„Nie znam narodu, który byłby tak niepodatny na wychowanie jak Niemcy”:  Problem pedagogiki społecznej w Niemczech i wobec Niemców

Grzegorz Kucharczyk

doi:10.36578/BP.2025.10.34

Published : 2025-11-20

Vol. 10 No. 2 (2025)

„I Don’t Know a Nation which would Be so Unsusceptible to Upbringing as the Germans”

Grzegorz Kucharczyk

https://orcid.org/0000-0002-3046-7555

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.34

Problem of Social Pedagogy in Germany and towards the Germans

Abstract

The article deals with problem of social pedagogy in Germany viewed in direct connection to crisis of the German culture. Diagnosis of the latter is here presented while making use of anlyses made by prominent German scholar Friedrich Wilhelm Foerster and by one of the greatest writers oft he 20th century Sandor Marai (Hungarian of German origin). Both of them perceived the crisis of the German culture (including political culture) which demonstrated its genocidal face during the Second World War as a consequence of a much deeper phenomenon which was defined by F. W. Foerster as „dechristianisation oft he German spirit“. As S. Marai pointed out in his novels depicting Germany shortly before the Nazi takeover, the cultural and social life of the Weimar Germany was marked by expansion of nihilism which ultimately was rooted in process of cultural revolution initiated in the Reich by Martin Luter. As author of the article stresses one of the most evident proofs of failure to renew social pedagogy in Germany was the way in which democratic Germany treated after 1949 persons (German citizens) accused of commiting genocidal crimes during the Second World War who were regularly acquitted of the charges on the grounds of lacking „personal hatred“ towards their victims.

Keywords:

social pedagogy, Germany, cultural crisis, genocide, totalitarism, Friedrich Wilhelm Förster, Sandor Marai

Most read articles by the same author(s)

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Kucharczyk, G. (2025). „I Don’t Know a Nation which would Be so Unsusceptible to Upbringing as the Germans”: Problem of Social Pedagogy in Germany and towards the Germans. Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education], 10(2), 133–149. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.34

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Eley G., From Unification to Nazism. Reinterpreting the German Past, London 1986.

Faulenbach B., Ideologie des deutschen Weges. Die deutsche Geschichte in der Historiographie zwischen Kaiserreich und Nationalsozialismus, München 1980.

Foerster F. W., Die deutsche Jugend und der Weltkrieg. Kriegs- und Friedensaufsätze, Leipzig 1916.

Foerster F. W.,Odpowiedź Churchillowi, tł. E. Osmańczyk, „Tygodnik Powszechny”, 2 (1946) nr 46 (87), s. 1–2.

Grebing H., Der deutsche „Sonderweg“ in Europa 1806–1945, Stuttgart 1986.

Hagemann A., Hermann Rauschning: ein deutsches Leben zwischen NS – Ruhm und Exil, Köln–Weimar 2018.

Herbert U., Wer waren die Nationalsozialisten?, München 2021.

Hoschek M., Friedrich Wilhelm Foerster (1869–1966). Mit besonderer Berücksichtigung seiner Beziehungen zu Österreich, Frankfurt am Main 2002.

Kershaw I., Der NS-Staat. Geschichtsinterpretationen und Kontroversen im Überblick, Reinbeck bei Hamburg 1994.

Koneczny F., Cywilizacja żydowska, Komorów 1997.

Kostkiewicz J., Wychowanie do wolności wyboru: ponadczasowy wymiar pedagogiki F. W. Foerstera, Rzeszów 1998.

Kostkiewicz J., Polski nurt krytyki nazizmu przed rokiem 1939: aspekty ideologiczne i pedagogiczne, Kraków 2020.

Koźmian D., Chrześcijańska myśl wychowawcza Fryderyka Wilhelma Foerstera i jej recepcja w Polsce, Szczecin 1996.

Kucharczyk G., „Nie jesteśmy filią Rzymu“. Bogactwo i nędza niemieckiego Kościoła, Kraków 2015.

Kucharczyk G., Długi Kulturkampf. Pruskie i niemieckie wojny kulturowe przeciw Polsce w latach 1795–1918, Warszawa 2020.

Marai S., Dziennik, t. 5: 1977–1989, wybór, przekład i oprac. T. Worowska, Warszawa 2024.

Marai S., Maruderzy, tł. T. Worowska, Warszawa 2013.

Marai S., Znieważeni, tł. T. Worowska, Warszawa 2012.

Musielak M., Nazizm w interpretacjach polskiej myśli politycznej okresu międzywojennego, Poznań 1997.

NS –Prozesse und deutsche Öffentlichkeit. Besatzungszeit, frühe Bundesrepublik und DDR, red. J. Osterloh, C. Vollnhals, Göttingen 2011.

Rauschning H., Revolution of Nihilism, New York 1939.

Rhodes R., Mistrzowie śmierci. Einsatzgruppen, tł. M. Urbański, Warszawa 2015.

Rohrkrämer T., Die fatale Attraktion des Nationalsozialismus. Zur Popularität eines Unrechtsregimes, Paderborn 2013.

Smith W. D., The Ideological Origins of Nazi Imperializm, Oxford 1986.

Smołka E., Filozofia kształtowania charakteru: Fryderyka Wilhelma Foerstera teoria wychowania w świetle założeń personalizmu chrześcijańskiego, Tychy 2005.

Stalinism and nazism. Dictatorships in Comparison, red. I. Kershaw, M. Lewin, Cambridge 1997.

Tümmers H., Nach Verfolgung und Vernichtung. Das Dritte Reich und die Deutschen nach 1945, Stuttgart 2021.

Ullrich C., „Ich fühl’ mich nicht als Mörder“. Die Integration von NS – Tätern in die Nachkriegsgesellschaft, Darmstadt 2011

Wahl A., Druga historia nazizmu w federalnych Niemczech po 1945 r., tł. B. Zdaniuk, Warszawa 2009.

Wyszyński S., Dzieła zebrane, t. 15, Warszawa 2017.

Zbrodnie niemieckie w Wielkopolsce 1939–1945, red. M. Libicki, R. Wryk, Poznań 2004.

Zdziechowski M., Europa, Rosja, Azja. Szkice polityczno-literackie, Wilno 1923.

Zdziechowski M., Niemcy. Szkic psychologiczny, Warszawa 1935.