Religijność dziecka w twórczości Janusza Korczaka i Joanny Kulmowej

Urszula Chęcińska

doi:10.36578/BP.2025.10.25

Data publikacji : 23-05-2025

Tom 10 Nr 1 (2025)

Religijność dziecka w twórczości Janusza Korczaka i Joanny Kulmowej

Urszula Chęcińska

https://orcid.org/0000-0002-0416-1691

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.25

Abstrakt

Religijność dziecka odgrywa ważną rolę w holistycznym podejściu do edukacji, w której istotną rolę pełnią wychowanie do modlitwy i umiejętnie prowadzona katecheza. Pamięć o własnym dzieciństwie uzyskała swoje odzwierciedlenie w autobiograficznej materii oryginalnych „modlitw” Janusza Korczaka i lirycznych „modlitewek” Joanny Kulmowej. Wychowanie do modlitwy według Korczaka i Kulmowej wiąże się z reinterpretacją religijną „momentów wychowawczych”, obecnych w szczególny sposób w utworze Korczaka Sam na sam z Bogiem. Modlitwy tych, którzy się nie modlą czy w Garbatej modlitwie i Różnych takich modlitewkach Kulmowej. Utwory te znajdują się na „skrzyżowaniu religijnych dróg” Korczaka i Kulmowej, potwierdzają wagę duchowości dziecięcej, skuteczności modlitwy w wychowaniu moralnym, wspólnotowym i eklezjalnym. Korczakowskie Modlitwy i Różne takie modlitewki Kulmowej to, zdaniem autorki, najdoskonalszy przykład połączenia na najwyższym poziomie pedagogiki religii z pedagogiką kultury. Niniejszy artykuł jest egzemplifikacją tego faktu, propozycją uwzględnienia ekumenicznych Modlitw Korczaka i Modlitewek Kulmowej w katechetycznym modelu wychowania, w którym ważną rolę odgrywa hermeneutyczne rozumienie praktyki nauczania i wychowania religijnego.

Słowa kluczowe:

Janusz Korczak, Joanna Kulmowa, duchowość dziecka, pedagogika religii, pedagogika kultury

Inne teksty tego samego autora

Urszula Chęcińska, „Żywe wiązanie” Janusza Korczaka i „pastewny świat” Joanny Kulmowej , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 8 Nr 2 (2023)
Urszula Chęcińska, Pedagogika miejsca według Joanny i Jana Kulmów. Strumiany jako locus educandi , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 7 Nr 2 (2022): Biografia w miejscu/miejsce w biografii
Urszula Chęcińska, O pedagogice epistolarnej jako sztuce życia , Biografistyka Pedagogiczna: Tom 6 Nr 1 (2021)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Chęcińska, U. (2025). Religijność dziecka w twórczości Janusza Korczaka i Joanny Kulmowej. Biografistyka Pedagogiczna, 10(1), 119–136. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.25

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bonowicz W., Słowo wstępne, w: J. Korczak, Sam na sam z Bogiem. Modlitwy tych, którzy się nie modlą, Warszawa 2023.

Cieszkowski A., Ojcze nasz, oprac. i wstępem opatrzył S. Mazurek, t. 1-2, Warszawa 2022.

Chęcińska U., Od Korczaka do Kulmowej. Dziecko i język. Prolegomena, „Konteksty Pedagogiczne”, 1 (2023) nr 1, s. 11-21, DOI: 10.19265/kp.2023.1.20.369.

Chęcińska U., „Zawsze byłam po stronie świętego Franciszka”. Joanny Kulmowej zaśpiewy strumiański-prolegomena, w: Observare Evangelium. Wrocławska Księga Jubileuszu 800-lecia Zakonu Braci Mniejszych, Wrocław 2009, s. 457-462.

Chrząstowska B., Otwarte niebo. Literackie świadectwa przeżywania Eucharystii, Poznań 1992.

Głaz S., Doświadczenia religijne a osobowość, Kraków 2001.

Heland-Kurzak K., Dziecięca kreacja obrazu Boga i religijności. Perspektywa pedagogiczna, Warszawa 2021.

Kamieńska A., Na progu słowa, Poznań 1985.

Korczak J., Pisma czasu wojny (1939-1942), Warszawa 2021, t.15.

Korczak J., Pamiętnik, w: Pisma czasu wojny (1939-1942) t. 15, Warszawa 2021.

Korczak J., Sam na sam z Bogiem. Modlitwy tych, którzy się nie modlą, Warszawa 2018.

Krzewska E., Skrzyniarz R., Świecki święty. Bóg i religia w życiu Janusza Korczaka, w: Janusz Korczak-przyjaciel dzieci: w nurcie rozważań pedagogicznych, red. M. Hajkowska, M. Czepil, R. Bednarz-Grzybek, Lublin 2015, s. 13-24.

Kulmowa J., Różne takie modlitewki, Poznań 2006.

Kulmowa J., Topografia myślenia, Warszawa 2001.

Kulpaczyński S., Tatala M., Zarys modelu wychowania do modlitwy w wybranych materiałach katechetycznych (cz. I), „Seminare. Poszukiwania naukowe”, 16 (2000) s. 289-299, DOI: 10.21852/sem.2000.19. DOI: https://doi.org/10.21852/sem.2000.19

Ługowska J., Kto? Joanny Kulmowej jako przykład współczesnej poezji dla dzieci, w: Dziecko i jego światy w poezji dla dzieci, red. U. Chęcińska, Szczecin 1994, s. 41-48.

Nawracała T., Teandryczność- klucz do zrozumienia eklezjologii i chrystologii, w: Jezus Chrystus w świetle kontrowersji wczoraj i dziś, red. B. Kochaniewicz i A. Wojtczak, Poznań 2017, s. 187-199.

Mazan-Mazurkiewicz A., „Naiwne, śmieszne, naiwne, śmieszne, śmieszne”- Janusza Korczaka (nie)dosięganie Boga, „Irydion. Literatura-Teatr-Kultura”, 3 (2017) nr 2, s. 89-98. DOI: https://doi.org/10.16926/i.2017.03.22

Olczak-Ronikier J., Korczak. Próba biografii, Warszawa 2011.

Ricoeur P., Pamięć, historia, zapomnienie, tł. J. Margański, Kraków 2012.

Rudnicki Z., Portret duchowy Korczak. Nieśmiała próba zarysu na kanwie Pamiętnika. „Paedagogia Christiana”, 2 (2021) s. 75-90, DOI: 10.12775/PCh.2021.020.

Sieradzka-Baziur B., Kształtowanie się języka naukowego pedagogiki na przykładzie manifestu pedagogicznego Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie Janusza Korczaka. „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, 3-4 (2019) s. 46-62, DOI: 10.17460/PHO_2019.3_4.03.

Sieradzka-Baziur B., Rozwój duchowy dziecka w pedagogice Janusza Korczaka. „Horyzonty Wychowania”, „Horyzonty Wychowania”, 21 (2022) nr 58, s. 11-21, DOI: 10.35765/hw.2022.2158.03. DOI: https://doi.org/10.35765/hw.2022.2158.03

Smolińska-Theiss B., Korczakowskie narracje pedagogiczne, Kraków 2014.

Starczewska K., Świadomość religijna Janusza Korczaka, w: Janusz Korczak. Pisarz – wychowawca –myśliciel, red. H. Kirchner, Warszawa 1997, s. 211-248.

Twardowski J. ,Posłowie, w: J. Korczak, Sama na sam z Bogiem. Modlitwy tych, którzy się nie modlą, Warszawa 2018, s. 65-66.

Walesa Cz., Religijność jako rzeczywistość nieustannie tworzona i przetwarzająca, w: Konteksty religijności i rodziny, red. M. Borowska, J. Kraśniewska, Warszawa 2020, s. 15-59. DOI: https://doi.org/10.15633/9788374389327.02

Walesa Cz., Rozwój religijności człowieka. Dziecko, Lublin 2005.

Wojnowska B., Inna twarz Korczaka. Szkice o dwoistej tożsamości (i nie tylko), Kraków–Budapeszt– Syrakuzy 2023.