Wychowanie religijne w koncepcji pedagogicznej Ewarysta Estkowskiego (1820–1856)

Ryszard Skrzyniarz

doi:10.36578/BP.2025.10.14

Published : 2025-05-23

Vol. 10 No. 1 (2025)

Religious Education in the Pedagogical Concept of Ewaryst Estkowski (1820–1856)

Ryszard Skrzyniarz

https://orcid.org/0000-0002-1732-8155

DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.14

Abstract

Ewaryst Estkowski (1820–1856), who came from Wielkopolska, believed that the most important task in raising children was teaching religion, reading, writing, counting, the history of one’s own homeland, geography and drawing, and physical education. On these pillars he based his detailed program of raising children, which
was to be a patriotic-religious-moral education. He saw religious education as the basis of all knowledge acquired by the student, and the main task of the upbringing process should be to create a good, righteous person who loves God, neighbors, and their homeland, i.e. Poland – a state he dreamed of, like other Poles of that time.

Keywords:

Ewaryst Estkowski, religious education, patriotic education, elementary schools, patriotism

Most read articles by the same author(s)

Elżbieta Krzewska, Ryszard Skrzyniarz, ‘I Have Been Bitten by the Indonesian Bug’ , Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education]: Vol. 7 No. 2 (2022): Biografia w miejscu/miejsce w biografii
Magdalena Gącikowska, Ryszard Skrzyniarz, Children of Various Nationalities in the German Concentration Camp at Majdanek , Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education]: Vol. 8 No. 2 (2023)
Ryszard Skrzyniarz, The Family of Maria Kunowska-Porębna as an Educational Environment , Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education]: Vol. 4 No. 1 (2019)
Elżbieta Krzewska, Ryszard Skrzyniarz, ‘Around the University’: Narratives of Retired Employees of the Catholic University of Lublin about the Institution , Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education]: Vol. 1 No. 1 (2016)
Ryszard Skrzyniarz, Prayer and Its Understanding in Student Life , Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education]: Vol. 2 No. 1 (2017)
Ryszard Skrzyniarz, Bibliographic review , Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education]: Vol. 3 No. 1 (2018)
Ryszard Skrzyniarz, ‘The Time and Distance That We Know Do Not Exist’: Death Experience in a Biography , Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education]: Vol. 1 No. 1 (2016)
Ryszard Skrzyniarz, Wprowadzenie , Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education]: Vol. 1 No. 1 (2016)
Ryszard Skrzyniarz, Introduction , Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education]: Vol. 2 No. 1 (2017)
Ryszard Skrzyniarz, Przegląd bibliograficzny , Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education]: Vol. 1 No. 1 (2016)

1 2 > >>

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Skrzyniarz, R. (2025). Religious Education in the Pedagogical Concept of Ewaryst Estkowski (1820–1856). Biografistyka Pedagogiczna [Biographical Studies in Education], 10(1), 15–37. https://doi.org/10.36578/BP.2025.10.14

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Bednarek A., Estkowski Ewaryst, w: Encyklopedia katolicka, t. 4, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, Lublin 1983, kol. 1152.

Bednarz-Grzybek R., Nauczanie i wychowanie religijne dzieci i młodzieży na łamach „Miesięcznika Katechetycznego i Wychowawczego” 1911–1914, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 114 (2020) s. 25–46, DOI: 10.31743/abmk.11769.

Bochwic F., Obraz myśli mojej : na pamiątkę exystencyi mojej żonie i dzieciom, Wilno 1841.

Bojanowski E., Prace, szkice i notatki Edmunda Bojanowskiego. Inedita, wyd. E. Gigilewicz, s. M.L. Opiela, Lublin 2016.

Bychowiec J.W., Rady dobrey matce, która pragnie usposobić swych synów do wychowania dobrego i wyższego oświecenia, Wilno 1827.

Chmielowski P., Co wychowanie z dziecka zrobić może i powinno? Wskazówki postępowania z dziećmi na doświadczeniu i nauce oparte, Warszawa 1874.

Choroszewski M., O ukształceniu duszy czyli wychowaniu moralnym, Wilno 1841.

Dybiec J., Nie tylko szablą. Nauka i kultura polska w walce o utrzymanie tożsamości narodowej 1795-1918, Kraków 2004.

Dziekoński T., O wychowaniu dzieci ze szczególniejszem do płci żeńskiej zastosowaniem, Warszawa 1828.

Estkowski E., Czego uczyć w polskich szkołach elementarnych wogóle, a w wiejskich szczególnie?, w: Ewaryst Estkowski (1820–1856), oprac. W. Osterloff, Skarbnica Pedagogiczna, t. 5, Łódź–Warszawa–Toruń 1921 1921.

Estkowski E., Jakie ma być ćwiczenie młodego rozumu, w: Ewaryst Estkowski (1820–1856), oprac. W. Osterloff, Skarbnica Pedagogiczna, t. 5, Łódź–Warszawa–Toruń 1921 1921.

Estkowski E., Kilka wstępnych słów o najpierwszej nauce elementarnej, w: Ewaryst Estkowski (1820–1856), s. 192 i nn.

Estkowski E., Ku poczciwemu żywotowi dziecię chowane być ma, w: Ewaryst Estkowski (1820–1856), oprac. W. Osterloff, Skarbnica Pedagogiczna, t. 5, Łódź–Warszawa–Toruń 1921 19214.

Estkowski E., Nauczyciel elementarny, uważany ze względu na powołanie, życie domowe i stanowisko, jakie gminie zajmuje, w: Ewaryst Estkowski (1820–1856), oprac. W. Osterloff, Skarbnica Pedagogiczna, t. 5, Łódź–Warszawa–Toruń 1921 1921.

Estkowski E., O sposobach uczenia, czyli o ważności metod, w: Ewaryst Estkowski (1820–1856), oprac. W. Osterloff, Skarbnica Pedagogiczna, t. 5, Łódź–Warszawa–Toruń 1921 1921.

Estkowski E., O wychowaniu religijnem, w: Ewaryst Estkowski (1820–1856), oprac. W. Osterloff, Skarbnica Pedagogiczna, t. 5, Łódź–Warszawa–Toruń 1921 1921.

Estkowski E., Wybór pism pedagogicznych, oprac. i wstęp M. Szulkin, Warszawa 1955.

Hellwig J., Ewaryst Estkowski (1820–1856). Prekursor nowatorstwa pedagogicznego w Polsce, Poznań 1984.

Herbst M., Kaliszewska A., Zabory a edukacja. Początki szkolnictwa na terytorium Polski w kontekście współczesnego zróżnicowania osiągnięć szkolnych, „Szkice Regionalne i Lokalne”, 68 (2017) nr 2, s. 5–29, DOI: 10.7366/150949956801.

Konopczyński W., Estkowski Ewaryst (1820–1856), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 6, Kraków 1948, s. 303–306.

Kramer J., O zadaniu młodzieży polskiej, kształcącej się w Uniwersytecie Jagiellońskim: mowa rektora uniwersytetu Józefa Kremera przy imartykulacyi dnia 16 grudnia 1870 r., Kraków 1879.

Kwiatek J., Ewaryst Estkowski, w: Wielkopolanie XIX wieku, t. 1, red. W. Jakóbczyk, Poznań 1966, s. 291–306.

Majorek Cz., Myśl pedagogiczna na ziemiach polskich pod zaborem austriackim 1772–1918, w: Nauki pedagogiczne w Polsce. Tradycje, współczesność, przyszłość, red. S. Michalski, Bydgoszcz 1994.

Nauka czytania i pisania w pismach Ewarysta Estkowskiego, oprac. Zarządu Okręgu Związku Zawodowego Nauczycielstwa Polskiego w Poznaniu, Poznań 1956.

Poznański K., Polska myśl pedagogiczna pod zaborem rosyjskim – do powstania styczniowego (1795–1863), „Przegląd Historyczno-Oświatowy”,35 (1992) nr 1–2, s. 9–31.

Sierociński T., Pedagogika czyli Nauka wychowania, Warszawa 1846.

Skrzyniarz R., Patriotic and Religious Education of Children and Young People in the Works of Ewaryst Estkowski, „Polska Myśl Pedagogiczna”, 10 (2024) nr 10, s. 56–58, DOI: 10.4467/24504564PMP.24.003.19957.

Służewski S., Wychowanie, środek uszczęśliwienia człowieka i społeczeństwa, Kraków 1833.

Szulkin M., Ewaryst Estkowski. Z dziejów polskiej postępowej myśli wychowawczej, Warszawa 1956.

Tańska-Hoffmanowa K., Pamiątka po dobrej matce, czyli Ostatnie jej rady dla córki, Warszawa 1819.

Trentowski F.B., Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej jako umiejętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży, t. 1–2, Poznań 1842.

Truchim S., Ewaryst Estkowski. Zarys monografii, Warszawa 1959.

Walewander E., Wychowanie chrześcijańskie w nauczaniu i praktyce Kościoła katolickiego na ziemiach polskich w II połowie XIX wieku, Lublin 1996.

Wiszniewski M., Pamiątka po dobrym ojcu, Warszawa 1825.

Wnęk J., Polska myśl pedagogiczna 1795–1863, Kraków 2007.

Wnęk J., Wychowanie religijne w polskiej myśli pedagogicznej XIX wieku, „Nasza Przeszłość”, 118 (2012) s. 171–182.

Żochowski J., Filozofia serca czyli mądrość praktyczna, Warszawa 1845.