Instytucjonalny wymiar pedagogicznej biografii bł. Marceliny Darowskiej (1827–1911)

Lucyna Dziaczkowska

doi:10.36578/BP.2025.10.21

Data publikacji : 20-11-2025

Tom 10 Nr 2 (2025)

Instytucjonalny wymiar pedagogicznej biografii bł. Marceliny Darowskiej (1827–1911)

Lucyna Dziaczkowska

https://orcid.org/0000-0002-6387-8609

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.21

Abstrakt

Prezentowany tekst nawiązuje do koncepcji systemu wychowawczego bł. Marceliny Darowskiej, założycielki (wraz z Józefą Karską) zgromadzenia zakonnego Sióstr Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (zwanych również Zgromadzeniem Sióstr Niepokalanek). Jest próbą ukazania biografii pedagogicznej tytułowej postaci w tym wymiarze, który dotyczył stworzonego przez Darowską instytucjonalnego systemu wychowania i związanych z nim placówek. Jako przykład takiej placówki została szerzej scharakteryzowana szkoła z internatem dla dziewcząt w Jazłowcu, którą w 1863 r. założyła Darowska. Charakterystyka ta dotyczy zarówno materialnych, jak i niematerialnych aspektów pedagogii (działalności wychowawczej) Darowskiej. W końcowej części tekstu rozważania prowadzone są w kierunku uchwycenia przejawów ciągłości i zmiany w instytucjonalnym systemie wychowania stworzonym przez Darowską, realizowanym aktualnie w placówkach wychowawczych prowadzonych przez Siostry Niepokalanki.

Słowa kluczowe:

Marcelina Darowska, wychowanie, edukacja, instytucja, placówka wychowawcza

Inne teksty tego samego autora

Lucyna Dziaczkowska, Rozwój mowy i wychowanie językowe dziecka w wieku przedszkolnym w perspektywie biografii Stefana Szumana (1889-1972) , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 8 Nr 2 (2023)
Lucyna Dziaczkowska, Szkic do biografii pedagogicznej Bogdana Nawroczyńskiego , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 7 Nr 1 (2022)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Dziaczkowska, L. (2025). Instytucjonalny wymiar pedagogicznej biografii bł. Marceliny Darowskiej (1827–1911). Biografistyka Pedagogiczna, 10(2), 85–109. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.21

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Źródła

Darowska M., Cztery pogadanki rekolekcyjne, Jazłowiec 1904.

Darowska M., Pisma, t. 1: Autobiografia duchowa, red. M. Chmielewski, Lublin 2025.

Opracowania

Aleksander T., Instytucje oświaty i kultury dorosłych, w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 2: G-Ł, red. T. Pilch, Warszawa 2003, s. 334-341.

Chmielewski M., Wstęp, w: Bł. Marcelina Darowska, Pisma, t. 1: Autobiografia duchowa, red. M. Chmielewski, Lublin 2025, s. 12-23.

Hessen S., Podstawy pedagogiki, Warszawa 1997.

Jabłońska-Deptuła E., Marcelina Darowska niepokalanka (1827-1911), Lublin 2010.

Jan Paweł II, Evangelium vitae. Encyklika Ojca Świętego Jana Pawła II do biskupów, do kapłanów i diakonów, do zakonników i zakonnic, do katolików świeckich oraz do wszystkich ludzi dobrej woli o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego, Watykan 1995.

Jan Paweł II, Mulieris Dignitatem. List apostolski z okazji Roku Maryjnego o godności i powołaniu kobiety, Opoka, 15.10.1988, nr 30-31 https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/mulieris.html, dostęp: 22.02.2025.

Jordan A. (Siostra M. Grażyna od Wszechpośrednictwa NMP), System pedagogiczny bł. Matki Marceliny Darowskiej, Szymanów 2007.

Kosyra-Cieślak H., Szymczak R., Siostry Niepokalanki, Poszłam siać do Polski … i wzeszło. 150 lat pracy Zgromadzenia Sióstr Niepokalanek, t. 1, Szymanów 2004.

Kosyra-Cieślak H., Szymczak R., Siostry Niepokalanki, Poszłam siać do Polski … i wzeszło. 150 lat pracy Zgromadzenia Sióstr Niepokalanek, t. 2, Szymanów 2005.

Koźmińska I., Olszewska E., Wychowanie przez czytanie, Warszawa 2010.

Kulesza M., Klasztory żeńskie jako enklawy kobiecej niezależności. Marcelina Darowska i Józefa Karska – emancypantki w zakonnych sukienkach, „Perspektywy Kultury”, 47 (2024) nr 4, s. 247-267, DOI: 10.35765/pk.2024.4704.17..

Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Łódź 1981.

Kwieciński Z., Socjopatologia edukacji, Olecko 1995.

Łobacz M., O wychowaniu „nowego człowieka” w myśli i praktyce wychowawczej Marceliny Darowskiej i ks. Franciszka Blachnickiego, „Polska Myśl Pedagogiczna”, 9 (2023) nr 1, s. 121-136, DOI: 10.4467/24504564PMP.23.006.18235.

Nawroczyński B., O wychowaniu i wychowawcach. Dwanaście studiów pedagogicznych, Warszawa 1968.

Pszczołowski T., Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji, Wrocław 1978.

Rokoszny J., System wychowawczy Marceliny Darowskiej, Radom 1928.

Rynio A., Jaroszuk Z., System wychowawczy dziewcząt Marceliny Darowskiej, „Roczniki Nauk Społecznych”, 21 (1993) nr 2, s. 21-31.

Siostry Jazłowieckie, Jazłowiec, Warszawa–Jazłowiec 1938.

Siostry Niepokalanki, Zgromadzenie Sióstr Niepokalanego Poczęcia NMP, Zgromadzenie Sióstr Niepokalanego Poczęcia NMP - Domy zakonnne, dostęp: 24.022025.

Skórzewska M. (Siostra Gertruda M. od Niepokalanego Poczęcia NMP), Pedagogika. Podręcznik opracowany na podstawie notatek z konferencji i wykładów m. Marceliny Darowskiej, przez nią autoryzowany, Jazłowiec 1911.

Tomaszewska W. M., Margert. W kręgu dramatów Marii Gertrudy Skórzewskiej (1846-1928). Studia i szkice, Warszawa 2022.

Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, Lublin 2001.

Wojtyła K., Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, Lublin 2000.

Zapotoczny R., Harmonijne doskonalenie człowieka – ideał wychowania propagowany przez bł. Marcelinę Darowską, „Wrocławski Przegląd Teologiczny”, 16 (2008) nr 1, s. 185-202.