Ksiądz Johannes Gehrmann między Polską a Niemcami: Przełomowe miejsca w jego biografii

Izabela Lewandowska

doi:10.36578/BP.2022.07.30

Published : 2022-12-31

Vol. 7 No. 2 (2022)

Father Johannes Gehrmann amid Poland and Germany

Izabela Lewandowska

https://orcid.org/0000-0003-0853-7913

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2022.07.30

Key Places in His Life

Abstract

The article presents the life and activism of Father Johannes Gehrmann, who had ties to both Germany and Poland, and who was facilitating reconciliation between the nations. In this biography, three main regions that became the main areas of his involvement have been selected. These are: Warmia (Jaroty, Bartąg), northern Germany (Osnabrück, Fehmarn, Hamburg) and the area of the Reconciliation Movement (Hilter, Ciechocinek, Westerplatte). The article further describes that Gehrmann spent his childhood in Warmia, where he learnt Polish and was an altar boy. In northern Germany, he was involved in helping Poles and refugees from Eastern Europe in the last years before the fall of communism. The idea of reconciliation began after he had taken over the parish in Hilter and established cooperation with the resort in Ciechocinek, where Polish war veterans were being treated. It was thanks to his efforts that the idea of reconciling Polish and German soldiers who had fought against each other on Westerplatte took shape and was implemented in the early 1990s. In the conclusion, it was emphasized that the places from Gehrmann’s biography portray the difficult Polish-German history and the reconciliation between the two nations.

Keywords:

Johannes Gehrmann, Warmia, northern Germany, the Polenhilfe Movement (Movement to Help the Poles), the Reconciliation Movement

Most read articles by the same author(s)

Izabela Lewandowska, Sylwia Szkamruk, Otokar Rudke: Living in the Political, Cultural and Social Polish–German Borderlands , Biografistyka Pedagogiczna: Vol. 1 No. 1 (2016)
Izabela Lewandowska, Józef Malewski (1888-1948): A Local Patriot of Warmia , Biografistyka Pedagogiczna: Vol. 4 No. 1 (2019)

Details

References

Statistics

Authors

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Lewandowska, I. (2022). Father Johannes Gehrmann amid Poland and Germany: Key Places in His Life. Biografistyka Pedagogiczna, 7(2), 241–266. https://doi.org/10.36578/BP.2022.07.30

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Źródła

[Gehrmann J.], Życiorys, „Jomen-Post”, 24 (2004).

Gehrmann J., „Wir zwei sind aus Jomendorf…, Heiliger Vater…”, „Heimat-Jahrbuch Allenstein”, 52 (2021) s. 132.

Gehrmann J., Ja mam nie tylko historyczne wspomnienia, spisał W. Oszajca SJ, Ciechocinek, październik 1995, „Przegląd Powszechny”, 113 (1996) nr 9, s. 203-213. DOI: https://doi.org/10.1006/jmrb.1996.0178

Gehrmann J., Ministrant w Bartągu, w: Codzienność zapamiętana. Warmia i Mazury we wspomnieniach, red. H.J. Karp, R. Traba, Olsztyn-Warszawa 2004, s. 433-441.

Gehrmann J., Narben. Totenträger waren Soldaten, „Jomen-Post”, 10 (1987) s. 7-8.

Gehrmann J., Sąsiedzkie życie, w: Codzienność zapamiętana. Warmia i Mazury we wspomnieniach, red. H.J. Karp, R. Traba, Olsztyn-Warszawa 2004, s. 283-285.

Opracowania

Adamczyk J., Westerplatczycy wśród młodzieży Ciechocinka, „Rzemieślnik”, 13 sierpnia 1989, nr 33.

Adamczyk J., Westerplatczycy, „Rzemieślnik”, 1 stycznia 1989, nr 1.

(ber), Pojednanie na Westerplatte, „Słowo ludu nad Wisłą i Kamienną”, 2-3 września 1995.

(ber), Pojednanie w „Gracji”, „Słowo Ludu. Wydanie kieleckie”, 2 września 1993, nr 203.

(bet.), Westerplatczycy – Hubalczycy. Spotkanie po latach, „Rzemieślnik”, 22 kwietnia 1990, nr 16.

(bk), Dłonie w uścisku, „Gazeta Regionalna”, 2 września 1993.

Chłosta J., Biografie Niemców z Prus Wschodnich, Olsztyn 2010.

Chłosta J., Ksiądz kanonik Johannes Gehrmann, „Posłaniec Warmiński”, 19 czerwca 2005.

Cyfus E., A życie toczy się dalej, cz. 3, Olsztyn 2010.

Cyfus E., Droga do pojednania. Wspomnienie o Johannesie Gehrmannie, Olsztyn 2022.

Cyfus E., Pobiegnij moją drogą. Opowieść biograficzna o Warmiaku Herbercie Monkowskim, Olsztyn 2020.

(DK), Kriegsmarine w Ciechocinku, „Gazeta Kujawska”, 2 września 1993.

Dokument Kriegsmarine. Westerpaltte 4:48, tłum. i oprac. J. Żebrowski, Ciechocinek 2010, s. 190.

Galenski A., Kanonikus Johannes Gehrmann – Ein Pionier für die Aussöhnung, „Heimat-Jahrbuch Allenstein”, 50 (2019) s. 171.

Górnikiewicz S., Lwy z Westerplatte, wyd. 2, Gdańsk 1988.

Górnikiewicz S., Owiana legendą. Historia Wartowni nr 1 na Westerplatte, Gdańsk 1984.

Hoher polnischer Orden für Pfarrer Gehrmann, „Neue Osnabrücker Zeitung”, 30 października 1995.

J.Ch. [Jan Chłosta], Ksiądz kanonik Johannes Gehrmann, „Posłaniec Warmiński”, 19 czerwca 2005.

Kamiński G., Misjonarze pojednania, „Przewodnik Katolicki”, 27 września 2009, nr 39.

Kipper B., Wieder deutsche Messen in Stettin, „Informationsblatt Pomeranus”, 1995, nr 5/87.

Knapik D., Twarzą w twarz, „Gazeta Kujawska”, 6 września 1993, nr 208.

Koniecpolska E., Misja księdza Gehrmanna, „Przegląd Warmiński”, 2014, nr 3, s. 7.

Kryszałowicz L., Każdy ma prawo podać rękę, „Gazeta Olsztyńska”, 25 października 1995.

Kryszałowicz L., Korzenie i krzyże, „Gazeta Olsztyńska”, 1-3 września 1995.

KS, Wysokie polskie odznaczenie dla niemieckiego księdza, „Trybuna”, 14-15 września 1995.

Kulik Z., Sidorkiewicz K., Misjonarz pojednania, „Ilustrowany Kurier Polski”, 16-18 czerwca 1995, nr 115.

Lewandowska I., Batożyński R., Józef Malewski z Jarot (1888-1948). Historia i pamięć, Olsztyn 2021.

Łopatyński S., Krzyż za pojednanie, „Gazeta Wyborcza”, 12 października 1995.

Nowicka G., Wojna i pamięć, „Gazeta Pomorska”, 14 października 1994.

Obremska M., Pojednanie i honor, „Słowo. Dziennik katolicki”, 4-6 marca 1994, s. 6.

Ostropolska G., Florczyk J., Westerplatczycy pod komendą „Matki”, „DW-magazyn”, 25-27 lutego 1994.

Saramonowicz A., Uszanować decyzję, „Gazeta Wyborcza”, 8 września 1993, nr 210.

Serca w cugle. Z ks. Johannesem Gehrmannem, działaczem na rzecz polsko-niemieckiego pojednania rozmawia Anna Raczyńska, „Gazeta Toruńska”, 30 czerwca 1995.

Tadeusza Krepsa Misja Pojednania, z Tadeuszem Krepsem rozmawia Tomasz Ciechoński, „Magazyn Toruński”, 31 października – 2 listopada 2014.

(Tracz), Pojednanie w Ciechocinku, „Ilustrowany Kurier Polski”, 2 września 1993.

Traczykowski J., Wymazać gniew, „Ilustrowany Kurier Polski”, 3-5 lutego 1995.

Ubertowska A., Pojednanie oprotestowane?, „Gazeta Gdańska”, 7 września 1993, nr 174.

Wolff H., Für Verdienste an Kirche und Volk, „Heimatteil Fehmarn”, 27 listopada 1999.

Zajączkowski K., Zakłócona rocznica. Wizyta niemieckich weteranów w Gdańsku w 1979 roku w świetle dokumentów Służby Bezpieczeństwa, „Pamięć i Sprawiedliwość”, 2 (2011) s. 365-381.

Zasada S., Misja pojednania, „Przegląd Reader’s Digest”, wrzesień 2001.

Znaki pamięci. Listy Westerplatczyków (1940-1993), wybór S. Górnikiewicz-Kurowska, Gdańsk 1994.