Mniej znane oblicze „Starego Doktora”: Wkład Janusza Korczaka w powstanie polskiej pedagogiki osób z niepełnosprawnością intelektualną

Tomasz Fetzki

doi:10.36578/BP.2021.06.10

Data publikacji : 08-12-2021

Tom 6 Nr 1 (2021)

Mniej znane oblicze „Starego Doktora”

Tomasz Fetzki

https://orcid.org/0000-0002-6026-0897

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2021.06.10

Wkład Janusza Korczaka w powstanie polskiej pedagogiki osób z niepełnosprawnością intelektualną

Abstrakt

Artykuł przedstawia bardzo mało znane aspekty działalności Janusza Korczaka, związane z jego udziałem w narodzinach i kształtowaniu się polskiej pedagogiki osób z niepełnosprawnością intelektualną. Zaprezentowane w tekście wydarzenia pod względem terytorialnym dotyczą ziem Królestwa Kongresowego, natomiast czasowo obejmują okres od ostatniej dekady XIX wieku do roku 1919, czyli do powrotu Marii Grzegorzewskiej z Paryża i rozpoczęcia przez nią działalności w zakresie organizacji polskiego szkolnictwa specjalnego. Wydarzenia z okresu dwudziestolecia międzywojennego tekst porusza incydentalnie. Analizie poddano zwłaszcza współpracę Janusza Korczaka z Eugenią Lublinerową i Dorotą Zylberową, twórczyniami pierwszej polskiej szkoły prywatnej dla dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim oraz wkład „Starego Doktora” w działalność środowiska Polskiego Towarzystwa Badań nad Dziećmi, zwieńczoną utworzeniem pierwszej polskiej publicznej szkoły specjalnej.

Słowa kluczowe:

Janusz Korczak, szkolnictwo specjalne, pedagogika osób z niepełnosprawnością intelektualną, Eugenia Lublinerowa, Dorota Zylberowa, Polskie Towarzystwo Badań nad Dziećmi

Inne teksty tego samego autora

Tomasz Fetzki, Dzielą nas zaledwie poglądy: , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 7 Nr 2 (2022): Biografia w miejscu/miejsce w biografii
Tomasz Fetzki, Rola Doroty Zylberowej (1865–1932) w rozwoju polskiej pedagogiki specjalnej , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 8 Nr 1 (2023)
Ewa Maria Slaska, Tomasz Fetzki, Na początku był blog , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 1 Nr 1 (2016)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Fetzki, T. (2021). Mniej znane oblicze „Starego Doktora”: Wkład Janusza Korczaka w powstanie polskiej pedagogiki osób z niepełnosprawnością intelektualną . Biografistyka Pedagogiczna, 6(1), 91–115. https://doi.org/10.36578/BP.2021.06.10

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Źródła:

Dla tych najsłabszych i najbiedniejszych (153 Koło wpisów szkolnych), „Nowe Tory”, 2 (1909) s. 171-172.

Dzieci troski, „Nowe Tory”, 3 (1909) s. 270.

„Dzieci troski”, „Kurier Warszawski”, 108 (1909) s. 3.

Grzegorzewska, Znaczenie psycho-pedagogiki dziecka anormalnego w studjach nauczyciela, „Ruch Pedagogiczny”, 1-5 (1921).

J. Cz., Obrazki ruchome, „Świat”, 27 (1916) s. 4.

Korczak J., Akademia cierpliwości, „Świat”, 31 (1909) s. 14.

Korczak J., Dzieci troski, „Społeczeństwo”, 16 (1909) s. 186-189, 17 (1909) s. 198-201, 18 (1909) s. 210-216.

Korczak J., Dzieła, t. 4, red. S. Wołoszyn, Warszawa 1998.

Korczak J., Dzieła, t. 7, red. S. Wołoszyn, Warszawa 1993.

Korczak, Faworyci, „Nowe Tory”, 8 (1910) s. 189-192.

Kowalska J.., Wywiad z Janiną Kowalską, wnuczką Eugenii Lublinerowej, Warszawa, dn. 08.06.2015, (mps. nagr. arch. aut.).

„Kurier”, 1 (1908) s. 4.

„Kurier Litewski”, 45 (1908) s. 4.

Kurs dla nauczycieli dzieci małozdolnych, „Szkoła Powszechna”, 1 (1920) s. 95.

Lublinerowa E., Szkoła dla dzieci niedorozwiniętych. Jej zadania, środki i rezultaty, „Zdrowie”, 8 (1910) s. 633-641.

N. N., Dzieci umysłowo upośledzone (Wskazówki dla rodzin), „Przegląd Pedagogiczny”, 14-15 (1904) s. 170.

Nowy aparat rachunkowy, „Tygodnik Ilustrowany”, 30 (1914) s. 593.

Ołtuszewski W., Niedorozwój psychiczny (idjota, głuptak, zacofany); istota, zapobieganie i leczenie, Warszawa 1905.

Ołtuszewski W., Wyniki naukowej i praktycznej działalności w Warszawskim zakładzie dla zboczeń mowy w ciągu 20 l. jego istnienia, Warszawa 1912.

Ołtuszewski W., Zadania rodziców oraz społeczeństwa względem dzieci umysłowo upośledzonych (z niedorozwojem psychicznym), „Przegląd Pedagogiczny”, 21 (1899) s. 189-191, 22 (1899) s. 198-199, 23 (1899) s. 211-213.

Sollier P., Psychologia idyoty i głuptaka, Warszawa 1893.

Sprawozdania Polskiego Towarzystwa Badań nad Dziećmi z corocznej działalności za lata 1907-1921: za lata1907–1916: w pierwszych numerach roku następnego „Przeglądu Filozoficznego" oraz co roku jako oddzielne odbitki; za lata 1918–1919: „Szkoła Powszechna", 1, 3, 4 (1920); za rok 1921: „Szkoła Powszechna", 1 (1921).

Tchórznicki J., Wystawa „Dziecko” w Wilnie, „Kurier Warszawski”, 257 (1908) s. 8.

Uroczystość szkolna, „Kurier Warszawski”, 334 (1919) s. 2-3.

Wystawa szkolna, „Kurier Warszawski”, 143 (1912) s. 2.

Zagrodzki J., Wychowanie młodzieży umysłowo upośledzonej, „Szkoła”, (1911) s. 134–143.

Zakład wychowawczy dla nieszczęśliwej dziatwy, „Biesiada Literacka”, 40 (1906) s. 276–277.

Z Tow. kultury polskiej, „Kurier Warszawski”, 302 (1912) s. 5.

Zylberowa D., Uwagi z powodu artykułu p. Korczaka „Faworyci”, „Nowe Tory”, 9 (1910) s. 342–344.

Opracowania:

Balcerek W., Rozwój wychowania i kształcenia dzieci upośledzonych umysłowo; Zarys historyczny, Warszawa 1981.

Barszczewska L., Milewicz B. (wybór i opracowanie), Wspomnienia o Januszu Korczaku. Tom I, Warszawa 1981.

Bodanko A., Kowolik P., Polskie Towarzystwo Badań Nad Dziećmi: powstanie, zadania, funkcje i działalność, „Nauczyciel i Szkoła”, 1-2 (2007) s. 20-32.

Fetzki T., Édouard Onésime Séguin, twórca pedagogiki osób z niepełnosprawnością intelektualną; człowiek-dzieło-znaczenie, Kraków 2020.

Fetzki T., Róża-Rachela Kikinisowa, czyli z dziejów krakowskiej emancypacji, w: Żydzi na Kresach Wschodnich w XIX i XX wieku, red. J. Lusek, Bytom 2019.

Fetzki T., Samostanowienie i samorządność osoby niepełnosprawnej intelektualnie w koncepcjach Marii Grzegorzewskiej i Janusza Korczaka oraz współcześnie – idea a rzeczywistość, w: Dziecko w koncepcjach pedagogicznych Marii Grzegorzewskiej i Janusza Korczaka, red. J. Bałachowicz, Warszawa 2012.

Gasik W., Rozwój praktyki i teorii pedagogiki specjalnej w wieku XIX i w początkach XX wieku, w: Dzieje szkolnictwa i pedagogiki specjalnej, red. S. Mauersberg, Warszawa 1990.

Kierzek A., Otolaryngolodzy warszawscy w XIX wieku, Wrocław 1998.

Kotlarski M., Z dziejów szkolnictwa specjalnego, „Szkoła Specjalna”, 2 (1968) s. 109-120.

Radziszewska W., Jeszcze jedna rocznica w historii szkolnictwa specjalnego dla dzieci umysłowo upośledzonych w Warszawie (lata 1917-1922), „Szkoła Specjalna”, 2 (1968) s. 134-147.

Stefanowska M., Początki organizowania szkolnictwa specjalnego dla dzieci umysłowo upośledzonych w Warszawie, Komunikat wygłoszony na I Polskim Zjeździe Nauczycieli Szkół Specjalnych, „Szkoła Specjalna”, 2 (1984) s. 91-92.

Wołoszyn S., Współpraca Janusza Korczaka z Instytutem Pedagogiki Specjalnej i czasopismem „Szkoła Specjalna”, w: Wychowanie - opieka wsparcie (Tradycje i doświadczenia polskiej pedagogiki oraz możliwości współczesnego ich wykorzystania), Mysłowice 2002, s. 25-32.