielarska B., Bezdomność – przypadek czy konstelacja niektórych zmiennych osobowościowych. Znaczenie dominującego archetypu poczucia kontroli w procesie wchodzenia w bezdomność, w: Oblicza bezdomności, red. M. Dębski, K. Stachura, Gdańsk 2008, s. 200–213.

Petrovich J.C., Navarro C.A., Breath of Fresh Air: Social Work IPE With People Experiencing Homelessness, „Journal of Social Work Education”, 56 (2020) nr 1 supl., s. 46–58, DOI: 10.1080/10437797.2020.1741480.

Piechowicz-Bogaczyk M., Narracje bezdomnych kobiet na temat ich przyszłości. Doniesienie z badań jakościowych, ,,Rozprawy Społeczne”, 15 (2021) nr 1, s. 60–73, DOI: 10.29316/rs/133024.

Piechowicz-Bogaczyk M., Wartość macierzyństwa jako wymiar poczucia szczęścia bezdomnych kobiet, ,,Zeszyty Naukowe KUL”, 63 (2020) nr 3, s. 19–32, DOI: 10.31743/znkul.11804.

Pindral A., Definicje i typologie bezdomności, w: Problem bezdomności w Polsce. Diagnoza zespołu badawczego działającego w ramach projektu „Gminny standard wychodzenia z bezdomności”, red. M. Dębski, Gdańsk 2011, s. 37–55.

Podgórska-Jachnik D., Praca socjalna z osobami bezdomnymi, Warszawa 2014.

Pospiszyl I., Patologie społeczne, Warszawa 2010.

Saade R, Winkelman C., Short and Long-term Homelessness and Adolescents’ Self-esteem, Depresion, Locus Of Control And Social Supports, ,,Australian Journal of Social Issues”, 37 (2002) nr 4, s. 431–445.

Worach-Kardas H., Starość w cyklu życia. Społeczne i zdrowotne oblicza późnej dorosłości, Łódź 2015.